1. Truyền hình Nga chế giễu Kế hoạch hòa bình của Tổng thống Trump: ‘Kế hoạch nào trong số đó?’
Các chuyên gia truyền thông nhà nước Nga đã chế giễu những nỗ lực do Hoa Kỳ dẫn đầu nhằm đạt được thỏa thuận ngừng bắn để chấm dứt hơn ba năm chiến tranh toàn diện ở Ukraine, trước cuộc điện đàm được lên kế hoạch giữa nhà lãnh đạo Nga Vladimir Putin và Tổng thống Trump.
Tổng thống Trump cam kết chấm dứt chiến tranh ở Ukraine chỉ trong vòng 24 giờ nhưng đã phải vật lộn để ngăn chặn cuộc xung đột trên bộ lớn nhất Âu Châu kể từ Thế chiến II.
Tòa Bạch Ốc, trong khi theo đuổi mục tiêu làm tan băng quan hệ với Điện Cẩm Linh, ngày càng tỏ ra khó chịu với Mạc Tư Khoa sau khi các quan chức Nga hồi tháng 3 từ chối chấp thuận thỏa thuận ngừng bắn hoàn toàn trong 30 ngày do Hoa Kỳ làm trung gian mà Ukraine đã ký.
Niềm hy vọng rằng Hoa Kỳ có thể nhanh chóng đạt được một thỏa thuận đang dần tan biến, và chính quyền đã công khai tuyên bố rằng họ sẵn sàng từ bỏ nỗ lực đàm phán ngừng bắn, mặc dù Washington vẫn chưa thực hiện lời đề nghị rằng họ có thể từ bỏ vai trò là bên đàm phán.
“Tôi không nghĩ Tổng thống Trump có bất kỳ kế hoạch nào cả, ngoài những luận điệu được lặp lại rằng 'cuộc chiến này sẽ không bắt đầu nếu ông ấy làm Tổng thống' và 'ông ấy là tổng thống tuyệt vời nhất trong lịch sử nhân loại'“, người dẫn chương trình truyền hình nhà nước Nga Vladimir Solovyov phát biểu trong một chương trình phát sóng hôm Chúa Nhật, 18 Tháng Năm.
Tổng thống Trump đã nhiều lần nói rằng ông tin Nga sẽ không tiến hành cuộc xâm lược toàn diện vào nước láng giềng vào tháng 2 năm 2022 nếu ông ở Phòng Bầu dục vào thời điểm đó.
Vladimir Solovyov nói: “Tôi không biết chúng ta đang thảo luận về kế hoạch nào vì có kế hoạch nào để mà thảo luận. Tổng thống Trump không có bất kỳ kế hoạch nào cả”.
Keith Kellogg, đặc phái viên của Tổng thống Trump về Nga và Ukraine, cho biết vào Chúa Nhật rằng Hoa Kỳ đã xây dựng một “kế hoạch toàn diện gồm 22 điểm” sau các cuộc họp trước đó tại thủ đô Luân Đôn của Vương quốc Anh.
Ukraine đã đồng ý ngừng bắn toàn diện trong 30 ngày sau các cuộc đàm phán với Hoa Kỳ tại Saudi Arabia vào tháng 3, trong khi Nga từ chối chấp thuận lệnh tạm dừng trong một tháng và không đưa ra bất kỳ nhượng bộ đáng kể nào, bất chấp áp lực từ chính quyền Tổng thống Trump.
Nga hiện đang kiểm soát gần một phần năm lãnh thổ Ukraine và tuyên bố chủ quyền đối với các khu vực trên đất liền Ukraine mà nước này không kiểm soát hoàn toàn.
Nga đã đưa ra nhiều điều kiện để chấp thuận lệnh ngừng bắn ở Ukraine, trong đó có nhiều điều kiện đã bị Kyiv thẳng thừng loại trừ, bao gồm việc giải thể quân đội, không có con đường nào hướng tới tư cách thành viên NATO và công nhận quyền kiểm soát của Nga đối với lãnh thổ bị chiếm giữ.
Ukraine và Nga đã gặp nhau trong các cuộc đàm phán trực tiếp đầu tiên sau ba năm tại Istanbul vào cuối tuần trước, kết thúc với một thỏa thuận về trao đổi tù nhân nhưng không có tiến triển cụ thể nào hướng tới lệnh ngừng bắn. Ngoại trưởng Marco Rubio đã nói rằng ông không mong đợi những đột phá lớn tại các cuộc đàm phán.
Trưởng đoàn đàm phán của Nga, Vladimir Medinsky, cho biết trong một tuyên bố rằng Mạc Tư Khoa “hài lòng với kết quả” và đã “ghi nhận” yêu cầu của Kyiv về việc Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy và Putin liên lạc trực tiếp.
Một nguồn tin ngoại giao Ukraine giấu tên nói với hãng thông tấn Reuters rằng các yêu cầu của Nga tại Thổ Nhĩ Kỳ “xa rời thực tế và vượt xa mọi thứ đã thảo luận trước đó”.
Sáng Thứ Hai, 19 Tháng Năm, lực lượng không quân Ukraine cho biết Nga đã phóng 273 máy bay điều khiển từ xa mang thuốc nổ vào Ukraine trong đêm, nhắm vào khu vực xung quanh thủ đô, cũng như khu vực Donetsk phía đông, nơi diễn ra giao tranh ác liệt nhất, và khu vực Dnipropetrovsk lân cận.
Tổng thống Zelenskiy cho biết vào Chúa Nhật rằng ông đã có một “cuộc họp tốt đẹp” với Rubio và Phó Tổng thống JD Vance sau khi “Nga cử một phái đoàn cấp thấp gồm những người không phải là người ra quyết định” đến Istanbul.
[Newsweek: Russian TV Mocks Trump's Peace Plan: 'Which One of Them?']
2. Tướng Máu sẽ chỉ huy lực lượng lục quân Nga khi Putin sa thải viên Đại Tướng vài ngày sau khi ông chỉ huy cuộc diễn hành Ngày Chiến thắng
Hôm Thứ Hai, 19 Tháng Năm, Vladimir Putin tàn nhẫn đã chính thức bổ nhiệm “Tướng Máu” làm chỉ huy quân sự mới của mình trong một lời cảnh báo lạnh lùng với Ukraine rằng cuộc xâm lược vẫn chưa kết thúc.
Diển biến này xảy ra sau khi có những đồn đoán cho rằng trùm mafia Vladimir Putin quyết định để Ukraine yên khi Nga tiếp tục phục hồi sau cuộc tấn công kéo dài ba năm rưỡi của Nga. Thay vào đó, Putin có thể tấn công các quốc gia NATO ở vùng Baltic, sau khi nhận ra rằng Ukraine là khúc xương khó gặm. Với diễn biến mới nhất này, có lẽ dự đoán vừa nêu không thành sự thật, người Ukraine cần phải chuẩn bị tinh thần vì cuộc xâm lược vẫn chưa kết thúc.
Thượng Tướng Andrey Mordvichev, người có biệt danh “Tướng Máu”, thường được mô tả là “vị tướng khát máu nhất” của Nga, hiện được giao chỉ huy lục quân của Putin trong cuộc tấn công trên bộ đầy khốc liệt.
Tin tức này được đưa ra khi Nga cử một nhóm đàm phán “cấp thấp” tới Thổ Nhĩ Kỳ để tham gia vòng đàm phán hòa bình mới nhất về Ukraine.
Động thái này được xem là lời cảnh báo nghiêm khắc với phương Tây rằng Điện Cẩm Linh không có kế hoạch dừng các cuộc tấn công ở tiền tuyến Ukraine trong thời gian tới.
Người Nga đáng sợ này sẽ thay thế Đại Tướng Oleg Salyukov, 70 tuổi, người đã bị sa thải khỏi vị trí chỉ huy lực lượng lục quân Nga chỉ vài ngày sau khi ông dẫn đầu cuộc diễn hành Ngày Chiến thắng qua Mạc Tư Khoa. Trong một diễn biến hiếm khi xảy ra ở Nga, các phương tiện truyền thông do nhà nước kiểm soát đã công khai chế giễu cuộc diễn hành là cực kỳ bôi bác.
Mordvichev là một trong những chỉ huy khét tiếng nhất của Putin, người được biết đến vì đã khiến hàng chục ngàn binh lính của mình thiệt mạng trong cuộc xâm lược Ukraine.
Được mệnh danh là “Tướng Máu” vì sự tàn nhẫn của mình, vị thượng tướng này đã chỉ huy một chiến dịch chết chóc để chiếm thị trấn Avdiivka bị đánh bom dữ dội ở Ukraine.
Có tới 17.000 quân Nga thiệt mạng và khoảng 30.000 người bị thương do cuộc tiến công của quân Nga, trong khi Ukraine ghi nhận thiệt hại không đến 1000 người.
Những nỗ lực của ông đã giúp Mordvichev giành được danh hiệu Anh hùng nước Nga, là huy chương cao quý nhất; và được thăng từ Trung Tướng lên Thượng Tướng.
Một lý do khác khiến tay sai hàng đầu của Putin được biết đến rộng rãi khắp Mạc Tư Khoa là do ông ta dường như đã sống lại vào năm 2022.
Ngày 27 Tháng Hai, 2022, quân Nga chiếm được phi trường quốc tế Kherson tại thị trấn Chornobaivka. Hai Lữ Đoàn Cơ Giới của quân Ukraine là Lữ Đoàn 28 và Lữ Đoàn 30 phải rút lui trước sức tấn công dữ dội của quân Nga.
Gần một tháng sau đó, sau khi đã dọ thám được tình hình bố trí radar và các hệ thống phòng không của quân Nga, một phi đội MiG-29 của quân Ukraine đã di tản sang Rumani để bảo tồn lực lượng đã bất ngờ quay lại vào ngày 18 Tháng Ba, 2022. Quân Nga bị bất ngờ vì không nghĩ không quân Ukraine có thể tấn công họ. Trong đợt tấn công đầu tiên kéo dài không đến 30 phút, không quân Ukraine đánh sập radar và các hệ thống phòng không của quân Nga. Từ 2 giờ sáng cho đến 6 giờ sáng không quân Ukraine làm chủ bầu trời tấn công tới tấp phá tan tành đại bản doanh của Tập Đoàn Quân Tổng Hợp số 49 của Nga. Hàng chục sĩ quan cấp tá chết ngay tại chỗ. Trung Tướng Yakov Rezantsev bị thương rất nặng, và được di tản nhưng đã chết vào ngày 24 Tháng Ba.
Đại bản doanh của Tập Đoàn Quân Tổng Hợp số 8 của Nga cũng bị không quân Ukraine tấn công. Tuy nhiên, tình hình còn nghiêm trọng hơn vì sau cuộc không kích dữ dội của không quân Ukraine, Lữ Đoàn 28 cơ giới Ukraine đã tràn ngập bộ chỉ huy Tập Đoàn Quân của Nga. Trung Tướng Andrey Mordvichev được tin là đã chết trong đám loạn quân đang hối hả bỏ chạy.
Trong cuộc họp báo tại trung tâm báo chí Kyiv hôm 19 Tháng Ba, 2022, Hanna Maliar, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng Ukraine, tuyên bố cả hai Trung Tướng Yakov Rezantsev và Trung Tướng Andrey Mordvichev đều đã tử trận. Hai viên tướng này là tướng thứ Năm và thứ Sáu của Nga bị giết tính đến thời điểm đó.
Tuy nhiên, căn cứ vào các cáo phó của Nga, 6 ngày sau cuộc tấn công, Trung Tướng Yakov Rezantsev mới qua đời. Khôi hài là chính Nga cũng đăng cáo phó cho rằng Trung Tướng Andrey Mordvichev cũng đã tử trận
Nhưng ông ta đã bất chấp cáo phó và sớm tái xuất với tư cách là một trong số ít vị tướng giúp nhà độc tài Putin giành được lãnh thổ ở tiền tuyến.
Trong chiến tranh, Mordvichev đã chỉ huy cuộc tấn công của Nga vào Mariupol và Azovstal cũng như làm tư lệnh Tập đoàn quân số 8 của Nga.
Vị tướng này là một nhà lãnh đạo không biết sợ hãi và thái độ coi thường cái chết một cách đáng khinh đã khiến nhiều người lo sợ tại sao ông lại được bổ nhiệm Tư Lệnh Lục Quân Nga.
[The Sun: Zombie ‘General Blood’ to lead Russia’s ground forces as Putin fires chief days after he led Victory Day parade]
3. Nga có kế hoạch ‘huấn luyện’ phóng hỏa tiễn đạn đạo xuyên lục địa Yars vào đêm ngày 19 tháng 5, HUR của Ukraine tuyên bố
Trong cuộc họp báo tại trung tâm báo chí Kyiv hôm Thứ Hai, 19 Tháng Năm, Trung tướng Kyrylo Budanov, nhà lãnh đạo cơ quan tình báo quân sự HUR của Ukraine, cảnh báo rằng trùm mafia Vladimir Putin không hề có ý muốn đạt được hòa bình.
Ông cho biết Nga đang lên kế hoạch phóng “huấn luyện” hỏa tiễn đạn đạo xuyên lục địa RS-24 vào đêm ngày 19 tháng 5.
Tướng Budanov cho biết hỏa tiễn sẽ được trang bị đầu đạn “huấn luyện” và động thái này nhằm mục đích đe dọa Ukraine cũng như các quốc gia thành viên Liên Hiệp Âu Châu và NATO.
Ông cho biết thêm: Vụ phóng dự kiến sẽ diễn ra gần làng Svobodny thuộc tỉnh Sverdlovsk, cách Yekaterinburg khoảng 100 km về phía đông bắc. Diễn biến này xảy ra sau một vụ phóng tương tự không thành công vào tháng 11, 2024 giết chết 5 người tại bệ phóng. Từ đó cho đến nay chỉ mới có 6 tháng nên người ta chưa rõ liệu Nga đã khắc phục được những lý do dẫn đến tai nạn kinh hoàng trước đó hay chưa. Tướng Budanov nhận định rằng có lẽ người Nga đang chịu áp lực phải phóng bất chấp nguy hiểm để dằn mặt thế giới.
Yars, hay RS-24, là hệ thống hỏa tiễn đạn đạo xuyên lục địa nhiên liệu rắn chiến lược được Nga đưa vào sử dụng năm 2009. Hệ thống này được cho là có tầm bắn 11.000 km và khi được trang bị đầu đạn chiến đấu, sức công phá tương đương với một triệu tấn thuốc nổ trinitrotoluene, gọi tắt là TNT.
Vụ phóng có thể xảy ra này tương tự như việc Nga sử dụng hỏa tiễn đạn đạo tầm trung, gọi tắt là IRBM Oreshnik trong cuộc tấn công vào Dnipro vào ngày 21 tháng 11 năm 2024, diễn ra sau khi Hoa Kỳ và Anh dỡ bỏ các hạn chế đối với các cuộc tấn công tầm xa của Ukraine vào bên trong nước Nga.
Cuộc tấn công đó cũng diễn ra sau chiến dịch truyền thông của Nga nhằm làm xói mòn sự ủng hộ của phương Tây đối với Ukraine.
[Kyiv Independent: Russia plans 'training' launch of Yars intercontinental ballistic missile overnight on May 19, Ukraine's HUR claims]
4. Điện Cẩm Linh xác nhận cuộc gọi Putin-Tổng thống Trump vào ngày 19 tháng 5 để thảo luận về các cuộc đàm phán hòa bình ở Istanbul
Sáng Thứ Hai, 19 Tháng Năm, Phát ngôn nhân Điện Cẩm Linh Dmitry Peskov cho biết Putin sẽ có cuộc điện đàm với Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump vào ngày 19 tháng 5, Điện Cẩm Linh cho biết, xác nhận kế hoạch được Tổng thống Trump công bố vào cuối tuần.
Peskov cho biết cuộc điện đàm giữa hai nhà lãnh đạo được lên lịch vào lúc 5 giờ chiều giờ địa phương và sẽ “phản ánh kết quả của các cuộc đàm phán tuần trước tại Istanbul” giữa các phái đoàn Nga và Ukraine.
Tuyên bố của Điện Cẩm Linh được đưa ra vài ngày sau khi cuộc đàm phán hòa bình tại Istanbul vào ngày 16 tháng 5 kết thúc mà không đạt được đột phá nào.
Nga một lần nữa đưa ra những yêu cầu toàn diện, bao gồm việc Ukraine phải chấp nhận quy chế trung lập, từ bỏ yêu cầu bồi thường chiến tranh từ Mạc Tư Khoa và công nhận quyền kiểm soát của Nga đối với Crimea và bốn khu vực bị tạm chiếm một phần.
Peskov tuyên bố rằng Nga vẫn để ngỏ khả năng đạt được mục tiêu của mình tại Ukraine thông qua biện pháp ngoại giao, cho rằng nỗ lực làm trung gian của Hoa Kỳ có thể đóng vai trò nhất định.
“Nếu sự hòa giải của Hoa Kỳ giúp đạt được các mục tiêu của (cuộc chiến) bằng các biện pháp hòa bình, Nga sẽ thích lựa chọn đó hơn”, Peskov nói. Mạc Tư Khoa đã nhiều lần tuyên bố sẵn sàng cho hòa bình trong khi từ chối lệnh ngừng bắn và thúc đẩy các yêu cầu tối đa.
Sau cuộc nói chuyện với Putin, Tổng thống Trump dự kiến sẽ gọi điện cho Tổng thống Volodymyr Zelenskiy.
Cả Tổng thống Trump và Putin đều không tham dự trực tiếp các cuộc đàm phán ngày 15–16 tháng 5. Thay vào đó, nhà lãnh đạo Nga đã cử một phái đoàn gồm các trợ lý cấp thấp ngay cả sau khi Tổng thống Zelenskiy mời ông gặp mặt trực tiếp tại bàn đàm phán.
[Kyiv Independent: Kremlin confirms Putin-Trump call on May 19 to discuss Istanbul peace talks]
5. Thủ tướng Úc xác nhận xe tăng Abrams cho Ukraine khi gặp Tổng thống Zelenskiy ở Rôma
Tổng thống Volodymyr Zelenskiy và Thủ tướng Úc Anthony Albanese đã gặp nhau tại Rôma vào ngày 18 tháng 5 để thảo luận về hỗ trợ quốc phòng cho Ukraine, hợp tác trong Liên minh những người tự nguyện và gia tăng áp lực lên Nga.
Hỗ trợ quốc phòng là chủ đề thảo luận chính. Albanese xác nhận rằng xe tăng Abrams đang trên đường đến Ukraine bất chấp sự phản đối của Hoa Kỳ, và lưu ý rằng tổng viện trợ của Úc hiện đã đạt 1,5 tỷ đô la.
Hai nhà lãnh đạo cũng thảo luận về các lệnh trừng phạt cụ thể có thể gây áp lực buộc Nga phải chấp nhận lệnh ngừng bắn, cũng như cách phối hợp hành động với các đối tác quốc tế.
Trong cuộc gặp, Tổng thống Zelenskiy cũng bày tỏ lòng biết ơn tới Úc và người dân Úc vì đã ủng hộ Ukraine.
“Thật tốt khi chúng ta có đồng minh từ các châu lục khác nhau. Cùng nhau, chúng ta thực sự có thể đưa tình hình hiện tại đến gần hơn với hòa bình bằng cách gây áp lực lên Nga. Và chúng tôi rất biết ơn các lệnh trừng phạt”, Tổng thống Zelenskiy nói.
Ông cũng thông báo cho Albanese về các cuộc đàm phán hòa bình gần đây tại Istanbul giữa Ukraine và Nga, nhấn mạnh rằng Nga hiện đang làm mọi cách có thể để kéo dài chiến tranh.
“Hành động xâm lược bất hợp pháp của Nga phải bị ngăn chặn, và chúng tôi đứng rõ ràng và dứt khoát về phía Ukraine. Tất nhiên, chúng tôi cũng kêu gọi hòa bình và nhấn mạnh rằng Ukraine phải tự quyết định tương lai của mình”, Albanese nhấn mạnh.
Tổng thống Zelenskiy và Albanese cũng thảo luận về khả năng tham gia của Úc vào Liên minh những người tự nguyện, cũng như đóng góp vào việc bảo đảm an ninh trong tương lai cho Ukraine sau khi đạt được nền hòa bình công bằng và lâu dài.
[Kyiv Independent: Australian PM confirms Abrams tanks for Ukraine when meeting Zelensky in Rome]
6. Tổng thống Zelenskiy gặp Vance lần đầu tiên kể từ cuộc đối đầu ở Phòng Bầu dục, thảo luận về các cuộc đàm phán hòa bình ở Istanbul, lệnh trừng phạt đối với Nga
Tổng thống Volodymyr Zelenskiy đã gặp Phó Tổng thống Hoa Kỳ JD Vance và Ngoại trưởng Marco Rubio vào ngày 18 tháng 5, sau thánh lễ Khai Mạc Sứ Vụ Mục Tử Toàn Thể Hội Thánh của Đức Giáo Hoàng Lêô XIV, nơi các nhà lãnh đạo thảo luận về các lệnh trừng phạt đối với Nga và các cuộc đàm phán hòa bình gần đây tại Istanbul. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy cho biết như trên hôm Thứ Hai, 19 Tháng Năm.
Cuộc gặp đánh dấu cuộc gặp gỡ công khai đầu tiên giữa Tổng thống Zelenskiy và Vance kể từ cuộc trao đổi căng thẳng tại Phòng Bầu dục với Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump vào ngày 28 tháng 2.
“Trong các cuộc đàm phán, chúng tôi đã thảo luận về các cuộc đàm phán ở Istanbul, nơi Nga cử một phái đoàn cấp thấp gồm những người không phải là người ra quyết định,” Tổng thống Zelenskiy nói.
“Tôi tái khẳng định rằng Ukraine sẵn sàng tham gia vào hoạt động ngoại giao thực sự và nhấn mạnh tầm quan trọng của lệnh ngừng bắn hoàn toàn và vô điều kiện càng sớm càng tốt.”
Tổng thống Zelenskiy nói thêm: “Chúng tôi cũng đã đề cập đến nhu cầu trừng phạt Nga, thương mại song phương, hợp tác quốc phòng, tình hình chiến trường và trao đổi tù nhân sắp tới”.
Cuộc gặp này cũng diễn ra một ngày trước cuộc điện đàm theo lịch trình giữa Tổng thống Trump và Putin và sau các cuộc đàm phán tại Istanbul vào ngày 16 tháng 5, nơi Nga chỉ cử các đại biểu cấp thấp, làm dấy lên nghi ngờ về cam kết chấm dứt chiến tranh của Mạc Tư Khoa.
“ Cần phải gây áp lực lên Nga cho đến khi họ muốn chấm dứt chiến tranh”, Tổng thống Zelenskiy nói.
Trong một diễn biến tích cực, Nga và Ukraine đã đạt được thỏa thuận vào ngày 16 tháng 5 về việc trao đổi tù binh chiến tranh, gọi tắt là POW theo tỷ lệ 1.000 đổi 1.000, Bộ trưởng Quốc phòng Rustem Umerov, người dẫn đầu phái đoàn Ukraine, phát biểu với các phóng viên.
Tổng thống Trump, người không áp đặt lệnh trừng phạt mới đối với Nga để gây áp lực buộc nước này phải thiết lập lệnh ngừng bắn, có kế hoạch nói chuyện với Putin vào ngày 19 tháng 5, sau đó là các cuộc gọi với Tổng thống Zelenskiy và các nhà lãnh đạo NATO. Ông cho biết các cuộc đàm phán nhằm mục đích chấm dứt “cuộc tắm máu” và đạt được lệnh ngừng bắn.
Ukraine đã chấp nhận lệnh ngừng bắn vô điều kiện trong 30 ngày do Hoa Kỳ đề xuất vào tháng 3. Mạc Tư Khoa đã tiếp tục các cuộc tấn công bằng máy bay điều khiển từ xa và hỏa tiễn quy mô lớn, bao gồm cuộc tấn công bằng máy bay điều khiển từ xa lớn nhất trong cuộc chiến vào ngày 18 tháng 5, khi 273 máy bay điều khiển từ xa xâm nhập không phận Ukraine.
Tại Washington, các nhà lập pháp đảng Cộng hòa đã hưởng ứng lời kêu gọi hành động trừng phạt đối với Mạc Tư Khoa. Đặc phái viên Hoa Kỳ tại Ukraine Keith Kellogg nói với Fox Business rằng “Đạo luật trừng phạt Nga năm 2025 đã sẵn sàng có hiệu lực”.
Thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa Lindsey Graham cho biết vào ngày 1 tháng 5, có ít nhất 72 thượng nghị sĩ ủng hộ luật này, bao gồm các hình phạt tài chính sâu rộng và thuế quan 500% đối với các quốc gia tiếp tục mua dầu, khí đốt hoặc uranium của Nga.
[Kyiv Independent: Zelensky meets Vance for first time since Oval Office showdown, discuss Istanbul peace talks, sanctions on Russia]
7. Ukraine thở phào nhẹ nhõm sau khi Nicusor Dan thắng cử tổng thống Rumani, đánh bại Simion là người chống Ukraine
Ứng cử viên ủng hộ Liên Hiệp Âu Châu Nicusor Dan đã giành chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống Rumani vào ngày 18 tháng 5, đánh bại ứng cử viên cực hữu và chống Ukraine George Simion.
Với hơn 98% số phiếu đã được kiểm, Dan đã giành chiến thắng trong cuộc bầu cử vòng hai diễn ra vào Chúa Nhật, 18 Tháng Năm, với tỷ lệ chênh lệch là 54,1% so với 45,8% của Simion, theo cơ quan bầu cử Rumani.
Tổng thống Volodymyr Zelenskiy đã chúc mừng Dan về chiến thắng của ông: “Đối với Ukraine—với tư cách là một nước láng giềng và bạn bè—điều quan trọng là có một đối tác đáng tin cậy ở Rumani. Và chúng tôi tin tưởng rằng điều này thực sự sẽ xảy ra. Bằng cách hợp tác, chúng ta có thể củng cố cả hai quốc gia và Âu Châu chung của chúng ta.”
Kết quả này là một sự nhẹ nhõm cho Ukraine, nước phải đối mặt với việc mất đi một đồng minh quan trọng trong trường hợp Simion giành chiến thắng. Simion, lãnh đạo đảng AUR, thân Nga, đã ủng hộ một nền tảng hoài nghi Âu Châu bao gồm việc chấm dứt viện trợ quân sự cho Ukraine.
“Ukraine cần chúng ta, chúng ta không cần Ukraine,” Simion phát biểu trong một cuộc tranh luận trên truyền hình vào ngày 8 tháng 5. Simion bị cấm nhập cảnh vào cả Ukraine và nước láng giềng Molodova do lập trường chống Ukraine của ông.
Dan, một người theo chủ nghĩa trung dung độc lập và là thị trưởng hiện tại của Bucharest, ủng hộ viện trợ cho Ukraine, gọi đó là “điều cần thiết cho an ninh của Rumani”.
Mặc dù các kết quả kiểm phiếu cho thấy rõ chiến thắng thuộc về Dan, Simion vẫn tuyên bố mình là tổng thống Rumani trong một bài đăng trên mạng xã hội.
Các cuộc thăm dò cho thấy hai ứng cử viên bám sát nhau trong những ngày trước cuộc bầu cử vòng hai, với cuộc khảo sát của AtlasIntel vào ngày 13 tháng 5 cho thấy cả hai đều đạt 48,2%.
Cuộc bầu cử hiện tại diễn ra sau khi vòng bầu cử đầu tiên diễn ra vào tháng 11 năm 2024 bị hủy bỏ, mà Tòa án Hiến pháp Rumani đã tuyên bố là vô hiệu do có bằng chứng về sự can thiệp của nước ngoài.
Vòng đó đã được chiến thắng bởi người theo chủ nghĩa dân túy Calin Georgescu, người công khai thúc đẩy các thuyết âm mưu và ủng hộ Nga, gọi Ukraine là “nhà nước hư cấu” và dự đoán sự phân chia của nước này là “điều không thể tránh khỏi”.
Rumani sau đó đã tổ chức cuộc bầu cử vòng một vào ngày 4 tháng 5, Simion đã giành chiến thắng với gần 41% số phiếu bầu. Chiến thắng của ông đã dẫn đến việc Thủ tướng Marcel Ciolacu từ chức.
Rumani đã cung cấp cho Ukraine sự hỗ trợ quốc phòng và nhân đạo quan trọng trong suốt cuộc chiến toàn diện của Nga. Nước này đã tặng một hệ thống hỏa tiễn Patriot do Hoa Kỳ sản xuất vào năm 2024 và ký một thỏa thuận an ninh song phương với Kyiv. Bucharest cũng đóng vai trò quan trọng trong việc vận chuyển hàng xuất khẩu nông sản của Ukraine trong bối cảnh Nga đe dọa đến hoạt động thương mại hàng hải Hắc Hải.
[Kyiv Independent: Nicusor Dan wins Romanian presidential election, defeating anti-Ukraine Simion]
8. Hàng ngàn người biểu tình ở Hung Gia Lợi phản đối dự luật theo kiểu Nga nhắm vào phương tiện truyền thông, các tổ chức phi chính phủ
Khoảng 10.000 người đã biểu tình tại thủ đô Hung Gia Lợi vào ngày 18 tháng 5 để phản đối một dự luật gây tranh cãi mà những người chỉ trích cho rằng sẽ hạn chế quyền tự do ngôn luận và bắt chước luật “đặc vụ nước ngoài” hạn chế của Nga, hãng tin Associated Press đưa tin.
Cuộc biểu tình ở Budapest, một trong những cuộc biểu tình lớn nhất trong những tháng gần đây, diễn ra sau khi một thành viên đảng cầm quyền Fidesz của Thủ tướng Viktor Orban đưa ra luật trao cho chính phủ quyền lực rộng lớn để điều tra, xử phạt hoặc thậm chí cấm các cơ quan truyền thông và các tổ chức phi chính phủ nhận bất kỳ nguồn tài trợ nước ngoài nào.
Những người biểu tình đã tập trung tại Quảng trường Kossuth bên ngoài quốc hội Hung Gia Lợi, lên án dự luật này là một cuộc tấn công vào xã hội dân sự và các quyền tự do dân chủ. Những người phát biểu tại cuộc biểu tình mô tả luật này là một động thái độc đoán nhằm mục đích làm im tiếng những người bất đồng chính kiến trước cuộc bầu cử quốc gia vào năm tới.
“Dự luật này không gì khác hơn là một lời đe dọa, một lời đe dọa chống lại việc mọi người có thể bày tỏ ý kiến của mình một cách rõ ràng và tự do,” Jakab Toth, một trong những diễn giả, cho biết. “Nếu nó không thuộc về tất cả chúng ta, nếu không phải tất cả chúng ta đều được tự do, thì chủ quyền chỉ là chủ quyền của chính phủ mà thôi.”
Luật được đề xuất sẽ tạo ra một danh sách đen của chính phủ về các tổ chức nhận được hỗ trợ quốc tế và cho phép giám sát xâm phạm, phạt tiền lớn và lệnh cấm hoạt động. Luật này sẽ được thực thi bởi Văn phòng Bảo vệ Chủ quyền, một cơ quan nhà nước được thành lập vào năm 2023 mà những người chỉ trích cho rằng nhắm vào các tiếng nói độc lập dưới vỏ bọc an ninh quốc gia.
Orban và các đồng minh của ông đã cáo buộc các tác nhân nước ngoài, đặc biệt là Hoa Kỳ trong các chính quyền trước và Ukraine, tài trợ cho các phương tiện truyền thông độc lập và các nhóm chống tham nhũng để phá hoại chính phủ của ông. Các tổ chức đó phủ nhận các khiếu nại, nói rằng công việc của họ phục vụ lợi ích công cộng và tuân thủ các tiêu chuẩn chuyên nghiệp.
Hung Gia Lợi đã phải đối mặt với sự chỉ trích ngày càng tăng từ các tổ chức giám sát quốc tế vì làm xói mòn quyền tự do báo chí và kiểm tra dân chủ dưới thời cầm quyền 15 năm của Orban. Luật mới, dự kiến sẽ được thông qua tại quốc hội do Fidesz thống trị, được nhiều người coi là luật đàn áp nhất từ trước đến nay.
Vào tháng 5 năm 2024, một dự luật tương tự về các tác nhân nước ngoài đã được thông qua tại Quốc hội Georgia. Luật này, được đảng cầm quyền Giấc mơ Georgia ủng hộ, phản ánh luật pháp đàn áp của Nga được sử dụng để đàn áp những người chỉ trích chế độ Cẩm Linh và các tổ chức phi chính phủ tại Nga có bất kỳ mối quan hệ nước ngoài nào.
Các cuộc đàn áp của đảng Giấc Mơ Georgia đối với các phương tiện truyền thông độc lập và quyết định tách đất nước khỏi Liên Hiệp Âu Châu đã gây ra các cuộc biểu tình kéo dài nhiều tháng và các cuộc đàn áp bạo lực của cảnh sát trong nước.
[Kyiv Independent: Thousands protest in Hungary against Russia-style bill targeting media, NGOs]
9. Đan Mạch công bố viện trợ quân sự gần 600 triệu đô la cho Ukraine
Bộ Quốc phòng Đan Mạch thông báo hôm Thứ Hai, 19 Tháng Năm, rằng Đan Mạch đã chuẩn bị gói viện trợ quân sự thứ 26 cho Ukraine, trị giá 4 tỷ kroner Đan Mạch (khoảng 598 triệu đô la).
Bộ này cho biết gói này bao gồm thêm pháo và đạn pháo thông qua sáng kiến đạn dược của Tiệp cũng như thiết bị cho chiến binh.
Một phần tiền cũng sẽ được dùng để tăng cường năng lực đào tạo cho lực lượng Ukraine.
“Thật không may, nhu cầu được giúp đỡ và hỗ trợ của Ukraine vẫn chưa giảm. Tôi rất vui và tự hào khi chúng ta có thể một lần nữa phân bổ tiền cho các khoản quyên góp sẽ tạo nên sự khác biệt trên chiến trường trong cả ngắn hạn và dài hạn”, Bộ trưởng Quốc phòng Đan Mạch Troels Lund Poulsen cho biết.
Gói viện trợ quân sự mới nhất của Đan Mạch được tài trợ theo Quỹ Ukraine của nước này và Cơ sở Hòa bình Âu Châu, gọi tắt là EPF. Khoản viện trợ này bao gồm các năm 2025-2028.
Bộ này cho biết khoản tiền bổ sung cho sáng kiến của Tiệp sẽ cho phép Ukraine lập kế hoạch tốt hơn cho nguồn cung cấp đạn dược ổn định.
Ngoại trưởng Đan Mạch Lars Loekke Rasmussen cho biết: “Đan Mạch đang làm mọi cách có thể để hỗ trợ Ukraine tốt nhất có thể trên cả chiến trường lẫn trong phòng đàm phán”.
Đan Mạch đã tiên phong trong nỗ lực hỗ trợ Ukraine bằng cách đầu tư vào ngành công nghiệp quốc phòng của nước này, tạo ra cái gọi là “mô hình Đan Mạch” về việc mua vũ khí cho Kyiv từ các nhà sản xuất Ukraine. Copenhagen đã cung cấp khoảng 9,8 tỷ đô la viện trợ quân sự theo Quỹ Ukraine của mình trong những năm 2023-2028.
[Kyiv Independent: Denmark announces nearly $600 million in military aid to Ukraine]
10. Putin ký sắc lệnh nới lỏng thủ tục nhập quốc tịch Nga cho cư dân Abkhazia và Nam Ossetia bị tạm chiếm
Putin đã ký sắc lệnh đơn giản hóa thủ tục để cư dân các vùng lãnh thổ Abkhazia và Nam Ossetia bị Nga tạm chiếm của Georgia có thể xin quốc tịch Nga, các phương tiện truyền thông nhà nước Nga đưa tin vào ngày 17 tháng 5.
Theo sắc lệnh, tất cả “công dân” trưởng thành của Abkhazia và Nam Ossetia có tư cách đó kể từ ngày 26 tháng 8 năm 2008, ngày Nga công nhận các vùng lãnh thổ này là “độc lập”, hiện đủ điều kiện để nộp đơn xin quốc tịch Nga thông qua một quy trình nhanh chóng. Người nộp đơn chỉ cần nộp đơn xin quốc tịch chính thức.
Mạc Tư Khoa đã giành được quyền kiểm soát hoàn toàn Abkhazia và Nam Ossetia sau cuộc xâm lược Georgia năm 2008 và kể từ đó đã duy trì sự hiện diện quân sự ở cả hai khu vực này.
Nga đã sử dụng chiến thuật tương tự ở Ukraine.
Vào tháng 8 năm 2024, Bộ Nội vụ Nga tuyên bố đã cấp 2,2 triệu hộ chiếu Nga cho cư dân của các vùng lãnh thổ bị tạm chiếm của Ukraine — Zaporizhzhia, Kherson, Donetsk và Luhansk — kể từ tháng 10 năm 2022. Con số này được viên chức bộ Irina Volk công bố trên kênh Telegram của bà. Không thể xác minh độc lập tuyên bố này.
Đài quan sát xung đột Ukraine có trụ sở tại Hoa Kỳ đã báo cáo vào năm 2023 rằng Nga có hệ thống ép buộc cư dân các khu vực bị tạm chiếm của Ukraine chấp nhận quốc tịch Nga, thường xuyên đe dọa sẽ bị giam giữ, trục xuất hoặc mất quyền tiếp cận các dịch vụ cơ bản.
Việc từ chối chấp nhận giấy tờ của Nga được cho là đã dẫn đến việc bị từ chối chăm sóc y tế, việc làm, viện trợ nhân đạo và các hỗ trợ quan trọng khác.
Trong trận lũ lớn ở tỉnh Kherson sau sự việc vỡ đập Kakhovka, Nga chỉ cho phép những người mang hộ chiếu Nga được di tản, Bộ Tổng tham mưu Quân đội Ukraine đưa tin.
Putin lần đầu tiên giới thiệu quy trình cấp quốc tịch đơn giản hóa cho người Ukraine ở các vùng lãnh thổ bị tạm chiếm vào tháng 7 năm 2022. Vào tháng 4 năm 2023, ông đã ký một sắc lệnh khác ấn định thời hạn vào mùa hè năm 2024 để cư dân ở những khu vực đó phải xin hộ chiếu Nga hoặc phải đối mặt với hậu quả pháp lý và dân sự.
[Kyiv Independent: Putin signs decree easing Russian citizenship process for residents of occupied Abkhazia, South Ossetia]
11. Các cuộc không kích của Nga vào Ukraine đã trở nên nguy hiểm hơn nhiều trong những tháng gần đây.
Phát ngôn nhân của lực lượng không quân Ukraine, Đại Tá Yurii Ihnat, than thở rằng các cuộc không kích của Nga vào Ukraine đã trở nên chết chóc hơn nhiều trong những tháng gần đây. Ông đưa ra lập trường trên hôm Chúa Nhật, 18 Tháng Năm.
Một phần của sự gia tăng này là do phòng không phải được dùng một cách hạn chế để tập trung bắn hạ các hỏa tiễn đạn đạo. Lý do khác là vì vũ khí tấn công sâu ưa thích của Nga, là máy bay điều khiển từ xa Shahed, đã nhận được một số nâng cấp lớn kể từ đầu năm, bao gồm động cơ phản lực và các thiết bị gắn vệ tinh Starlink, gây áp lực lên phòng không vốn đã căng thẳng của Ukraine.
Các máy bay Shahed do Iran thiết kế mà Nga hiện đang tự sản xuất đã trở thành lực lượng luôn hiện diện trong các cuộc không kích của Nga vào Ukraine kể từ mùa thu năm 2022. Tầm xa, bay cao và giá rẻ — hàng đàn máy bay Shahed đã trở thành vũ khí tấn công sâu mặc định của Mạc Tư Khoa.
Các đàn Shahed bay vào đã trở nên ngày càng khó lường và nguy hiểm hơn trong những tháng gần đây. Nga đã gửi chúng theo đàn lớn hơn và trang bị cho chúng động cơ phản lực, làm phức tạp thêm nhiệm vụ mà lực lượng phòng không trên khắp đất nước phải đối mặt.
Các con số được trích từ báo cáo của Không quân Ukraine về Shaheds bao gồm số máy bay điều khiển từ xa bay đến, mất và bị bắn hạ cũng cho thấy sự gia tăng đáng kể về hiệu quả của chúng, ngay cả khi tổng số Shaheds mà Nga gửi đi đang giảm. Một trăm mười một chiếc đã vượt qua các hệ thống phòng không Ukraine vào tháng Hai, so với 404 chiếc vào tháng Ba và 424 chiếc vào tháng Tư. Trong khi đó, số lượng Shaheds mà Không quân báo cáo là đã phóng đã giảm khoảng một phần ba trong khoảng thời gian từ tháng Ba đến tháng Tư.
Hiệu quả ngày càng tăng của Shaheds phần lớn là nhờ vào động cơ phản lực mới, cho phép máy bay điều khiển từ xa bay nhanh hơn, mang theo bom lớn hơn và duy trì độ cao lớn hơn.
Đại Tá Yurii Ihnat cho biết hầu hết các máy bay điều khiển từ xa động cơ phản lực này di chuyển với tốc độ từ 380 đến 400 km/giờ. Nhóm nghiên cứu đã ghi lại kỷ lục của họ về một chiếc Shahed di chuyển với tốc độ 477 km/giờ vào nửa cuối tháng 3, họ đã khoe trên ảnh chụp màn hình từ ứng dụng di động dựa trên radar mà tất cả các đơn vị phòng không Ukraine chia sẻ. Một năm trước, tốc độ tối đa là khoảng 200 km/giờ.
Tương tự như vậy, tải trọng tối đa mà những chiếc Shahed này mang theo đã tăng gấp ba lần từ khoảng 30 kg lên 90 kg. Con số này vẫn còn kém xa so với 450 kg mà một hỏa tiễn hành trình như Kh-101 có thể mang theo, nhưng Nga lại điều động nhiều Shahed hơn.
Các động cơ mới cũng đưa những chiếc Shahed này lên cao hơn trên bầu trời, khi cần thiết, đạt tới trần bay khoảng 2 km.. Các hỏa tiễn đất đối không gắn trên vai như Igla của Liên Xô và Stingers của Mỹ hoạt động ở tầm xa hơn, nhưng lại có số lượng ít hơn.
Tuy nhiên, Nga phải đối mặt với một số hạn chế khi bổ sung động cơ phản lực cho Shaheds. Chúng đắt hơn động cơ piston hai thì — bản sao của MD550 do Hoa Kỳ sản xuất — mà Shaheds đã bắt đầu vào năm 2022. Nga thường phải nhập khẩu công nghệ động cơ phản lực, đôi khi với các thành phần của phương Tây được cung cấp thông qua bên thứ ba để tránh lệnh trừng phạt.
Khoảng một nửa số Shahed mà radar phát hiện khi tiến vào Ukraine là máy bay điều khiển từ xa “giả” — không có đầu đạn, và do đó thường rẻ hơn trong khi đánh lạc hướng hỏa lực của đối phương. Nhiều trong số đó hiển thị trong dữ liệu là “Mất/Hỏng”.
[Kyiv Independent: Russia’s air strikes on Ukraine have become far more deadly in recent months.]
12. Ngoại trưởng Đức cho biết Liên Hiệp Âu Châu chuẩn bị lệnh trừng phạt đối với hạm đội ngầm của Nga
Ngoại trưởng Đức Johann Wadephul đã tuyên bố tăng cường giám sát và áp dụng các lệnh trừng phạt bổ sung nhằm vào cái gọi là “hạm đội bóng tối” của Nga sau nghi ngờ phá hoại cơ sở hạ tầng dưới nước ở Biển Baltic, tờ Die Zeit đưa tin ngày 17 tháng 5.
“Mối đe dọa đã gia tăng trong những tháng gần đây,” Wadephul cho biết. “Cáp bị cắt, tín hiệu bị gián đoạn và tàu thuyền đáng ngờ là mối quan ngại nghiêm trọng đối với chúng tôi.”
Gần đây, một loạt các sự việc liên quan đến cáp bị đứt và tín hiệu bị gián đoạn ở khu vực Biển Baltic. Trong khi các quan chức tình báo Hoa Kỳ và Âu Châu cho rằng một số thiệt hại có thể là do tai nạn, một số quan chức cao cấp lại cho rằng sự gián đoạn liên tục không thể chỉ giải thích bằng “kỹ năng hàng hải kém”.
Wadephul cho biết Đức và các đồng minh đang ứng phó với các mối đe dọa hỗn hợp ở khu vực Baltic bằng cách tăng cường tuần tra và gây áp lực mới lên các hoạt động vận chuyển bí mật của Nga.
“Nga đe dọa tất cả chúng ta ở khu vực Baltic”, ông nói. “Chúng tôi là cư dân, NATO và Liên Hiệp Âu Châu đang phải đối mặt với các mối đe dọa hỗn hợp bằng tất cả sức mạnh của mình, bao gồm cả việc tuần tra thêm nữa”.
Cái gọi là đội tàu ngầm bao gồm các tàu chở dầu và các tàu chở hàng khác được Nga sử dụng để lách lệnh trừng phạt của phương Tây, đặc biệt là trong việc vận chuyển dầu. Trong những tháng gần đây, các hành vi phá hoại bị nghi ngờ liên quan đến đội tàu này đã thu hút sự chú ý đến các lỗ hổng trong cáp và đường ống ngầm, thúc đẩy việc tăng cường giám sát cơ sở hạ tầng hàng hải.
Gọi hạm đội này là “mối đe dọa an ninh trực tiếp”, Wadephul cho biết Liên minh Âu Châu sẽ áp đặt lệnh trừng phạt mới đối với các tàu cho phép Nga bỏ qua các hạn chế. “Điều này cũng giúp Ukraine, vì hạm đội ngầm di chuyển dầu mà Nga bán ra mỗi ngày xung quanh lệnh trừng phạt”, ông nói thêm.
Vào ngày 14 tháng 5, các đại sứ Liên Hiệp Âu Châu đã đồng ý về gói trừng phạt thứ 17 của khối đối với Nga, chủ yếu nhắm vào đội tàu chở dầu ngầm của nước này.
Chủ tịch Ủy ban Âu Châu Ursula von der Leyen hoan nghênh động thái này và nhấn mạnh rằng nó sẽ “duy trì áp lực cao lên Điện Cẩm Linh”.
Nhưng bên ngoài bong bóng Liên Hiệp Âu Châu, những người chỉ trích coi đây là một động thái gia tăng không đáp ứng được tính cấp bách của thời điểm hiện tại, và đằng sau cánh cửa đóng kín, ngay cả các quan chức Liên Hiệp Âu Châu cũng thừa nhận gói biện pháp này đã bị làm loãng trong quá trình đàm phán.
Gói trừng phạt thứ 17 của Liên Hiệp Âu Châu đối với Nga sẽ được chính thức thông qua vào ngày 20 tháng 5 tại cuộc họp của các Ngoại trưởng ở Brussels
[Kyiv Independent: EU prepares sanctions against Russia's shadow fleet, German FM says]