Julieta Villar, trong Ban biên tập ACI Prensa, đối tác tiếng Tây Ban Nha của CNA, ngày 31 tháng 8 năm 2025, tường trình rằng: Đức Hồng Y Fernando Chomali, Tổng Giám mục Santiago và Giáo chủ Chile, đã chia sẻ ba câu chuyện phản ảnh nền văn hóa triệt tiêu [cancellation cuilture] và nhấn mạnh sự cần thiết phải nuôi dưỡng lòng khiêm nhường trong thời đại ngờ vực và gây hấn.
Vị giám mục đang tham dự một buổi gặp gỡ với sinh viên Đại học Công Giáo Chile, diễn ra tại cơ sở San Joaquín, với sự tham gia của các chuyên gia và học giả.
Mục đích của biến cố này là tìm kiếm không gian gặp gỡ, sử dụng đối thoại như một công cụ biến đổi.
Trong bài thuyết trình của ngài, Đức Hồng Y Chomali tập trung vào đối thoại, giải thích rằng điều này không liên quan đến việc từ bỏ niềm tin của mình mà là sẵn sàng thấu hiểu người khác từ lịch sử và bối cảnh của chính họ: “Khi chúng ta ngừng lắng nghe, chúng ta cũng ngừng học hỏi. Đối thoại bắt đầu khi chúng ta nhận ra rằng người kia có điều gì đó muốn nói với chúng ta, điều có thể làm phong phú thêm cuộc sống của chúng ta.”
Ngài thúc giục: “Ngày nay, dường như không còn chỗ cho việc mắc lỗi hay tha thứ. Đây là một cách khiến người khác trở nên vô hình. Thách thức là phải thoát ra khỏi chính mình, luôn nhìn nhận phẩm giá của con người và đón nhận sự khiêm nhường như một cách để giải quyết xung đột”.
Đức Hồng Y đã kể ba câu chuyện xảy ra trong thời gian ngài ở Tổng Giáo phận Concepción, trong đó ngài đã có “trải nghiệm bản thân về việc triệt tiêu” giúp ngài suy gẫm.
Ngài kể lại: “Tôi đến Concepción với tư cách là tổng giám mục vào năm 2011 và chứng kiến tình hình sau: Tất cả các nhà thờ đều bị san phẳng. Trận động đất, vốn rất khủng khiếp ở khu vực đó, vừa xảy ra”. Với thời gian, ngài nhận ra rằng việc xây dựng lại các tòa nhà có thể đơn giản hơn việc xây dựng lại các mối quan hệ xã hội; ngài thừa nhận: “Khi nói đến việc quản lý vật liệu, bạn gom tiền lại. Nhưng khi nói đến việc đạt được thỏa thuận, trò chuyện, thừa nhận phẩm giá của người khác, xin tha thứ và tha thứ, mọi thứ trở nên phức tạp hơn nhiều”.
Ngài tiếp tục chia sẻ ba câu chuyện. Câu chuyện đầu tiên liên quan đến một dự án từ thiện; ngài nhắc lại: “Ở Concepción, chúng tôi đã thực hiện một dự án rất tuyệt vời, một tiệm giặt ủi nơi những người trẻ mắc hội chứng Down có thể làm việc. Đó là dự án duy nhất thuộc loại này ở Mỹ Latinh, và nó đã tạo ra tác động truyền thông rất lớn. Chúng tôi không quảng cáo, nhưng nó thật tuyệt vời đến nỗi đã thu hút được sự quan tâm của giới truyền thông”.
Nhưng không phải ai cũng hoan nghênh điều đó: “Một người trên Facebook bắt đầu sỉ nhục tôi một cách gay gắt… Hóa ra người phụ nữ này sở hữu một tiệm giặt ủi cách đó vài dãy nhà và cảm thấy bị đe dọa. Tôi giải thích với cô ấy rằng dự án của chúng tôi là phi lợi nhuận, được tài trợ bởi các nhà hảo tâm, và ở Concepción có 700,000 người, 10 bệnh viện, 8,000 giường bệnh, hàng triệu tấm ga trải giường và chăn.”
Nói cách khác, có việc làm cho tất cả mọi người.
Đức Tổng Giám Mục đề xuất rằng người phụ nữ đó nên thuê một người mắc hội chứng Down và tiệm giặt ủi của cô ấy sẽ trở thành một nhánh thứ hai của dự án từ thiện. Ngài nhận xét: “Nhưng cô ấy đã bỏ đi trong nỗi buồn, vì cô ấy không muốn làm điều đó. Đó là cách tôi hiểu rằng xung đột thường là những cuộc trò chuyện không bao giờ xảy ra hoặc diễn ra không tốt đẹp”.
Câu chuyện thứ hai liên quan đến một chủ đề “nhạy cảm hơn”, Đức Hồng Y thừa nhận: “Các thành viên cộng đồng Mapuche [Thổ dân] tuyệt thực lúc đang thụ án trong tù. Một người trong số họ, sau một thời gian, đã được phép ra ngoài vào Chúa Nhật để làm việc. Tuy nhiên, không ai muốn cho anh ta một công việc. Vợ anh ta gọi điện cho tôi nói rằng, ‘Chồng tôi đang tìm việc, và không ai thuê anh ấy.’ Nói cách khác, họ đang hủy bỏ công việc của anh ấy, tước đi quyền cơ bản của anh ấy: được làm việc, nuôi sống gia đình và tự lập”.
Đức Tổng Giám Mục đã quyết định giúp anh ấy, mặc dù điều đó khiến ngài phải trả giá đắt; Ngài suy gẫm: “Tôi đã chào đón anh ấy và cho anh ấy một công việc tại một nhà thờ dành cho thanh thiếu niên vô gia cư. Nhưng tôi đã phải chịu đựng cuộc triệt tiêu tồi tệ nhất: tin tức được đưa lên trang nhất ở Concepción vì đã tạo việc làm cho một người từng ngồi tù. Tôi thấy đây là một tình huống thực sự nghiêm trọng bởi vì nó có nghĩa là chúng ta đã mất niềm tin vào pháp quyền và, nghiêm trọng hơn nữa, chúng ta đã không còn tin rằng mọi người có thể thay đổi, cầu xin sự tha thứ, hoặc tự tha thứ cho chính mình”.
Trong câu chuyện thứ ba, ĐHY Chomali đưa ra lời khuyên: “Tôi luôn nói với những người trẻ tuổi: học, học, và học. Bởi vì sự thiếu hiểu biết là nguồn gốc của sự cuồng tín. Những người đọc nhiều nhất có khả năng diễn đạt tinh tế, đối thoại. Những người ít đọc thì tự nhốt mình trong những bức tường do chính họ dựng lên và áp đặt bằng bạo lực. Và bạo lực ngày nay biểu lộ dưới hàng ngàn cách: trực tuyến, trực tiếp, biểu tượng.”
Do đó, ngài nhấn mạnh tầm quan trọng của sự khiêm nhường. Ngài cảnh cáo: “Kiến thức càng nhiều, sự khiêm nhường càng lớn; kiến thức càng ít, sự khiêm nhường càng ít. Chúng ta cố thủ vì sợ người khác sẽ phá vỡ những bức tường mà chúng ta dựng lên”.
Cuối cùng, ngài tập trung vào sức mạnh của hiện tượng triệt tiêu: “Phán quyết ngày nay không còn nằm ở tòa án nữa: Nó diễn ra trên phương tiện truyền thông. Và phán quyết đó khiến chúng ta phải tạm gác lại suy nghĩ của mình, bởi vì chúng ta chỉ nghe theo những gì mạng xã hội hoặc báo chí đưa tin.”
“Chúng ta đã chứng kiến các nghệ sĩ bị triệt tiêu mà không có bằng chứng, chỉ dựa trên tin đồn. Luận lý học triêt tiêu này đã gây ra rất nhiều tổn hại cho chúng ta. Tôi nghĩ chúng ta nên bắt đầu bằng cách nhìn lại chính mình: Làm thế nào để chúng ta triệt tiêu lẫn nhau trong cuộc sống hàng ngày?”
Ngài nói: “Nếu chúng ta bắt đầu từ đó, có lẽ chúng ta có thể thay đổi cách chúng ta đối xử với nhau. Nếu không, ngày mai sẽ là quá muộn”.