Glória Funicular (tiếng Bồ Đào Nha: Ascensor da Glória, thường được gọi là Elevador da Glória) là một tuyến hỏa xa xe điện chạy bằng cáp treo ở Lisbon, Bồ Đào Nha, do Carris điều hành. Nó kết nối trung tâm thành phố Pombaline (tại Quảng trường Restauradores) với Bairro Alto (Vườn São Pedro de Alcântara). Nó đã hoạt động gần như liên tục trong 140 năm qua.
Tuyến hỏa xa này được khánh thành vào năm 1885, và dịch vụ xe điện được đưa vào sử dụng vào năm 1915. Hai toa xe mới giống hệt nhau đã được Maschinenfabrik Esslingen chế tạo vào năm 1957. Mỗi toa có thể chở 42 người cộng với người soát vé. Hệ thống này được xếp hạng là Di tích Quốc gia vào năm 1997.
Chiều ngày 3 tháng 9 năm 2025, 17 người đã thiệt mạng và ít nhất 23 người bị thương khi một trong những chuyến xe điện bị trật đường ray.
Hệ thống xe điện nằm trong khu vực đô thị, kéo dài từ nhà ga trên đại lộ Avenida da Liberdade đến ga thứ hai tại phố Rua de São Pedro de Alcântara, đi qua khu vực có nhiều tòa nhà xây dựng từ thế kỷ 19, bao gồm cả Palácio Foz và Misericórdia. Tại điểm giữa, tuyến hỏa xa đi qua một cây cầu bắc qua đường ray xe lửa vào ga Rossio.
Tuyến đường có độ dốc 17,7% và tuân thủ nguyên lý cốt lõi của một tuyến cáp treo thực thụ, với hai toa tàu được gắn cố định vào hai đầu đối diện của một cáp kéo chôn ngầm, được quấn quanh một ròng rọc ở đầu trên của đường ray. Điểm khác thường là lực kéo được cung cấp bởi động cơ điện trên hai toa tàu, được cấp điện thông qua một cặp dây điện trên cao, thông qua hai bộ truyền tải điện song song.
Các phương tiện chạy trên đường ray khổ một mét xen kẽ ở phần dưới, di chuyển cùng lúc; khi một toa đi lên thì toa kia đi xuống, mỗi toa đóng vai trò là vật đối trọng với toa kia, trọng lượng của toa đi xuống giúp kéo toa kia lên.
Xe điện được thiết kế nghiêng so với độ dốc của đường sao cho thân xe nằm ngang, ghế ngồi được bố trí theo chiều dọc.
Năm 1875, Nova Companhia dos Ascensores Mecânicos de Lisbon đã được nhượng quyền xây dựng một tuyến xe điện dọc theo Calçada da Glória. Kỹ sư trưởng của khu nhượng quyền là Raoul Mesnier du Ponsard. Việc xây dựng bắt đầu vào năm 1882.
Năm 1912, Nova Companhia dos Ascensores Mecânicos de Lisbon, gọi tắt là NCAML đã ký hợp đồng với Hội đồng Thành phố Lisbon cho phép họ điện khí hóa các đường dây. Việc sửa chữa và lắp đặt này diễn ra từ năm 1914 đến năm 1915, trước khi được đưa vào hoạt động trở lại.
Năm 1926, Nova Companhia dos Ascensores Mecânicos de Lisbon bị giải thể và hỏa xa leo núi trở thành tài sản của Companhia Carris.
Vào ngày 1 tháng 8 năm 1995, Carris đã trình đề xuất công nhận tuyến hỏa xa này là di sản, và hội đồng tư vấn IPPAR đã đề xuất công nhận tuyến hỏa xa này là Di tích Quốc gia vào ngày 11 tháng 3 năm 1997.
Tàu Ascensor da Glória thỉnh thoảng bị bị trật đường ray, bao gồm hai vụ tai nạn lớn trong những năm gần đây.
Vào ngày 7 tháng 5 năm 2018, một toa tàu đã bị bị trật đường ray do bánh xe không được bảo dưỡng đầy đủ. Không có thương tích nào được báo cáo.
Vào ngày 3 tháng 9 năm 2025, một chiếc xe đã bị trật đường ray sau khi cáp thép bị đứt và thắng bị trục trặc. Chiếc xe đã đâm vào một tòa nhà gần Praça dos Restauradores vào khoảng 18:05 giờ địa phương, khiến 17 người thiệt mạng và ít nhất 23 người bị thương, trong đó có năm người bị thương nặng.
Các nhân chứng mô tả toa tàu phía trên mất kiểm soát lao xuống trước khi lật nhào. Những người trong toa tàu và trên đường phố bị kẹt và đè bẹp xuống vỉa hè và một tòa nhà do lực quán tính và sức nặng của cụm khung gầm, khiến nó lật nhào và đổ sập, cuốn theo hầu hết hành khách bên dưới.
Thị trưởng Lisbon, Carlos Moedas, đã tuyên bố ba ngày để tang. Ông cũng kiên quyết rằng bất kỳ du khách nào bị ảnh hưởng trực tiếp sẽ được hoàn trả toàn bộ giá trị Thuế Du lịch Thành phố trong ngày đó.
Nạn nhân bao gồm công dân Bồ Đào Nha, Đức, Tây Ban Nha, Canada, Nam Hàn, Cape Verde, Ý, Pháp, Thụy Sĩ và Maroc. Tài xế cũng nằm trong số những người thiệt mạng.
Sau vụ tai nạn, các tuyến cáp treo tương tự tại Bica, Lavra và Graça đã tạm thời bị đình chỉ để kiểm tra.
Source:Wiki