1. Phi công Su-27 người Ukraine Oleksandr Borovyk thiệt mạng khi đang làm nhiệm vụ chiến đấu ở khu vực tiền tuyến Zaporizhzhia
Oleksandr Borovyk, phi công 30 tuổi thuộc Lữ đoàn Hàng không Chiến thuật số 39 của Ukraine, đã thiệt mạng vào ngày 11 tháng 9 khi đang thực hiện nhiệm vụ chiến đấu tại khu vực Zaporizhzhia ở tiền tuyến, Phát ngôn nhân của lực lượng không quân Ukraine, Đại Tá Yurii Ihnat cho biết như trên hôm Thứ Sáu, 12 Tháng Chín.
Borovyk đang thực hiện một phi vụ chiến đấu vào khoảng 1:30 chiều Thứ Năm, 11 Tháng Chín, giờ địa phương khi sự việc xảy ra.
“Nguyên nhân và hoàn cảnh cái chết của anh đang được điều tra. Chúng tôi xin gửi lời chia buồn chân thành nhất tới gia đình và bạn bè của Oleksandr... Xin gửi lời tưởng nhớ vĩnh cửu đến Người Anh hùng”, Đại Tá Yurii Ihnat nói.
Tỉnh Zaporizhzhia, nằm ở phía đông nam Ukraine, giáp với tỉnh Dnipropetrovsk về phía bắc, tỉnh Donetsk về phía đông và tỉnh Kherson về phía tây nam. Nơi đây cũng là nơi có Nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia bị Nga tạm chiếm, cơ sở hạt nhân lớn nhất Âu Châu.
Hồi tháng 8, Ukraine đã cảnh báo về việc Nga tăng cường quân dọc theo khu vực tiền tuyến này. Tuy nhiên, đầu tháng 9, Tổng tư lệnh Oleksandr Syrskyi tuyên bố rằng lực lượng Ukraine đã ngăn chặn thành công một cuộc tấn công mới vào khu vực này.
Hiện nay, Mạc Tư Khoa chiếm khoảng 70% diện tích tỉnh Zaporizhzhia, nhưng thủ phủ của khu vực này, Zaporizhzhia, vẫn nằm dưới sự kiểm soát của Ukraine.
[Kyiv Independent: Ukrainian Su-27 pilot Oleksandr Borovyk killed during combat mission in Zaporizhzhia sector of front line]
2. Nga sao chép công nghệ máy bay điều khiển từ xa của Kyiv khi “cuộc đua công nghệ trực tiếp” đang diễn ra nhanh chóng, Tổng tư lệnh quân đội Ukraine cho biết
Hôm Thứ Sáu, 12 Tháng Chín, Tổng tư lệnh Ukraine Oleksandr Syrskyi cảnh báo rằng Nga đang áp dụng các công nghệ quân sự của Ukraine, đặc biệt là trong máy bay điều khiển từ xa đánh chặn.
Syrskyi nói trong cuộc phỏng vấn được công bố hôm Thứ Sáu, 12 Tháng Chín: “Chúng ta đang đối mặt với một cuộc chạy đua công nghệ trực tiếp trong đó lợi thế sẽ thuộc về những ai không chỉ hiện đại hóa mà còn dẫn đầu”.
Vị chỉ huy cho biết nhiệm vụ của Ukraine là liên tục cải tiến các giải pháp hiện có và tạo ra các chiến thuật mới cho các hệ thống điều khiển từ xa.
Kyiv đã đầu tư mạnh vào chiến tranh máy bay điều khiển từ xa kể từ khi Nga bắt đầu cuộc xâm lược toàn diện vào năm 2022, phát triển từ máy bay điều khiển từ xa thương mại được cải tiến thành máy bay điều khiển từ xa tấn công và trinh sát được sản xuất hàng loạt.
Tướng Syrskyi cho biết máy bay điều khiển từ xa của Ukraine đã tấn công hơn 60.000 mục tiêu vào tháng 8, trong đó máy bay điều khiển từ xa tấn công và máy bay ném bom tấn công chiếm phần lớn tổn thất về nhân lực và trang thiết bị của Nga.
Đổi lại, Nga đã tăng cường các cuộc tấn công bằng máy bay điều khiển từ xa tầm sâu, buộc Ukraine phải mở rộng năng lực tác chiến điện tử, ông Syrskyi nói thêm. Ông cho biết số lượng máy bay điều khiển từ xa của Nga bị gây nhiễu bởi các biện pháp đối phó điện tử đã tăng đáng kể trong tháng trước.
“Phân tích về việc sử dụng máy bay điều khiển từ xa cho phép chúng tôi nhanh chóng điều chỉnh chiến thuật, tăng hiệu quả và luôn dẫn trước Nga”, ông nói. “Những nỗ lực của chúng tôi trong việc phát triển và mở rộng lĩnh vực này đang mang lại những kết quả rõ ràng.”
[Kyiv Independent: Russia copying Kyiv's drone technology as 'direct technological race' accelerates, Ukraine army chief says]
3. Các quan chức Nga lợi dụng vụ ám sát Charlie Kirk để tấn công Ukraine
Các quan chức Nga liên minh với Vladimir Putin đã phản ứng với vụ ám sát nhà hoạt động bảo thủ Charlie Kirk bằng cách đổ lỗi cho phe cánh tả và những người ủng hộ Ukraine về bạo lực chính trị ở Hoa Kỳ
Cựu tổng thống Nga Dmitry Medvedev và Kirill Dmitriev, nhà đàm phán chủ chốt của Điện Cẩm Linh với chính quyền Tổng thống Trump về vấn đề Ukraine, đã lên tiếng về vụ bắn Kirk, người sáng lập tổ chức thanh niên cánh hữu Turning Point USA.
Kirk nổi tiếng ở Nga vì lập trường chống NATO và chỉ trích Tổng thống Ukraine Zelenskiy. Medvedev liên hệ vụ ám sát với những người ủng hộ Kyiv, trong khi Dmitriev đăng lại một đoạn video cho thấy những người bị cáo buộc là cánh tả “đang ăn mừng tưng bừng vì Kirk bị bắn”.
Cuộc truy lùng kẻ sát nhân vẫn đang diễn ra và chưa có động cơ nào được xác nhận. Bài đăng của các quan chức Nga xuất hiện trong bối cảnh làn sóng lên án mạnh mẽ trên khắp các diễn đàn chính trị về vụ sát hại Kirk.
Kirk, một đồng minh trung thành của Tổng thống Trump và là nhân vật chủ chốt của MAGA, đã chỉ trích Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy, người mà ông từng mô tả là “con rối của CIA” và trước đó đã nói rằng “phe cánh tả chính trị đang bình thường hóa bạo lực”.
Medvedev đã sử dụng mạng xã hội để công kích phương Tây và thúc đẩy các luận điệu của Điện Cẩm Linh lên án sự ủng hộ của phương Tây đối với Ukraine trước cuộc xâm lược toàn diện của Nga. Bài đăng mới nhất của ông, cũng như của Dmitriev, dường như đang lợi dụng những chia rẽ chính trị của Mỹ, đặc biệt là xung quanh vấn đề Ukraine.
Kirk đã bị bắn chết trong “Chuyến lưu diễn trở lại nước Mỹ” của anh vào thứ năm tại Đại học Utah Valley, vụ việc mà các quan chức gọi là “vụ ám sát chính trị”.
Các nhân vật chính trị Mỹ ở cả cánh tả và cánh hữu đều lên án vụ giết người, bao gồm Tổng thống Trump, Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson, cựu Phó Tổng thống Kamala Harris và Thống đốc California Gavin Newsom.
Medvedev, người từng là tổng thống Nga từ năm 2008 đến năm 2012 và hiện là phó chủ tịch Hội đồng An ninh Nga, đã liên kết vụ ám sát Kirk với những gì ông gọi là “một nhóm cặn bã cánh tả tự do ủng hộ Banderite” Kyiv.
Banderite ám chỉ đến nhà dân tộc chủ nghĩa người Ukraine Stepan Bandera và được Điện Cẩm Linh sử dụng một cách miệt thị để chống lại chính quyền ở Kyiv nhằm xuyên tạc rằng chính quyền này có cảm tình với Đức Quốc xã.
Bài đăng của Medvedev cũng thúc giục những người Mỹ cánh hữu “nhận ra rằng khi ủng hộ Ukraine, họ đang ủng hộ những kẻ giết người”.
Trong khi đó, Dmitriev, nhà lãnh đạo quỹ đầu tư quốc gia của Nga đã đăng lại đoạn video của nhà bình luận chính trị cánh hữu Ian Miles Cheong cho thấy những người theo chủ nghĩa cánh tả “đang ăn mừng tưng bừng vì Charlie Kirk bị bắn”.
Dmitriev cũng cho biết “tiếng nói của ánh sáng” không thể bị dập tắt và đã chia sẻ lại một thông điệp của tỷ phú Elon Musk rằng: “Phe cánh tả là đảng giết người”. Trước đó, ông đã khen ngợi Kirk vì những bình luận tích cực của anh ta về nước Nga.
[Newsweek: Russian Officials Use Charlie Kirk's Death to Attack Ukraine]
4. Tổng thống Trump nói ông có “nghĩa vụ” phải tham dự tang lễ ở Arizona
Tổng thống Trump đã thông báo ông dự định tham dự tang lễ của nhà bình luận bảo thủ Charlie Kirk. Phát biểu với các phóng viên bên ngoài Tòa Bạch Ốc hôm thứ Năm, Tổng thống Trump cho biết tang lễ dự kiến sẽ diễn ra tại Arizona vào cuối tuần tới, và nói thêm: “Họ đã yêu cầu tôi đến, và tôi nghĩ tôi có nghĩa vụ phải có mặt ở đó.” Tổng thống cũng cho biết chính quyền đang có “những bước tiến lớn” trong việc truy tìm tay súng.
Tổng thống Trump cho biết Charlie Kirk là “người ủng hộ chủ nghĩa bất bạo động” khi ông kêu gọi những người ủng hộ mình cũng phản ứng với vụ xả súng mà không dùng bạo lực.
Nghi phạm bắn chết Kirk vẫn chưa được xác định và động cơ vụ việc vẫn chưa được xác nhận.
Tuy nhiên, nhiều người nghi ngờ Kirk có thể là nạn nhân mới nhất của bạo lực chính trị, bao gồm vụ ám sát một nghị sĩ Minnesota và chồng bà, vụ đánh bom xăng một cuộc diễn hành ở Colorado, và vụ đốt phá dinh thự của thống đốc Pennsylvania. Vụ ám sát Tổng thống Trump tại một cuộc vận động tranh cử năm ngoái vẫn là ví dụ điển hình nhất.
Phó Tổng thống JD Vance được nhìn thấy đi cùng quan tài của Charlie Kirk lên chiếc Không lực Hai khi nó được vận chuyển từ Utah về Arizona.
Phó Tổng thống JD Vance cho biết Charlie đã tập hợp giới trẻ ủng hộ ứng cử viên Đảng Cộng Hòa trong cuộc đua vào Tòa Bạch Ốc năm ngoái, 2024: “Charlie đã góp phần mang lại chức tổng thống. Anh ấy là người không thể thay thế.”
Vance, cùng với một số thành viên quân đội mặc đồng phục, đặt tay lên chiếc quan tài sau khi nó được đưa ra khỏi xe tang và được khiêng qua phi đạo của căn cứ không quân đến máy bay đang chờ.
Phó tổng thống đã hủy sự kiện của mình tại Thành phố New York vào thứ năm để bay xuống Utah gặp gia đình Kirk và đưa họ cùng quan tài của Kirk trở về quê nhà Arizona.
FBI đã công bố hình ảnh của một nghi phạm bị truy nã liên quan đến vụ xả súng. Cơ quan này đã yêu cầu hỗ trợ xác định danh tính người này và cũng treo thưởng 100.000 đô la cho bất kỳ thông tin nào dẫn đến việc bắt giữ tay súng.
Cơ quan thực thi pháp luật tại Utah cho biết họ đã nhận được hơn 200 tin báo từ công chúng liên quan đến vụ nổ súng của Charlie Kirk và người bị FBI nghi ngờ.
Sở An toàn Công cộng Utah cho biết trong một tuyên bố: “Cơ quan thực thi pháp luật muốn bày tỏ lòng biết ơn tới người dân vì tất cả những thông tin mà họ cung cấp”.
“Cho đến nay, chúng tôi đã nhận được hơn 200 phản hồi của công dân và họ vẫn tiếp tục được gửi đến. Các nhà điều tra dựa vào sự giúp đỡ của công chúng để mang lại công lý trong vụ án này.”
Phần thưởng 100.000 đô la đang được treo cho bất kỳ thông tin nào giúp bắt giữ kẻ xả súng.
Phản ứng tại Âu Châu trước vụ ám sát Charlie Kirk.
Phản ứng tiêu biểu tại Âu Châu trước vụ ám sát Charlie Kirk là việc các chính trị gia từ khắp các quang phổ chính trị khác nhau đồng thanh lên án bạo lực chính trị. Tuy nhiên, Nghị viện Âu Châu từ chối dành một phút mặc niệm cho Kirk sau khi thành viên cánh hữu người Thụy Điển Charlie Weimers đề xuất.
“Thưa ông Weimers, chúng ta đã thảo luận về vấn đề này, và ông biết rằng Chủ tịch đã từ chối yêu cầu dành một phút mặc niệm”, Roberta Metsola, chủ tịch Quốc hội, phát biểu sau khi Weimers yêu cầu các thành viên cùng ông dành một phút mặc niệm.
Khi một số thành viên phản đối việc bà từ chối, bà nói: “Thưa các đồng nghiệp, tôi rất vui được giải thích lại. Quyết định dành một phút mặc niệm là đặc quyền của chủ tịch.”
Charlie Kirk được ca tụng là “người ủng hộ chủ nghĩa bất bạo động”. Ông là một người ôn hòa trong phong trào MAGA. Tuy nhiên, Liên Hiệp Âu Châu coi phong trào MAGA là một trào lưu cực hữu và không chia sẻ một số giá trị của họ, đặc biệt là chính sách cô lập.
Phản ứng tại Trung Quốc trước vụ ám sát Charlie Kirk.
Các vụ xả súng, bạo lực cảnh sát, nạn nghiện ma túy và các cuộc khủng hoảng xã hội dai dẳng khác từ lâu đã là những chủ đề thường trực trong các bình luận của giới chức Trung Quốc và các tiếng nói thân nhà nước trên mạng xã hội. Những sự việc này thường được coi là bằng chứng cho thấy cái mà Bắc Kinh gọi là những khiếm khuyết của hệ thống chính trị và cấu trúc xã hội Hoa Kỳ.
Truyền thông nhà nước đưa tin về cái chết của Kirk phần lớn vẫn dựa trên sự kiện. Tuy nhiên, hệ thống kiểm duyệt trực tuyến vốn rất nghiêm ngặt của đất nước cho phép thảo luận thả giàn trong các bình luận chê bai Mỹ - Đó là một chiến thuật thường được sử dụng để ngăn chặn những câu chuyện nhạy cảm hoặc khó xử về mặt chính trị.
[Newsweek: Trump Says He Has 'Obligation' to Attend Arizona Funeral]
5. Hoa Kỳ sẽ dỡ bỏ lệnh trừng phạt đối với hãng hàng không Belarus khi Lukashenko trả tự do cho 52 tù nhân, bao gồm cả công dân nước ngoài
Hôm Thứ Sáu, 12 Tháng Chín, Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Vilnius cho biết Belarus đã trả tự do cho 52 tù nhân mang nhiều quốc tịch khác nhau sau khi một phái đoàn Hoa Kỳ đàm phán thả họ.
Nhóm người được giải thoát, nhóm lớn nhất từ trước đến nay dưới chế độ độc tài Belarus Alexander Lukashenko, đã sang được Lithuania an toàn, Tổng thống Gitanas Nauseda xác nhận.
Trong số đó có các nhân vật đối lập, nhà báo, người biểu tình và công dân nước ngoài, ông nói thêm. Theo Mediazona, một trong những người được trả tự do là chính trị gia đối lập người Belarus Nikolai Statkevich.
Theo truyền thông Belarus, 14 người là công dân nước ngoài, bao gồm sáu người Lithuania, hai người Latvia, hai người Ba Lan, hai người Đức, một công dân Pháp và một người đến từ Vương quốc Anh
Trong số những người được thả khỏi trại giam Belarus có nhà báo 33 tuổi Ihar Losik, người bị bắt vào tháng 6 năm 2020 và bị kết án 15 năm tù tại một trong những cơ sở giam giữ khắc nghiệt nhất đất nước, trại giam Novopolotsk.
Losik là người sáng lập kênh Telegram Belarus of the Brain và từng làm việc với Đài phát thanh Âu Châu Tự do.
Ngoài ra còn có nhà báo Irina Slavnikova của đài truyền hình Belsat, người bị kết án năm năm tù vào năm 2022 vì tội “thành lập một nhóm cực đoan”, và nhà báo kiêm biên tập viên Pavel Mozheyko, người bị kết án sáu năm tù vào năm 2023.
Thông báo này được đưa ra trong chuyến thăm của đặc phái viên tổng thống Hoa Kỳ John Cole tới Minsk.
Sau khi gặp Lukashenko, Cole cho biết Washington sẽ dỡ bỏ lệnh trừng phạt đối với Belavia, hãng hàng không nhà nước của Belarus, vốn đã bị hạn chế kể từ tháng 8 năm 2023.
Reuters dẫn lời phát ngôn nhân của đại sứ quán Hoa Kỳ tại Vilnius cho biết Hoa Kỳ sẽ cho phép Belavia “bảo dưỡng và mua phụ tùng cho đội bay của mình, bao gồm cả máy bay Boeing”.
Cole nói thêm rằng Hoa Kỳ cũng hy vọng sẽ mở lại đại sứ quán của mình tại Minsk, mặc dù chưa ấn định ngày cụ thể.
Đặc phái viên mô tả các cuộc đàm phán là “rất hiệu quả” và cho biết mối quan hệ giữa Belarus và Hoa Kỳ là “tốt, nhưng không phải là tốt nhất”.
Đáp lại, Lukashenko cảm ơn Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump vì món quà là những chiếc khuy măng sét in hình Tòa Bạch Ốc. “Những chiếc khuy măng sét có hình Tòa Bạch Ốc thật thú vị”, ông nói và cho biết thêm rằng ông sẽ “cố gắng không mắc nợ ông ấy”.
Động thái này diễn ra sau khi lãnh đạo phe đối lập Siarhei Tsikhanouski được trả tự do vào tháng 7 sau khi Lukashenko gặp đặc phái viên Hoa Kỳ Keith Kellogg.
Tsikhanouski, một blogger và tù nhân chính trị, đã bị kết án 18 năm tù vì những cáo buộc có động cơ chính trị.
Lukashenko, người cai trị Belarus từ năm 1994, đã cho phép lực lượng Nga tấn công Ukraine từ lãnh thổ Belarus khi cuộc xâm lược toàn diện bắt đầu vào năm 2022.
Nhà độc tài Belarus được coi rộng rãi là đồng minh thân cận nhất của Putin.
[Kyiv Independent: US to lift sanctions on Belarus airline as Lukashenko frees 52 prisoners, including foreign nationals]
6. Máy bay điều khiển từ xa của Ukraine vô hiệu hóa tàu Nga hiếm hoi đang tuần tra Hắc Hải, tình báo cho biết, chiếu cảnh quay
Một máy bay điều khiển từ xa của tình báo quân sự Ukraine, gọi tắt là HUR đã bắn trúng một tàu đa chức năng của Hạm đội Hắc Hải của Nga ngoài khơi Novorossiysk vào ngày 10 tháng 9, gây ra thiệt hại nặng nề, Phát ngôn nhân Cục Tình Báo Quân Đội Ukraine, Đại Úy Andriy Yusov, cho biết như trên vào chiều Thứ Năm, 11 Tháng Chín.
Theo Đại Úy Yusov, tàu Project MPSV07 đã bị theo dõi và bắn trúng khi đang thực hiện nhiệm vụ trinh sát và tuần tra Vịnh Novorossiysk gần Vùng Krasnodar của Nga, nơi Hạm đội Hắc Hải hiện đang đóng quân.
Ông cho biết trong tuyên bố ngày 11 tháng 9 rằng: “Hậu quả của cuộc tấn công là hệ thống tình báo điện tử của tàu Nga đã bị phá hủy, con tàu bị vô hiệu hóa và phải gửi đi sửa chữa tốn kém”.
Đại Úy Yusov cho biết con tàu bị nhắm tới có giá ước tính khoảng 60 triệu đô la, được đưa vào hoạt động năm 2015 mà không nêu tên.
Trong khi cơ quan Ukraine cho biết Nga có bốn tàu thuộc lớp này, các nguồn tin mở liệt kê năm tàu cấp cứu đa chức năng Dự án MPSV07 đang hoạt động, với chiếc thứ sáu đang được đóng.
Một trong số đó là Spasatel Demidov, được bàn giao vào năm 2015 và ghi danh tại cảng Novorossiysk. Theo các dịch vụ theo dõi hàng hải, vị trí cuối cùng được biết đến của nó được xác định cách đây 77 ngày, ngay phía bắc Bán đảo Kola của Nga trên Biển Barents.
Dự án MPSV07 được trang bị hệ thống lặn, phương tiện điều khiển từ xa, sonar quét ngang và thiết bị tình báo điện tử. Công suất đầu ra của nó là 4 megawatt và có thể được sử dụng để khảo sát đáy biển.
Những tuần gần đây, lực lượng đặc nhiệm HUR đã tăng cường các cuộc tấn công vào các cơ sở quân sự của Nga ở khu vực Hắc Hải, bao gồm cả Crimea bị tạm chiếm. Gần đây nhất, hai trạm radar thuộc hệ thống phòng không của Nga đã bị tấn công trên bán đảo này, theo báo cáo của hãng thông tấn này vào ngày 9 tháng 9.
Sử dụng máy bay điều khiển từ xa và các cuộc tấn công bằng hỏa tiễn, Ukraine được tường trình đã phá hủy hoặc vô hiệu hóa một phần ba Hạm đội Hắc Hải của Nga trong cuộc chiến tranh toàn diện, bao gồm tàu đổ bộ Caesar Kunikov, tàu tuần tra Sergei Kotov, tàu hộ tống hỏa tiễn Ivanovets và nhiều tàu đổ bộ tốc độ cao.
7. Tổng thống Zelenskiy, Kellogg thảo luận về vũ khí bổ sung, gia tăng áp lực kinh tế lên Nga trong chuyến thăm Kyiv
Tổng thống Volodymyr Zelenskiy đã gặp đặc phái viên của Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump về Ukraine, Keith Kellogg, vào ngày 11 tháng 9 trong chuyến thăm không báo trước của quan chức Hoa Kỳ này tới Kyiv.
Theo thông tin do Văn phòng Tổng thống Ukraine cung cấp, Tổng thống Zelenskiy và Kellogg đã thảo luận về việc cung cấp thêm vũ khí cho Kyiv cũng như tăng thêm áp lực kinh tế lên Nga trong cuộc họp.
“Các bên đã thảo luận về việc mở rộng sáng kiến PURL để tài trợ cho việc sản xuất và mua sắm hệ thống Patriot, cũng như các thỏa thuận song phương về máy bay điều khiển từ xa và vũ khí mà Ukraine đã đề xuất với Hoa Kỳ”, bản thông cáo viết. “Ukraine đang trông đợi phản ứng tích cực từ phía Mỹ.”
Tuyên bố này đề cập đến một thỏa thuận đạt được giữa Hoa Kỳ, Ukraine và NATO vào ngày 14 tháng 7, cho phép các nước Âu Châu mua vũ khí Mỹ, bao gồm cả Patriot, cho Ukraine. Sự hỗ trợ này đến từ cơ chế Danh sách Yêu cầu Ưu tiên của Ukraine, gọi tắt là PURL của NATO, cơ chế điều phối tài trợ cho các nhu cầu chiến trường cấp bách nhất của Kyiv.
Hồi tháng 7, Tổng thống Zelenskiy cũng đã đề cập đến một thỏa thuận tiềm năng liên quan đến việc mua vũ khí Mỹ để đổi lấy việc bán máy bay điều khiển từ xa Ukraine, trị giá khoảng 50 tỷ đô la. Mặc dù chưa có thỏa thuận chính thức nào được ký kết, Tổng thống Zelenskiy cho biết thỏa thuận này sẽ chứng kiến sự hỗ trợ lẫn nhau trong lĩnh vực hàng không và phát triển hệ thống điều khiển từ xa.
Trong cuộc gặp, Tổng thống Zelenskiy và Kellogg cũng thảo luận về nhu cầu hợp tác “với các đối tác để tăng cường áp lực thuế quan và trừng phạt đối với Nga, để cơ hội gặp mặt ở cấp lãnh đạo và chấm dứt chiến tranh có thể đến sớm nhất có thể”.
Putin cho đến nay đã nhiều lần từ chối gặp Tổng thống Zelenskiy, dù triển vọng này được Tổng thống Donald Trump làm trung gian. Văn phòng Tổng thống cho biết Tổng thống Zelenskiy đã nói với Kellogg rằng “hình thức đàm phán ba bên ở cấp lãnh đạo là hiệu quả nhất”.
Bất chấp việc không có tiến triển nào sau hội nghị thượng đỉnh giữa Tổng thống Trump và Putin ở Alaska, tổng thống Hoa Kỳ đã nhiều lần hoãn việc thực hiện các lệnh trừng phạt thứ cấp đối với dầu mỏ của Nga - đồng thời thúc giục Liên minh Âu Châu tăng cường áp lực của riêng mình.
Chuyến thăm của Kellogg tới Kyiv diễn ra trong bối cảnh căng thẳng trong khu vực tiếp tục leo thang sau khi Ba Lan xác nhận bắn hạ máy bay điều khiển từ xa của Nga trên không phận nước này trong một cuộc không kích nhằm vào Ukraine. Sự việc này đánh dấu lần đầu tiên một quốc gia NATO giao tranh với các phương tiện quân sự của Mạc Tư Khoa trên lãnh thổ của mình trong một cuộc chiến tranh toàn diện.
Ông Kellogg trước đó đã đến thăm Kyiv vào ngày 24 tháng 8 nhân dịp kỷ niệm 34 năm Ngày Độc lập của Ukraine. Vị tướng đã nghỉ hưu này là một trong những trợ lý hàng đầu của Tổng thống Trump trong nỗ lực đàm phán một thỏa thuận hòa bình giữa Nga và Ukraine và đã liên lạc chặt chẽ với các quan chức cao cấp của Ukraine.
Ukraine, quốc gia đã chống lại cuộc chiến tranh toàn diện của Nga trong ba năm rưỡi và phải đối mặt với các cuộc tấn công bằng máy bay điều khiển từ xa gần như hàng ngày, đã kêu gọi NATO và Liên Hiệp Âu Châu có phản ứng mạnh mẽ trước cuộc xâm lược này.
[Kyiv Independent: Zelensky, Kellogg discuss additional weaponry, increased economic pressure on Russia during visit to Kyiv]
8. Merz kêu gọi tăng cường dịch vụ gián điệp Đức
Hôm Thứ Sáu, 12 Tháng Chín, Thủ tướng Friedrich Merz đã kêu gọi tăng cường các cơ quan tình báo phản ánh quy mô và sức mạnh kinh tế của Đức vào thời điểm Âu Châu đang đối mặt với nhiều mối đe dọa gia tăng.
“Hiếm khi nào trong lịch sử Cộng hòa Liên bang Đức, tình hình an ninh lại nghiêm trọng đến vậy. Nền tảng của kiến trúc an ninh Âu Châu, vốn đã giúp chúng ta sống trong tự do, hòa bình và thịnh vượng trong nhiều thập niên, giờ đây đã trở nên mong manh”, Merz phát biểu tại lễ nhậm chức tân Chủ tịch Cơ quan Tình báo Đối ngoại Đức, gọi tắt là BND Martin Jäger.
Ông nói thêm: “Xét đến trách nhiệm mà chúng tôi đảm nhiệm ở Âu Châu xét theo quy mô và sức mạnh kinh tế của mình, mục tiêu của chúng tôi là bảo đảm BND hoạt động ở mức cao nhất về mặt tình báo”.
Các cơ quan an ninh của Đức từ lâu đã phụ thuộc vào sự hỗ trợ của tình báo Hoa Kỳ để theo dõi các mối đe dọa khủng bố, các cuộc tấn công mạng và hoạt động gián điệp, trong khi Âu Châu hiện đang phải đối mặt với một nước Nga hiếu chiến và các đồng minh của nước này.
Ông Jäger, 61 tuổi, được bổ nhiệm vào ngày 4 tháng 9, thay thế người tiền nhiệm Bruno Kahl. Là một nhà ngoại giao dày dạn kinh nghiệm, ông từng đại diện cho Đức tại Iraq và Afghanistan, và gần đây nhất là làm đại sứ tại Ukraine.
Kể từ khi nhậm chức vài tháng trước, bản thân Merz đã trở thành mục tiêu chính của các mạng lưới thông tin sai lệch của Nga. Các chuyên gia và quan chức tình báo liên hệ các chiến dịch này, bao gồm những câu chuyện bịa đặt, trang web giả mạo và video do AI tạo ra, với sự ủng hộ công khai của ông đối với Kyiv trong cuộc chiến chống lại sự xâm lược của Điện Cẩm Linh.
“Tại Đức, chúng ta hiện đang phải đối mặt với các cuộc tấn công hỗn hợp nhằm vào cơ sở hạ tầng của mình hàng ngày; các hành vi phá hoại, gián điệp, và các chiến dịch thông tin sai lệch”, Merz phát biểu trong bài phát biểu hôm thứ Năm. Ông cảnh báo về việc “các đối thủ và đối phương có hệ thống” đang “ngày càng hung hăng” trong các chiến thuật của họ.
“Một sự thay đổi mô hình trong chính sách đối ngoại và an ninh” là cần thiết để vượt qua những mối đe dọa như vậy, Merz nói. “Chúng ta có những cơ quan an ninh rất, rất tốt ở Đức. Nhưng chủ quyền của chúng ta ở Đức và ở Âu Châu không chỉ phụ thuộc vào việc chúng ta trở nên tốt hơn nữa.”
[Politico: Merz calls for supercharged German spy service]
9. Trong MAGA, Charlie Kirk là người ôn hòa. Những gì xảy ra tiếp theo có thể còn cực đoan hơn
Charlie Kirk đã xây dựng sự nghiệp của mình bằng cách đối đầu trực diện với các đối thủ chính trị. Trực tuyến, trong khuôn viên trường, trên sân khấu, trên TV. Anh phát triển mạnh mẽ nhờ những thách thức và bất đồng quan điểm, và thậm chí một số người chỉ trích anh giờ đây còn nói rằng chính điều đó đã khiến anh trở thành một tiếng nói mạnh mẽ trong cộng đồng cơ sở của phong trào MAGA. Sau vụ ám sát, ngày càng có nhiều lo ngại rằng không gian mà Kirk chiếm giữ - một không gian tranh luận cởi mở, chứ không phải bạo lực - có thể đang nhanh chóng khép lại.
“Anh ấy xuất hiện ở các trường đại học và nói chuyện với bất kỳ ai muốn nói chuyện với anh ấy,” Ezra Klein, cây bút theo chủ nghĩa tự do của tờ New York Times, đã viết trong một bài viết thương tiếc cái chết của Kirk. “Kirk đã thực hành chính trị một cách hoàn toàn đúng đắn.” Klein mô tả Kirk là một người thực hành thuyết phục—một đối thủ tư tưởng quyết liệt nhưng vẫn tuân thủ luật lệ.
“Chúng ta đều an toàn, hoặc không ai an toàn cả”, anh cảnh báo.
Kirk, 31 tuổi, đã bị bắn hạ trong một bài phát biểu tại Đại học Utah Valley vào ngày 10 tháng 9. Danh tính kẻ nổ súng vẫn chưa được xác định, và các quan chức chưa công bố động cơ hay thông tin chi tiết về nhân vật mà họ đang truy nã. Nhưng chỉ trong 24 giờ, vụ giết người công khai, man rợ này đã định hình lại cục diện chính trị ở Mỹ. Một số nhà phê bình cực hữu thường xuyên chỉ trích Kirk giờ đây gọi anh là một liệt sĩ. Những người khác đang lấy cái chết của anh làm bằng chứng cho thấy “chiến tranh” - chứ không phải tranh luận - là lựa chọn duy nhất còn lại.
Trên mạng xã hội và tin tức truyền hình cáp, những lời kêu gọi trả thù đã lấn át những lời kêu gọi kiềm chế. “Chúng ta sẽ trả thù cho cái chết của Charlie”, người dẫn chương trình Jesse Watters của Fox News nói. Elon Musk viết, “Phe cánh tả là đảng của sự giết chóc”. Những người có ảnh hưởng cánh hữu đăng bài “Đây là chiến tranh” và ám chỉ đến bóng ma xung đột dân sự. Alex Jones tuyên bố, “Đừng nhầm lẫn - chúng ta đang trong tình trạng chiến tranh”.
Sự leo thang đó chính là điều mà các chuyên gia trong lĩnh vực bạo lực chính trị lo sợ nhất.
“Mặc dù chúng ta vẫn chưa biết kẻ nổ súng hoặc động cơ của chúng, nhưng vụ tấn công cho thấy bạo lực đã được bình thường hóa như một hình thức hành động chính trị”, Kurt Braddock, giáo sư tại Đại học Mỹ chuyên nghiên cứu về truyền thông cực đoan, nói với Newsweek. “Một số người, bao gồm cả những nhân vật truyền thông nổi tiếng, đã bắt đầu lợi dụng cái chết của Kirk để biện minh cho bạo lực gia tăng.”
Kirk là một trong những đồng minh nổi bật nhất của ứng cử viên Đảng Cộng Hòa Donald Trump và là kiến trúc sư của nỗ lực huy động thanh niên, góp phần bảo đảm sự trở lại quyền lực đáng kinh ngạc của tổng thống vào năm 2024. Phó Tổng thống JD Vance đã ca ngợi người bạn của mình bằng cách nói: “Charlie đã góp phần mang lại chức tổng thống. Anh ấy là người không thể thay thế.” Nhưng trong chính phong trào MAGA, lập trường của Kirk lại có phần phức tạp hơn.
Bất chấp phong cách bốc lửa của mình, Kirk thường xuyên bị chỉ trích bởi những nhân vật cực hữu vì thiếu tính cực đoan. Nick Fuentes, người theo chủ nghĩa dân tộc da trắng, và những người ủng hộ anh ta đã gọi Kirk là kẻ gác cổng của chủ nghĩa bảo thủ, cáo buộc anh ta lợi dụng năng lượng dân túy của Tổng thống Trump và làm loãng thông điệp của Tổng thống Trump. Trong “Cuộc chiến Groyper” năm 2019, những người ủng hộ Fuentes thường xuyên phá rối các sự kiện trong trường của Kirk, nhắm vào anh ta vì không theo đuổi đường lối cứng rắn hơn về vấn đề nhập cư và bác bỏ những luận điệu công khai kỳ thị người đồng tính của Kirk.
Một số bất bình xuất phát từ chính sách. Kirk từng nói rằng sinh viên quốc tế có tay nghề cao tốt nghiệp các trường đại học Hoa Kỳ nên được cấp thẻ xanh đính kèm ngay cùng với bằng tốt nghiệp – đó là một quan điểm mà những người theo đường lối cứng rắn coi là sự phản bội nguyên tắc “Nước Mỹ trên hết”. Nhà báo bảo thủ Michelle Malkin đã công khai lên án lập trường này, cáo buộc Kirk từ bỏ các giá trị dân tộc chủ nghĩa cốt lõi. Những người khác phản đối việc anh ủng hộ những người bảo thủ đồng tính công khai hoặc việc anh không sẵn lòng hoàn toàn ủng hộ chính trị bản sắc da trắng.
Tuy nhiên, Turning Point USA—tổ chức tập trung vào thanh thiếu niên mà Kirk đồng sáng lập năm 18 tuổi—đã phát triển thành một trong những thế lực có ảnh hưởng nhất trong chính trị bảo thủ, đóng vai trò là trung tâm kích hoạt tư tưởng bảo thủ lôi cuốn các học sinh và sinh viên thờ ơ trên khắp hàng ngàn trường trung học và đại học. Sau cuộc bầu cử đem đến nhiệm kỳ thứ hai của Tổng thống Trump, TPUSA và Kirk nổi lên như những người môi giới quyền lực có ảnh hưởng trong chính quyền Tổng thống Trump mới.
Cái chết của Kirk có thể là ví dụ rõ ràng nhất về những gì các nhà nghiên cứu chủ nghĩa cực đoan tại Viện nghiên cứu lây nhiễm mạng, gọi tắt là NCRI từ lâu đã cảnh báo: tình trạng bạo lực chính trị trở nên bình thường, thường được ngụy trang dưới dạng mỉa mai, nổi loạn hoặc châm biếm và lan tràn trên mạng xã hội.
Sự bình thường hóa đó không chỉ giới hạn ở những góc khuất trên internet—hay một phe phái chính trị nào đó. Chỉ trong năm qua, nước Mỹ đã chứng kiến một sự leo thang đáng lo ngại: vụ đánh bom xăng vào nhà của Thống đốc Pennsylvania Josh Shapiro trong Lễ Vượt Qua; vụ ám sát cựu Chủ tịch Hạ viện Minnesota Melissa Hortman và chồng bà; và vụ bắn chết Thượng nghị sĩ John Hoffman và vợ.
Những vụ tấn công này diễn ra sau hai nỗ lực ám sát Ông Donald Trump trong mùa vận động tranh cử năm 2024.
[Newsweek: In MAGA, Charlie Kirk Was a Moderate. What Comes Next Could Be More Extreme]
10. Thế giới Ả Rập phản ứng trước cuộc tấn công của Israel vào các nhà lãnh đạo Hamas đang thăm Qatar
Nhà lãnh đạo Qatar Sheikh Tamim bin Hamad Al Thani đã thúc giục Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump ủng hộ nỗ lực buộc Israel phải chịu trách nhiệm về các cuộc tấn công gần đây nhằm vào phái đoàn các quan chức cao cấp của Hamas đang họp tại Doha vào thứ Ba.
Sự bất mãn ngày càng gia tăng với Israel trong số các đối tác chủ chốt của Hoa Kỳ đã làm dấy lên lo ngại về những căng thẳng tiềm tàng trong quan hệ với Washington. Các nhà lãnh đạo Ả Rập đang phát đi tín hiệu rằng những hành động lặp đi lặp lại gây bất ổn khu vực không thể được phép tiếp diễn mà không bị trừng phạt.
Tổng thống Trump cho biết ông không ủng hộ địa điểm Israel tấn công và các hành động này không phục vụ lợi ích của Hoa Kỳ. Khác với khi Israel bất ngờ tấn công Iran hồi tháng 6, Qatar là một đồng minh quan trọng ngoài NATO, nơi Tổng thống Trump ưu tiên đến thăm trong chuyến công du nước ngoài đầu tiên kể từ khi tái nhậm chức, và đã cùng Hoa Kỳ làm trung gian hòa giải cho lệnh ngừng bắn ở Gaza. Qatar cũng đã tặng Tổng thống Trump một chiếc máy bay Boeing 747 trị giá 400 triệu đô la.
Qatar tuyên bố họ không nhận được thông báo trước về các vụ nổ xảy ra tại nhiều địa điểm trên khắp thủ đô, bao gồm cả các tòa nhà dân cư nơi các thành viên Hamas sinh sống, và cho biết thông tin từ Hoa Kỳ đã đến 10 phút sau vụ tấn công chứ không phải 10 phút trước vụ tấn công như Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ công bố trước đây. Tuy nhiên, Tổng thống Trump vẫn tiếp tục khẳng định rằng Qatar đã được thông báo trước về vụ tấn công “sắp xảy ra”, nhưng “đã quá muộn để dừng lại”.
Các nhà lãnh đạo Ả Rập và khu vực đã phản ứng mạnh mẽ trước các cuộc không kích và lên án đây là hành vi xâm lược trắng trợn và vi phạm chủ quyền của Qatar. Hamas xác nhận sáu người đã thiệt mạng trong vụ không kích tại Doha, bao gồm con trai của lãnh đạo cao cấp Khalil al-Hayya, chánh văn phòng của ông và ba vệ sĩ.
Một sĩ quan an ninh Qatar cũng thiệt mạng. Israel chưa xác nhận liệu các quan chức cao cấp của Hamas có bị giết hay không, nhưng Hamas cho biết vụ tấn công “không thành công” và các thủ lĩnh của họ vẫn sống sót.
Quốc vương Qatar kêu gọi cộng đồng quốc tế thực hiện “trách nhiệm pháp lý và đạo đức” và trừng phạt những người liên quan, đồng thời nói với Tổng thống Trump trong cuộc điện đàm rằng Washington nên ủng hộ “đường lối công bằng” như vậy, theo Qatar News Agency.
Thủ tướng Qatar Sheikh Mohammed bin Abdulrahman Al Thani cho biết trong những ngày trước, các cuộc đàm phán đã diễn ra với nỗ lực tối đa để đáp lại yêu cầu của Hoa Kỳ về việc thảo luận đề xuất ngừng bắn mới nhất kèm theo tối hậu thư cho Hamas.
“Tuy nhiên, phía Israel đã phá hoại mọi cơ hội hòa bình”, ông nói trong cuộc họp báo hôm thứ Ba. “Liệu cộng đồng quốc tế có cần thêm thông tin để thấy rõ ai mới là kẻ bắt nạt trong khu vực không?”, ông nói thêm.
Được Hoa Kỳ hậu thuẫn trong mục tiêu đánh bại Hamas, Israel đã hoan nghênh chiến dịch này, cho biết nó nhắm vào “những kẻ khủng bố” đã lên kế hoạch tấn công vào ngày 7 tháng 10 năm 2023. Theo các phương tiện truyền thông đưa tin, cuộc tấn công được tường trình đã được thực hiện bằng hơn 10 máy bay chiến đấu.
Qatar cũng nhận được sự ủng hộ và đoàn kết của các nước trong khu vực và hơn thế nữa cũng như từ Liên minh Âu Châu và Liên Hiệp Quốc.
Ả Rập Xê Út, một đồng minh quan trọng khác của Tổng thống Trump, cho biết nước này đang tận dụng mọi khả năng để hỗ trợ Qatar trong bất kỳ hành động nào mà nước này theo đuổi và cảnh báo về những gì được mô tả là “hậu quả nghiêm trọng do sự xâm lược dai dẳng của Israel trong các hành vi phạm tội”, Bộ ngoại giao nước này tuyên bố.