1. 18 sĩ quan Nga thiệt mạng trong vụ tấn công phá hoại ở miền nam Ukraine
Mười tám sĩ quan tham mưu người Nga thuộc Tập đoàn quân vũ trang tổng hợp số 35 đã thiệt mạng trong một cuộc tấn công phá hoại ở khu vực bị tạm chiếm của Tỉnh Zaporizhzhia. Phát ngôn nhân Cục Tình Báo Quân Đội Ukraine, Đại Úy Andriy Yusov, cho biết như trên trong cuộc họp báo chiều Thứ Năm, 18 Tháng Chín.
Theo tuyên bố, những cá nhân không rõ danh tính đã phóng hỏa đốt sở chỉ huy của Tập đoàn quân vũ trang tổng hợp số 35, không xa làng Voskresenka trong một động thái phối hợp với một cuộc tấn công bằng máy bay điều khiển từ xa. Ngọn lửa được tường trình đã nhanh chóng lan sang các tòa nhà và hầm trú ẩn tại địa điểm này khi các sĩ quan Nga tìm cách trốn trong nhà và các hầm trú ẩn để tránh máy bay điều khiển từ xa.
Tuyên bố cho biết: “Do khói lửa dày đặc và sở chỉ huy tràn ngập khí carbon monoxide nên các nhân viên sở chỉ huy không thể thoát ra ngoài”.
Dự án “Tôi muốn sống” do nhà nước Ukraine điều hành đã công bố danh sách những sĩ quan Nga được tường trình đã thiệt mạng trong vụ hỏa hoạn.
Lực lượng Ukraine và các nhóm du kích ủng hộ Ukraine đã nhiều lần tấn công vào binh lính và cơ sở hạ tầng quân sự của Nga trên các vùng lãnh thổ bị tạm chiếm hoặc bên trong nước Nga.
Đầu tuần này, cơ quan tình báo quân sự Ukraine, gọi tắt là HUR tuyên bố đã thực hiện vụ nổ ở Vladivostok của Nga như một “chiến dịch trả thù” nhằm vào quân đội bị cáo buộc phạm tội ác chiến tranh.
Các sĩ quan sau đã thiệt mạng trong vụ tấn công bao gồm 5 Đại Tá, 2 Trung Tá, 2 Thiếu Tá, 4 Đại Úy, và 5 Trung Úy.
1. Đại Tá Ilya Makhotin, Phó Tổng tham mưu trưởng Bộ phận Hỏa tiễn và Pháo binh, sinh ngày 25 tháng 2 năm 1980
2. Đại Tá Ruslan Shigabutdinov, Trưởng phòng Kế hoạch Tác chiến Chung, sinh ngày 25 tháng 10 năm 1990
3. Đại Tá Dmitry Pashabekov, Trưởng phòng Kế hoạch Phòng cháy và Hủy diệt Hạt nhân, sinh ngày 19 tháng 7 năm 1977
4. Đại Tá Aleksey Koltsov, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Tác chiến Điện tử, sinh ngày 28 tháng 2 năm 1988
5. Trung Tá Rustam Setdarov, Cán bộ cao cấp về Mô hình toán học, sinh ngày 2 tháng 12 năm 1989
6. Trung Tá Vladimir Sulitsky, Cán bộ Kế hoạch Phòng cháy chữa cháy và Hủy diệt Hạt nhân, sinh ngày 20 tháng 2 năm 1988
7. Thiếu Tá Andrei Silin, Trưởng phòng Địa hình, sinh ngày 20 tháng 2 năm 1988
8. Thiếu Tá Aleksandr Nitayev, Trưởng phòng Bảo vệ Thông tin Kỹ thuật, sinh ngày 25 tháng 12 năm 1984
9. Đại Úy Aleksandr Dmukha, Sĩ quan tác chiến của Lực lượng Công binh, sinh ngày 20 tháng 2 năm 1979
10. Đại Úy Vladislav Panin, Sĩ quan tác chiến điện tử, sinh ngày 23 Tháng Giêng năm 1996
11. Đại Úy Andrei Bogdanov, Sĩ quan Phòng không, sinh ngày 20 tháng 2 năm 1988
12. Trung Úy Ilya Sivukhin, Sĩ quan Tình báo Pháo binh, sinh ngày 7 tháng 5 năm 1998
13. Trung Úy Vadim Yakovets, Trưởng nhóm vô tuyến, Trung tâm trinh sát 714, sinh ngày 7 tháng 5 năm 1984
Năm người khác được xác nhận đã chết nhưng không tìm thấy xác
14. Đại Tá Sergei Konoiko, Phó Tổng cục trưởng Tình báo, sinh ngày 30 tháng 6 năm 1978
15. Đại Úy Vladimir Filimonikhin, Trợ lý Sĩ quan trực chiến, sinh ngày 25 tháng 4 năm 1984
16. Trung Úy Alexey Khorin, Sĩ quan Công binh, sinh ngày 28 tháng 10 năm 1993
17. Trung Úy Semyon Ponomarev, Trưởng nhóm thu thập thông tin, KRC 714, sinh ngày 14 tháng 8 năm 1997
18. Trung Úy Yuriy Fokin, Phi hành đoàn UAV Orlan-10, Lữ đoàn súng trường cơ giới độc lập số 64, sinh ngày 6 tháng 2 năm 1990
[Kyiv Independent: 18 Russian officers killed in sabotage attack in Ukraine's south, Kyiv claims]
2. Ukraine giải phóng 160 km vuông trong ‘chiến dịch phản công’ ở tỉnh Donetsk, Tổng thống Zelenskiy nói
Trong diễn từ gởi quốc dân đồng bào tối Thứ Năm, 18 Tháng Chín, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy cho biết lực lượng Ukraine đã giải phóng 160 km2 lãnh thổ trong một “chiến dịch phản công” đang diễn ra ở phía đông Tỉnh Donetsk.
Tổng thống Zelenskiy cho biết, bảy thị trấn đã được giành lại ở khu vực Dobropillia và Pokrovsk trong chiến dịch này, trích dẫn báo cáo của Tổng tư lệnh Oleksandr Syrskyi.
Theo tổng thống, quân đội Ukraine cũng đã bắt giữ hơn 100 lính Nga.
“Ukraine đang bảo vệ vị thế và lãnh thổ của mình một cách chính đáng”, Tổng thống Zelenskiy nói. “Chúng tôi đang phá vỡ mọi kế hoạch của Nga - những kế hoạch nhằm phá hủy nhà nước của chúng ta.”
[Kyiv Independent: Ukraine liberates 160 km square in 'counteroffensive operation' in Donetsk Oblast, Zelensky says]
3. Đức thay đổi lập trường về việc đóng băng các quỹ của Nga, hiện hỗ trợ sử dụng cho Ukraine, Bloomberg đưa tin
Hôm Thứ Năm, 18 Tháng Chín, Bloomberg đưa tin, trích dẫn các nguồn tin giấu tên có liên quan đến vấn đề này cho biết Đức đã thay đổi lập trường và hiện ủng hộ việc sử dụng tài sản có chủ quyền của Nga bị đóng băng để tài trợ cho nhu cầu của Ukraine.
Khi cuộc xâm lược toàn diện của Nga bắt đầu vào năm 2022, nhóm bẩy cường quốc trên thế giới, thường được gọi là G7, đã đóng băng khoảng 300 tỷ đô la tài sản của ngân hàng trung ương Nga, trong đó khoảng hai phần ba do công ty thanh toán bù trừ Euroclear của Bỉ nắm giữ.
Các chính phủ Âu Châu và các đồng minh G7 đã tìm cách tạo ra doanh thu từ các quỹ cố định này.
Chủ tịch Ủy ban Âu Châu Ursula von der Leyen cho biết vào ngày 10 tháng 9 rằng Liên Hiệp Âu Châu đang xem xét phương án cung cấp cho Ukraine khoản vay bồi thường được tài trợ bằng số dư tiền mặt liên quan đến tài sản bị đóng băng.
Theo Bloomberg, lập trường thận trọng trước đây của Đức về việc tịch thu tài sản đã thay đổi gần đây, một phần là do lo ngại rằng nếu Hoa Kỳ cắt hoàn toàn viện trợ cho Ukraine, gánh nặng hỗ trợ Kyiv sẽ đè nặng lên Berlin. Vụ xâm nhập bằng máy bay điều khiển từ xa vào Ba Lan cũng góp phần thay đổi quan điểm của Berlin.
Các phương án khác nhau này sẽ không cấu thành việc tịch thu hoàn toàn tài sản, vốn được Hoa Kỳ và một số nước Âu Châu ủng hộ. Việc tạo thêm doanh thu từ tài sản dự kiến sẽ được thảo luận tại cuộc họp của các bộ trưởng tài chính Liên Hiệp Âu Châu tại Copenhagen tuần này và một lần nữa tại hội nghị thượng đỉnh các nhà lãnh đạo Liên Hiệp Âu Châu vào tháng 10, theo nguồn tin của Bloomberg.
Quyết định cuối cùng dự kiến sẽ được đưa ra tại hội nghị thượng đỉnh các nhà lãnh đạo Liên Hiệp Âu Châu vào ngày 23-24 tháng 10.
Hiện tại, Ukraine đang nhận tiền từ các tài sản bị đóng băng của Nga theo cơ chế Tăng tốc doanh thu đặc biệt của G7, theo đó cung cấp cho Ukraine khoản vay 50 tỷ đô la được tài trợ bằng lợi nhuận bất ngờ thu được từ các tài sản.
[Kyiv Independent: Germany shifts stance on frozen Russian funds, now supports use for Ukraine, Bloomberg reports]
4. Dmitry Kozak, Phó chánh văn phòng của Putin phản đối chiến tranh Ukraine, từ chức khỏi Điện Cẩm Linh
Dmitry Kozak, cộng sự lâu năm của Putin, được tường trình đã từ chức phó chánh văn phòng Điện Cẩm Linh, hãng tin Nga RBC đưa tin hôm Thứ Năm, 18 Tháng Chín.
Kozak là một trong số ít quan chức cao cấp của Nga phản đối cuộc xâm lược Ukraine năm 2022. Trích dẫn các nguồn tin giấu tên, RBC cho biết Kozak đang cân nhắc chuyển sang lĩnh vực kinh doanh.
Tờ New York Times trước đó đưa tin rằng Kozak đã tư vấn riêng cho Putin không nên phát động chiến tranh ở Ukraine vào năm 2022. Ông cũng được tường trình đã cảnh báo về những hậu quả thảm khốc của một cuộc xâm lược toàn diện, bao gồm cả sự kháng cự quyết liệt của Ukraine.
Năm nay, Kozak đã trình bày với Putin một kế hoạch nhằm chấm dứt chiến tranh và khởi xướng các cải cách trong nước.
Sinh ra tại tỉnh Kirovohrad, Ukraine, Kozak từng đóng vai trò chủ chốt trong chính sách Ukraine của Điện Cẩm Linh. Sau khi phản đối chiến tranh, ông được tường trình đã mất đi ảnh hưởng đáng kể trong vòng thân cận của Putin. Nhiều trách nhiệm của ông được chuyển giao cho Sergei Kirienko, Phó Chánh Văn phòng Tổng thống Nga, người hiện đang giám sát các vùng lãnh thổ bị Nga tạm chiếm ở Ukraine. Kirienko có cha là người Nga nhưng mẹ là người Ukraine.
Kozak là một trong những đồng minh thân cận nhất của Putin kể từ những năm 1990, khi họ cùng làm việc tại văn phòng thị trưởng St. Petersburg. Ông tiếp tục nắm giữ nhiều vị trí cao cấp trong chính phủ, bao gồm Phó Thủ tướng từ năm 2008 đến năm 2020, trước khi đảm nhận vai trò gần đây nhất là Phó Chánh Văn phòng vào năm 2020.
RBC không đề cập đến lập trường của Kozak về cuộc xâm lược Ukraine. Theo hãng tin này, việc chuyển giao các quan chức cao cấp sang làm kinh doanh là một thông lệ phổ biến ở Nga.
[Kyiv Independent: Dmitry Kozak, Putin associate opposed to Ukraine war, resigns from Kremlin post]
5. Ba cảnh sát thiệt mạng trong vụ nổ súng ở Quận York, Pennsylvania
Ba cảnh sát đã thiệt mạng và hai người khác bị thương trong vụ nổ súng ở Quận York, Pennsylvania vào thứ Tư.
Vụ nổ súng xảy ra tại vùng nông thôn của thị trấn North Codorus, cách Philadelphia khoảng 115 dặm về phía tây, gần biên giới Maryland. Đây là một trong những ngày đẫm máu nhất đối với cảnh sát Pennsylvania trong thế kỷ này.
Thống đốc bang Pennsylvania Josh Shapiro cho biết các viên chức cảnh sát đang tham gia điều tra một vụ việc gia đình khi vụ việc xảy ra. Thống đốc cho biết nghi phạm, chưa được nêu tên, đã bị cảnh sát “bắn chết”.
Các quan chức cho biết hai cảnh sát bị thương hiện đang trong tình trạng nguy kịch nhưng ổn định.
Shapiro phát biểu tại một cuộc họp báo ở York sau vụ việc: “Chúng tôi đau buồn trước sự mất mát của ba con người đáng quý đã phục vụ cho quận này, phục vụ cho cộng đồng này, phục vụ cho đất nước này”.
Bộ Trưởng Tư Pháp Pamela Bondi gọi tình trạng bạo lực chống lại cảnh sát là “tai họa cho xã hội ta”. Bà cho biết các đặc vụ liên bang đã có mặt tại hiện trường để hỗ trợ các sĩ quan địa phương.
Phó Thống đốc Austin Davis kêu gọi: “Xin hãy nhớ tới các viên chức cảnh sát và những người liên quan đến vụ xả súng ở Quận York trong lời cầu nguyện.”
Hoạt động ứng phó khẩn cấp diễn ra dọc theo một con đường nông thôn ở miền nam trung bộ Pennsylvania, nơi khoảng 30 xe cảnh sát đã chặn lối vào gần một chuồng trại, một trang trại dê và các cánh đồng đậu nành và ngô. Cảnh sát đã giữ khoảng cách với người qua đường trong khi cuộc điều tra diễn ra.
Chính quyền chưa công bố danh tính kẻ nổ súng, các viên chức cảnh sát thiệt mạng, hay đơn vị của họ, và từ chối cung cấp chi tiết về vụ giết người, viện dẫn cuộc điều tra đang diễn ra. Shapiro cho biết ông và các quan chức khác đã gặp gỡ gia đình các viên chức cảnh sát, những người tuy đau buồn nhưng vẫn bày tỏ lòng tự hào về sự phục vụ của người thân.
“Chúng ta cần phải làm tốt hơn với tư cách là một xã hội,” Shapiro nói. “Chúng ta cần giúp đỡ những người nghĩ rằng cầm súng, cầm vũ khí là giải pháp để giải quyết tranh chấp. Chúng ta cần làm tốt hơn khi nói đến sức khỏe tâm thần.
Ông cho biết: “Chúng ta cần phải làm tốt hơn trong việc quan tâm đến những người đang gặp khó khăn, để chúng ta không phải đối mặt với những thảm kịch như thế này”.
Ông cho biết có một cuộc gọi đến 911 lúc 2:10 chiều giờ địa phương về một sự việc xảy ra tại khu vực Đường Haar và Đường Senft ở Thị trấn North Codorus, phía nam York.
Ông cho biết thêm: Hiện trường vụ việc đang diễn ra rất khẩn trương với sự có mặt của cảnh sát và lực lượng cấp cứu.
“Cảnh sát Tiểu bang Pennsylvania, Cảnh sát Khu vực phía Bắc và nhiều nhân viên ứng phó khẩn cấp đang có mặt tại hiện trường. Ủy viên Quận York đang theo dõi sát sao tình hình và cầu nguyện cho tất cả những người liên quan”, thông cáo của quận cho biết.
Newsweek đã liên hệ với Văn phòng Quản lý Khẩn cấp Quận York và Văn phòng Cảnh sát trưởng Quận York để biết thêm thông tin và bình luận.
Theo một tuyên bố từ khu học chánh mà York Daily Record có được, Spring Grove Area School District đã phải che chở học sinh trong các tòa nhà. Tuy nhiên, vụ việc chỉ liên quan đến cảnh sát không liên quan đến học sinh hay trường học.
Lãnh sự quán Mexico tại Philadelphia cho biết trong một bài đăng trên mạng xã hội rằng họ đang “theo dõi vụ việc” ở Pennsylvania và khuyến cáo cư dân Mexico ở gần đó tuân theo hướng dẫn chính thức.
Khu vực phía nam trung tâm Pennsylvania là vùng trồng táo thu hút nhiều công nhân nông trại di cư, bao gồm nhiều người đến từ Mexico.
Phát ngôn nhân của lãnh sự quán nói với hãng thông tấn Associated Press rằng khuyến cáo này “chỉ là cảnh báo phòng ngừa cho cộng đồng của chúng tôi”.
[Newsweek: Three Police Officers Killed in Shooting in York County, Pennsylvania]
6. Chủ tịch Nghị viện Âu Châu thăm Ukraine, công bố văn phòng thường trực tại Kyiv
Chủ tịch Nghị viện Âu Châu Roberta Metsola đã công bố vị trí thường trực của đại diện Nghị viện Âu Châu tại Kyiv, một động thái nhằm tăng cường mối quan hệ với Ukraine trong chuyến thăm Kyiv của bà vào ngày 17 tháng 9.
Metsola phát biểu trong một sự kiện báo chí tại tòa nhà Phái đoàn Liên Hiệp Âu Châu, nơi đã bị hư hại trong cuộc không kích của Nga chỉ ba tuần trước đó khiến 23 người thiệt mạng: “Quan điểm và thông điệp của tôi ở đây hôm nay là thể hiện sự đoàn kết, nhưng cũng là cam kết hoàn toàn và sự ủng hộ kiên định dành cho Ukraine, cả về mặt tài chính, nhân đạo — và trên con đường trở thành thành viên Liên Hiệp Âu Châu”.
Phía sau cô, một cửa sổ bọc thép cho thấy một mạng lưới kính vỡ nơi bị trúng mảnh đạn.
Metsola thông báo rằng vị trí này sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho việc Liên Hiệp Âu Châu tiếp tục hỗ trợ Verkhovna Rada hay Quốc hội Ukraine, cũng như tăng cường hợp tác về các yêu cầu lập pháp và hỗ trợ an ninh. Vị trí này sẽ do Maximilan Schröder, người đã lãnh đạo hợp tác giữa hai cơ quan lập pháp của Nghị viện Âu Châu, phụ trách, và sẽ được đặt tại tòa nhà Phái đoàn Liên Hiệp Âu Châu.
Metsola cho biết thêm: “Ngay từ đầu, chúng tôi đã đi đầu trong việc khẳng định rằng Ukraine nên gắn kết và hội nhập hơn vào Liên minh Âu Châu, và đây là một trong những bước đi như vậy”.
Metsola đã đến Kyiv vào đầu ngày 17 tháng 9 để gặp gỡ các quan chức cao cấp của Ukraine nhằm thảo luận về nỗ lực gia nhập, lệnh trừng phạt đối với Nga và các vấn đề khác.
Chủ tịch Quốc hội Ruslan Stefanchuk chào đón Metsola khi bà đến thủ đô Ukraine trong chuyến thăm thứ tư kể từ khi cuộc chiến toàn diện bắt đầu vào năm 2022.
Metsola nói: “1.300 ngày kể từ khi cuộc xâm lược bắt đầu, tôi đang ở Ukraine với thông điệp ủng hộ mạnh mẽ của Nghị viện Âu Châu”.
Trong chuyến thăm, Metsola đã đến viếng thăm những người lính Ukraine đã hy sinh tại Bức tường tưởng niệm những người đã ngã xuống và có bài phát biểu tại Verkhovna Rada, công bố đại diện mới của Nghị viện Âu Châu.
Quan chức Liên Hiệp Âu Châu bảo đảm với các nhà lập pháp Ukraine về sự hỗ trợ quân sự, nhân đạo và kinh tế liên tục cũng như cam kết của Liên Hiệp Âu Châu về một nền hòa bình công bằng cho Ukraine.
“Lập trường của chúng tôi rất rõ ràng. Hòa bình phải là lâu dài, phải dựa trên công lý và phải dựa trên phẩm giá”, Metsola phát biểu.
Chuyến thăm diễn ra trong bối cảnh Ukraine kêu gọi các đối tác phương Tây có những bước đi kiên quyết hơn trong việc gây áp lực buộc Nga tham gia đàm phán hòa bình, chủ yếu thông qua các lệnh trừng phạt khắc nghiệt hơn.
Tuần trước, Nghị viện Âu Châu đã thông qua một nghị quyết không ràng buộc kêu gọi giải quyết chiến tranh một cách hòa bình và yêu cầu Ủy ban Âu Châu khởi động nhóm đàm phán gia nhập đầu tiên với Kyiv.
Trong khi Ủy ban đã ủng hộ việc khởi động các cuộc đàm phán, quá trình này đang bị chính phủ Hung Gia Lợi, vốn được coi là thân Điện Cẩm Linh nhất trong Liên Hiệp Âu Châu, chặn lại.
Ủy ban Âu Châu cũng dự kiến sẽ sớm công bố gói trừng phạt thứ 19 đối với Nga, nhắm vào tài sản tiền điện tử, ngân hàng và năng lượng của nước này.
Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump kêu gọi các nước Âu Châu cắt giảm việc mua dầu của Nga như một điều kiện để Washington tăng cường áp lực.
Sau cuộc gọi với Tổng thống Trump, Chủ tịch Ủy ban Âu Châu Ursula von der Leyen cho biết khối này sẽ tìm cách đẩy nhanh quá trình loại bỏ dần việc mua năng lượng từ Nga, ban đầu được ấn định vào cuối năm 2027.
[Politico: European Parliament head visits Ukraine, announces permanent office in Kyiv]
7. Ukraine đưa 16 trẻ em trở về từ vùng lãnh thổ bị Nga tạm chiếm
Ukraine đã đưa 16 trẻ em từ các vùng lãnh thổ bị Nga tạm chiếm về quê hương, nhà lãnh đạo Văn phòng Tổng thống Andriy Yermak thông báo hôm Thứ Năm, 18 Tháng Chín.
Theo cơ sở dữ liệu quốc gia của Ukraine có tên “Trẻ em chiến tranh”, kể từ tháng 2 năm 2022, ít nhất 19.546 trẻ em Ukraine đã bị bắt cóc khỏi các vùng lãnh thổ bị Nga tạm chiếm và bị đưa đến các khu vực khác do Nga kiểm soát ở Ukraine hoặc đến chính nước Nga.
Theo Yermak, trong số những đứa trẻ được đưa trở lại Ukraine có một cậu bé 15 tuổi, cha mẹ và anh trai của cậu bé đã bị chính quyền Nga kết án tù dài hạn vì những cáo buộc bịa đặt.
Một đứa trẻ khác, một bé trai 10 tuổi, đã suýt bị các dịch vụ phúc lợi trẻ em của Nga bắt cóc khỏi cha mẹ trước khi được đoàn tụ an toàn với gia đình ở Ukraine.
Một bé gái 14 tuổi và em gái bảy tuổi cũng được đưa trở về Ukraine. Nhà của họ bị cháy rụi và họ mất hết tài sản.
Một cô gái 15 tuổi cũng đã trở về. Trong ba năm, cô và cha mẹ vẫn ở lại vùng lãnh thổ bị tạm chiếm, quá sợ hãi không dám rời đi, vì lo sợ bị quân đội Nga chia cắt khỏi gia đình.
“Hiện tại, tất cả họ đều an toàn ở Ukraine, nhận được sự hỗ trợ về mặt tâm lý, khôi phục lại giấy tờ và đang thực hiện những bước đầu tiên hướng tới một cuộc sống mới yên bình”, Yermak cho biết.
Chính quyền Ukraine, bao gồm cả Thanh tra viên trẻ em Daria Herasymchuk, ước tính có tới 300.000 trẻ em đã bị trục xuất bất hợp pháp, trong khi con số do Dmytro Lubinets, Ủy viên Nhân quyền Ukraine đưa ra là 150.000.
Vào tháng 3 năm 2023, Tòa án Hình sự Quốc tế, gọi tắt là ICC đã ban hành lệnh bắt giữ Putin và Ủy viên Hội đồng Trẻ em Maria Lvova-Belova, với lý do họ liên quan đến việc đưa trẻ em Ukraine bất hợp pháp. Nga bác bỏ quyết định của ICC là “vô lý và không thể chấp nhận được”.
[Kyiv Independent: Ukraine brings back 16 children from Russian-occupied territories]
8. Một tuần sau cuộc xâm nhập trên không của Nga, Ba Lan và Ukraine đồng ý thành lập lực lượng đặc nhiệm máy bay điều khiển từ xa chung
Theo Interfax, Bộ trưởng Quốc phòng Denys Shmyhal cho biết vào ngày 18 tháng 9 rằng Ukraine và Ba Lan đã đồng ý thành lập một lực lượng đặc nhiệm chung mới cho các hệ thống điều khiển từ xa.
Shmyhal đưa ra thông báo này tại cuộc họp báo với người đồng cấp Ba Lan Wladyslaw Kosiniak-Kamysz, người đang có chuyến thăm Kyiv cùng với các quan chức quốc phòng Ba Lan.
Chuyến thăm của phái đoàn diễn ra sau khi 19 máy bay điều khiển từ xa của Nga xâm phạm không phận Ba Lan trong một cuộc xâm nhập chưa từng có vào đêm 10 tháng 9, đánh dấu lần đầu tiên một thành viên NATO bắn hạ tài sản quân sự của Mạc Tư Khoa trên lãnh thổ của mình.
Shmyhal cho biết nhóm mới giữa Ukraine và Ba Lan sẽ đóng vai trò là nền tảng để phát triển các sáng kiến chung và tập trung vào các chương trình đào tạo.
Bộ trưởng bình luận: “Chúng tôi sẽ tích hợp các công nghệ bảo vệ mới nhất và điều động các dự án mới nhằm tăng cường bảo vệ người dân và cơ sở hạ tầng quan trọng của chúng tôi”.
Kosiniak-Kamysz cũng xác nhận rằng Bộ Quốc phòng Ukraine và Ba Lan đang có kế hoạch ký một thỏa thuận hợp tác tập trung một phần vào việc tăng cường năng lực hoạt động của máy bay điều khiển từ xa, RMF 24 đưa tin.
“Các cuộc đàm phán sẽ tập trung vào việc phát triển các sáng kiến chung của ngành. Tôi nghĩ rằng người dân Ba Lan đang háo hức chờ đợi điều này, sau những nỗ lực to lớn mà chúng ta đã thực hiện để giúp đỡ người dân”, Bộ trưởng Ba Lan nói thêm.
Kosiniak-Kamysz cũng nêu ra một ưu tiên khác là cải thiện kỹ năng của quân đội Ba Lan dựa trên kinh nghiệm chiến đấu của Ukraine.
Bộ Quốc phòng Ba Lan cho biết phái đoàn của họ đang đến thăm Kyiv để thảo luận về hợp tác quốc phòng, hỗ trợ cho Ukraine và giải quyết tình hình an ninh trong bối cảnh Nga xâm lược.
Trong chuyến thăm, Shmyhal và Kosiniak-Kamysz đã tưởng nhớ những người lính đã hy sinh trong chiến tranh tại Bức tường tưởng niệm ở Kyiv.
Đầu tuần này, Bộ Ngoại giao Ukraine cho biết các phái đoàn Ba Lan sẽ đến thăm nước này để nghiên cứu kinh nghiệm của Ukraine trong việc chống lại các cuộc tấn công trên không của Nga.
Bộ Quốc phòng Ba Lan cũng thông báo rằng các chuyên gia quân sự của họ và Ukraine sẽ cùng nhau thực hành sử dụng máy bay điều khiển từ xa và hệ thống chống máy bay điều khiển từ xa trên lãnh thổ Ba Lan.
Cuộc tấn công tuần trước, trong đó Ba Lan được tường trình đã bắn hạ ít nhất ba máy bay điều khiển từ xa, đã làm nổi bật những lỗ hổng của NATO trong việc chống lại các cuộc tấn công bằng máy bay điều khiển từ xa hàng loạt một cách hiệu quả.
Ukraine phải đối mặt với những cuộc tấn công như vậy ở quy mô lớn hơn nhiều và thường xuyên hơn, với kỷ lục 810 máy bay điều khiển từ xa của Nga được điều động trong một cuộc tấn công vào đêm 8 tháng 9.
Warsaw gọi cuộc tấn công ngày 10 tháng 9 là một hành động khiêu khích có chủ đích, trong khi Mạc Tư Khoa phủ nhận việc nhắm máy bay điều khiển từ xa vào các mục tiêu Ba Lan. Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump cho rằng máy bay điều khiển từ xa có thể đã “nhầm” xâm nhập vào Ba Lan, một khẳng định bị giới lãnh đạo Ba Lan bác bỏ.
Máy bay điều khiển từ xa và hỏa tiễn của Nga đã nhiều lần xâm phạm không phận NATO trong các cuộc tấn công vào Ukraine — bao gồm cả cuộc tấn công vào Rumani vào ngày 13 tháng 9 — nhưng cuộc tấn công tuần trước đánh dấu trường hợp đầu tiên mà hệ thống phòng thủ địa phương khai hỏa để đánh chặn chúng.
[Kyiv Independent: Week after Russian aerial incursion, Poland and Ukraine agree to form joint drone task force]
9. Cuộc thăm dò cho thấy 82% người Ba Lan bác bỏ tuyên bố của Tổng thống Trump rằng vụ xâm nhập bằng máy bay điều khiển từ xa của Nga là vô tình
Theo cuộc thăm dò của IBRiS dành cho đài phát thanh Ba Lan Radio ZET được công bố vào hôm Thứ Năm, 18 Tháng Chín, phần lớn người Ba Lan bác bỏ ý kiến của Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump rằng cuộc xâm nhập bằng máy bay điều khiển từ xa gần đây của Nga có thể là vô tình.
Bất chấp nhiều báo cáo cho rằng vụ tấn công bằng máy bay điều khiển từ xa ngày 10 tháng 9 là cố ý, Tổng thống Trump vẫn từ chối xác nhận trách nhiệm của Nga.
Tổng thống Trump nói với các phóng viên vào ngày 11 tháng 9 rằng sự việc này “có thể là một sai lầm” khi căng thẳng gia tăng ở Warsaw sau khi 21 máy bay điều khiển từ xa của Nga xâm phạm không phận Ba Lan.
Theo cuộc thăm dò, 81,7% số người được hỏi bác bỏ khả năng xảy ra tai nạn, trong khi chỉ 10,6% đồng ý với cách giải thích của Tổng thống Trump. 7,7% còn lại không thể trả lời câu hỏi.
Niềm tin vào lời giải thích “19 máy bay điều khiển từ xa đi lạc” cao nhất ở những người ủng hộ đảng Liên minh cực hữu (18%), tiếp theo là những người ủng hộ Liên minh Công dân cầm quyền (17%).
Những người ủng hộ đảng đối lập Luật pháp và Công lý, vốn ủng hộ Tổng thống Karol Nawrocki được Tổng thống Trump ủng hộ trong cuộc bầu cử, là những người hoài nghi nhất, với chỉ 4% coi cuộc xâm nhập bằng máy bay điều khiển từ xa là vô tình chứ phải là hữu ý.
Kết quả này được đưa ra trong bối cảnh các quan chức Ba Lan phản đối mạnh mẽ, những người kiên quyết bác bỏ cách mô tả cuộc xâm nhập của Tổng thống Trump.
Ngoại trưởng Ba Lan Radoslaw Sikorski cáo buộc Nga cố tình xâm phạm không phận Ba Lan.
Đồng tình với nhà ngoại giao hàng đầu của mình, Thủ tướng Ba Lan Donald Tusk bình luận: “Chúng tôi cũng mong rằng cuộc tấn công bằng máy bay điều khiển từ xa vào Ba Lan là một sai lầm. Nhưng không phải vậy. Và chúng tôi biết điều đó.”
Trong khi máy bay điều khiển từ xa và hỏa tiễn của Nga nhiều lần xâm phạm lãnh thổ NATO trong các cuộc tấn công vào Ukraine, ngày 10 tháng 9 là lần đầu tiên hệ thống phòng thủ của Ba Lan bắn hạ chúng.
Các hãng truyền thông Đức Spiegel và Welt đưa tin vào ngày 11 tháng 9 rằng máy bay điều khiển từ xa của Nga dường như nhắm vào Sân bay Rzeszow, một trung tâm hậu cần quan trọng cho viện trợ quân sự của phương Tây cho Ukraine.
Mạc Tư Khoa phủ nhận mọi sự liên quan, Bộ Quốc phòng Nga cho biết họ “không có kế hoạch tấn công” các mục tiêu ở Ba Lan, trong khi đại biện lâm thời của Nga tại Warsaw bác bỏ cáo buộc này.
Khảo sát IBRiS được thực hiện vào ngày 13-14 tháng 9 thông qua phỏng vấn qua điện thoại với 1.067 người trả lời.
[Kyiv Independent: 82% of Poles reject Trump's claim Russian drone incursion was accidental, poll shows]
10. Ukraine phê chuẩn quan hệ đối tác lịch sử 100 năm với Vương quốc Anh
Quốc hội Ukraine ngày 17 tháng 9 đã phê chuẩn thỏa thuận hợp tác 100 năm với Vương quốc Anh, đánh dấu mối quan hệ ngày càng sâu sắc hơn giữa hai nước.
Thỏa thuận toàn diện này, được Tổng thống Volodymyr Zelenskiy và Thủ tướng Anh Keir Starmer ký vào tháng Giêng, bao gồm hợp tác trong các lĩnh vực quân sự, năng lượng, khoa học, văn hóa, kinh tế và các lĩnh vực khác.
Văn bản này quy định Anh sẽ tăng cường hỗ trợ quân sự cho Ukraine, phân bổ ít nhất 3,6 tỷ bảng Anh (4,9 tỷ đô la) mỗi năm cho đến năm tài chính 2030/2031, “và sau đó khi cần thiết”, quốc hội Ukraine cho biết.
Sự hỗ trợ này bao gồm đào tạo cho binh lính và phi công Ukraine, cung cấp thiết bị hàng không quân sự, mở rộng hợp tác trong ngành công nghiệp quốc phòng và tham gia vào các định dạng chung như Lực lượng Viễn chinh Liên hợp do Anh đứng đầu.
Theo chính phủ Anh, thỏa thuận này sẽ chính thức hóa “mối quan hệ gắn kết không thể phá vỡ giữa Anh và Ukraine”.
“Đây không chỉ là một quan hệ đối tác. Đây là một liên minh cho thế kỷ, củng cố quốc phòng, phát triển và tương lai hòa bình của chúng ta tại Âu Châu”, Chủ tịch Quốc hội Ukraine Ruslan Stefanchuk phát biểu.
Thỏa thuận này được xây dựng dựa trên thỏa thuận thương mại và đối tác được hai nước ký kết vào năm 2020 và thỏa thuận an ninh song phương được ký kết vào Tháng Giêng năm 2024.
Dự luật phê chuẩn thỏa thuận đã nhận được sự ủng hộ của 295 nhà lập pháp. Theo bản giải trình của dự luật, động thái này sẽ bảo đảm hoàn tất mọi thủ tục trong nước cần thiết để khởi động thỏa thuận hợp tác.
Quốc hội Anh đã hoàn tất việc xem xét hiệp ước vào ngày 1 tháng 5, mở đường cho chính phủ Anh phê chuẩn hiệp ước.
[Kyiv Independent: Ukraine ratifies historic 100-year partnership with UK]
11. Chủ tịch Quốc hội nói với Tổng thống Zelenskiy rằng tư cách thành viên Liên Hiệp Âu Châu là một hình thức bảo đảm an ninh
Chủ tịch Nghị viện Âu Châu nói với Tổng thống Volodymyr Zelenskiy rằng việc Ukraine gia nhập Liên Hiệp Âu Châu sẽ có tác dụng ngăn chặn các cuộc tấn công trong tương lai của Nga sau khi đạt được thỏa thuận hòa bình.
“Chúng tôi coi tư cách thành viên Liên Hiệp Âu Châu là một hình thức bảo đảm an ninh,” Roberta Metsola phát biểu hôm thứ Tư trong chuyến thăm Kyiv, đứng cạnh tổng thống Ukraine. “Việc gia nhập là cam kết trở thành một phần của nhóm các quốc gia không chỉ là cường quốc kinh tế mà còn là cường quốc an ninh.”
Metsola lập luận rằng trong năm qua, Liên Hiệp Âu Châu đã tăng cường nỗ lực thúc đẩy chi tiêu quốc phòng và phối hợp các nỗ lực an ninh giữa các quốc gia thành viên, góp phần vào “sự chuẩn bị” quân sự của lục địa.
Công việc bảo đảm an ninh cho Ukraine đã được đẩy nhanh sau cuộc họp của các nhà lãnh đạo Âu Châu tại Tòa Bạch Ốc vào tháng 8. Tuy nhiên, các chính phủ Liên Hiệp Âu Châu vẫn chưa xác định được những bảo đảm này sẽ như thế nào — và mức độ can thiệp của Hoa Kỳ.
Tổng thống Zelenskiy cho biết sự bảo đảm an ninh tốt nhất là một quân đội Ukraine “mạnh”, được hỗ trợ bởi các khoản đóng góp tài chính của các đồng minh, và cảm ơn Metsola vì sự ủng hộ mạnh mẽ của Quốc hội đối với việc Ukraine gia nhập Liên Hiệp Âu Châu.
Nỗ lực gia nhập Liên Hiệp Âu Châu của Ukraine đã nhận được sự chấp thuận ban đầu từ các nhà lãnh đạo Liên Hiệp Âu Châu vào năm 2023. Tuy nhiên, tiến trình này hiện đang bị Hung Gia Lợi cản trở, khi Thủ tướng Viktor Orbán của Hung Gia Lợi đã biến việc phản đối Kyiv gia nhập khối này thành trụ cột chính trong nỗ lực tái tranh cử của ông vào năm tới.
Tổng thống Zelenskiy cũng kêu gọi các nhà lập pháp ủng hộ các lệnh trừng phạt tiếp theo đối với Nga và chỉ trích Hung Gia Lợi và Slovakia vì “phụ thuộc” vào xuất khẩu năng lượng của Nga.
Các chính phủ Liên Hiệp Âu Châu đang đàm phán các lệnh trừng phạt cứng rắn hơn đối với Mạc Tư Khoa — và có thể là Bắc Kinh — sau khi Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump yêu cầu khối này ngừng nhập khẩu năng lượng từ Nga.
[Kyiv Independent: EU membership a form of security guarantee, Parliament chief tells Zelenskyy]
12. Lukashenko ân xá thêm 25 tù nhân trước Ngày Thống nhất
Nhà độc tài Belarus Alexander Lukashenko đã ân xá cho 25 người bị kết án về những gì mà chính quyền mô tả là “tội ác cực đoan” trước kỳ nghỉ lễ Thống nhất của đất nước, dịch vụ báo chí của ông cho biết hôm Thứ Tư, 17 Tháng Chín.
Sắc lệnh này đã trả tự do cho 12 phụ nữ và 13 nam giới, hầu hết dưới 40 tuổi. Các quan chức cho biết một số người được ân xá đã có con, bao gồm một phụ nữ là mẹ của nhiều đứa con. Một tù nhân đã “phạm tội” khi còn là trẻ vị thành niên.
Theo văn phòng của Lukashenko, tất cả những người được thả đều thừa nhận tội lỗi, bày tỏ sự hối hận và cam kết sẽ sống tuân thủ pháp luật.
Thông báo này được đưa ra vài ngày sau khi Belarus trả tự do cho 52 tù nhân chính trị sau các cuộc đàm phán với phái đoàn Hoa Kỳ.
Nhóm này bao gồm các chính trị gia đối lập, nhà báo, người biểu tình và 14 công dân nước ngoài. Trong số những người được thả có chính trị gia đối lập người Belarus Nikolai Statkevich, nhà báo Ihar Losik, phóng viên đài truyền hình Belsat Irina Slavnikova, và nhà báo kiêm biên tập viên Pavel Mozheyko.
Sau khi các tù nhân được thả, Washington đã đồng ý dỡ bỏ lệnh trừng phạt đối với Belavia, hãng hàng không nhà nước của Belarus, và cho phép hãng này bảo dưỡng và mua phụ tùng cho máy bay Boeing của mình.
Đặc phái viên của tổng thống Hoa Kỳ John Cole, người đã đến thăm Minsk, cho biết Hoa Kỳ cũng hy vọng sẽ mở lại đại sứ quán của mình tại Belarus, mặc dù chưa ấn định ngày cụ thể.
Lukashenko, người đã lãnh đạo Belarus từ năm 1994, được nhiều người coi là đồng minh thân cận của Putin. Ông đã cho phép lực lượng Nga sử dụng lãnh thổ Belarus để tấn công Ukraine vào thời điểm bắt đầu cuộc xâm lược toàn diện của Mạc Tư Khoa vào năm 2022.
[Kyiv Independent: Lukashenko pardons another 25 prisoners ahead of Unity Day]
13. Hoa Kỳ và Ukraine dành 150 triệu đô la cho thỏa thuận khoáng sản
Hôm Thứ Năm, 18 Tháng Chín, Bộ trưởng Kinh tế Oleksii Sobolev phát biểu với các nhà báo rằng Washington và Kyiv sẽ đầu tư 75 triệu đô la mỗi bên để khởi động quỹ đầu tư tái thiết Ukraine, giúp Hoa Kỳ tiếp cận đặc biệt với các địa điểm khoáng sản và các dự án khác tại Ukraine.
Tập đoàn Tài chính Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ, gọi tắt là DFC, đơn vị đang cùng Kyiv xây dựng khuôn khổ quỹ, sẽ đóng góp phần đóng góp của Washington. Bộ trưởng cho biết Kyiv sẽ chia 75 triệu đô la cho ngân sách năm nay và năm sau.
Sobolev cho biết: “Điều này chắc chắn là đủ để thực hiện những khoản đầu tư quy mô lớn đầu tiên”.
Mặc dù 150 triệu đô la đã được cam kết, các công ty không thể bắt đầu nộp dự án xin tài trợ cho đến ít nhất là cuối tháng 11. Đến lúc đó, hội đồng quản trị của quỹ dự kiến sẽ tuyển dụng được một quản trị viên, mở tài khoản ngân hàng và phê duyệt các hướng dẫn đầu tư.
Sobolev cho biết: “Quỹ sẽ hoạt động như một loại đèn hiệu — khi đầu tư vào một dự án, nó sẽ cho phép DFC đầu tư cả vốn chủ sở hữu và vốn vay, đồng thời cho phép các tổ chức quốc tế khác cũng đầu tư”.
Quỹ sẽ hoạt động theo nguyên tắc trả dần, mỗi bên chỉ đóng góp phần của mình sau khi dự án được phê duyệt. Ví dụ, trong một dự án trị giá 20 triệu đô la, Hoa Kỳ sẽ đầu tư 10 triệu đô la, sau đó là 10 triệu đô la từ Ukraine.
Thông báo này đánh dấu bước tiến lớn tiếp theo trong thỏa thuận về nguồn lực kể từ khi sáu nhà quản lý hội đồng quản trị của quỹ gặp nhau lần đầu tiên vào ngày 3 tháng 9. Tuần sau đó, một phái đoàn DFC đã đến Ukraine và bắt đầu tìm hiểu các dự án khởi đầu, bao gồm một mỏ titan, zirconi và hafni vào ngày 15 tháng 9.
Mateo Goldman, Phó chủ tịch cao cấp phụ trách đầu tư của DFC, phát biểu với tờ Kyiv Independent rằng: “Khoản đầu tư 75 triệu đô la của chúng tôi là một bước tiến quan trọng để kích hoạt quỹ và mở ra thị trường Ukraine cho các cơ hội đầu tư mới”.
Thủ tướng Yuliia Svyrydenko, khi đó là Bộ trưởng Kinh tế, trước đó đã trả lời phỏng vấn tờ Kyiv Independent vào tháng 7 rằng khoản tài trợ hạt giống ban đầu sẽ vào khoảng 25 triệu đô la.
Kyiv và Washington đã ký một thỏa thuận vào ngày 30 tháng 4, cho phép Hoa Kỳ tiếp cận thuận lợi các dự án đầu tư tại Ukraine, bao gồm tài nguyên thiên nhiên, cơ sở hạ tầng liên quan, và thậm chí cả các dự án quốc phòng. Trong mười năm đầu tiên, lợi nhuận từ quỹ đầu tư tái thiết sẽ được tái đầu tư hoàn toàn vào nền kinh tế Ukraine.
Ông Sobolev cho biết phía Mỹ đặc biệt quan tâm đến các nguyên liệu thô quan trọng của Ukraine, chẳng hạn như lithium, và các dự án khí đốt, bao gồm cả việc xây dựng các giếng khai thác mới. Ông nói thêm rằng việc mở rộng khai thác khí đốt dễ dàng hơn so với việc khởi động các dự án khai thác mới, vốn có thể mất hơn 10 năm mới tạo ra lợi nhuận.
Thỏa thuận này bảo đảm cho Washington quyền được thông báo về các thỏa thuận tiềm năng và quyền đàm phán. Các công ty không bắt buộc phải đưa ra các điều khoản ưu đãi và vẫn được tự do bán cho những người mua khác.
“Đóng góp quan trọng đầu tiên này là dấu hiệu của sự tin tưởng và cam kết lâu dài từ các đối tác của chúng tôi. Đầu tư của Mỹ có thể là sự bảo đảm an ninh cho cả Ukraine và doanh nghiệp Mỹ tại Ukraine”, Thủ tướng Yulia Svyrydenko phát biểu trong một thông cáo báo chí.
[Kyiv Independent: US and Ukraine earmark $150 million for minerals deal]
14. IAEA báo cáo về vụ pháo kích, khói đen gần nhà máy hạt nhân Zaporizhzhia bị Nga tạm chiếm
Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế, gọi tắt là IAEA báo cáo rằng một vụ pháo kích đã xảy ra gần Nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia bị Nga tạm chiếm. Nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia là cơ sở hạt nhân lớn nhất Âu Châu.
Tổng giám đốc IAEA Rafael Grossi cho biết: “Những gì từng gần như không thể tưởng tượng được - pháo kích hoặc các hoạt động quân sự khác diễn ra gần các cơ sở hạt nhân lớn - đã trở thành chuyện thường xuyên xảy ra trong cuộc chiến kinh hoàng này”.
Theo cơ quan này, các quan sát viên của IAEA đã nhìn thấy “khói đen bốc lên từ ba địa điểm gần đó” sau vụ pháo kích. Ban quản lý nhà máy do Nga lắp đặt đã thông báo với cơ quan này rằng các quả đạn pháo đã rơi cách kho chứa nhiên liệu diesel ngoài cơ sở khoảng 400 mét.
IAEA này không quy trách nhiệm cho ai, mặc dù Mạc Tư Khoa cáo buộc Ukraine.
Nhà máy Zaporizhzhia, tọa lạc tại thành phố Enerhodar bị Nga tạm chiếm, đã sản xuất khoảng 20% lượng điện của Ukraine trước khi Nga chiếm giữ vào tháng 3 năm 2022.
[Kyiv Independent: IAEA reports shelling, black smoke near Russian-occupied Zaporizhzhia nuclear plant]