Bishop

Edgar Beltrán của tạp chí The Pillar, ngày 16 tháng 12 năm 2025, có bài viết giá trị về cuốn sách tu đức của Đan sĩ Cát Minh Lawrence, thế kỷ 17, “Thực hành sự Hiện diện của Thiên Chúa”:

Trong một cuộc phỏng vấn hồi đầu tháng này, Đức Giáo Hoàng Leo XIV cho biết gần đây ngài được hỏi cuốn sách nào, ngoài những tác phẩm của Thánh Augustinô, mà ngài cho là có ảnh hưởng lớn nhất đến đời sống tâm linh của ngài.

Đáp lại, Đức Giáo Hoàng đã nêu tên tác phẩm kinh điển về tu đức, “Thực hành sự Hiện diện của Thiên Chúa”, của tu sĩ dòng Carmel thế kỷ 17, Thầy Lawrence.

Đức Leo nói: “Đó là một cuốn sách rất đơn giản của một người thậm chí không nêu tên họ. Tôi đã đọc nó nhiều năm trước, nhưng nó mô tả một kiểu cầu nguyện và đời sống tâm linh mà ở đó người ta chỉ đơn giản là dâng hiến cuộc đời mình cho Chúa và để Chúa dẫn dắt.”

Ngài nói thêm: “Và nếu các bạn muốn biết điều gì đó về tôi, thì đó chính là đời sống tâm linh của tôi trong nhiều năm qua, giữa những thử thách lớn lao, khi sống ở Peru, trong những năm tháng khủng bố, được kêu gọi phục vụ ở những nơi mà tôi chưa bao giờ nghĩ mình sẽ được kêu gọi đến. Tôi tin tưởng vào Chúa, và thông điệp đó là điều tôi chia sẻ với tất cả mọi người”.

Những lời bình luận của Đức Giáo Hoàng dường như đã khơi dậy sự quan tâm đến tác phẩm tu đức ngắn gọn này. Kể từ đó, số lượt tìm kiếm trên Google về tựa đề cuốn sách đã tăng vọt, và ba phiên bản khác nhau của cuốn sách hiện đang dẫn đầu mục “huyền nhiệm học” của Amazon.

Mặc dù chỉ dài 40 trang, cuốn sách là một tác phẩm kinh điển về tu đức. Tác giả của nó, Thầy Lawrence, từng là đầu bếp của một đan viện dòng Carmel không mang giày ở Paris vào những năm 1600.

Tờ The Pillar đã trò chuyện với nhà văn linh đạo nổi tiếng, Đức Cha Erik Varden, OCSO, giám mục của giáo phận Trondheim và quản lý tông tòa của Tromso ở Na Uy, để tìm hiểu sâu hơn về sự khôn ngoan trong “Thực hành sự Hiện diện của Thiên Chúa [Practice of the Presence of God]”.

Cuộc phỏng vấn đã được biên tập lại cho ngắn gọn và rõ ràng hơn.

Cụm từ “Sự Hiện diện của Thiên Chúa” có nghĩa?

Sự hiển linh cốt lõi nhất của Chúa dành cho Mô-sê tại bụi cây cháy đã mặc khải một danh xưng mang ý nghĩa “Ta Hiện Diện”. Thánh Danh khôn tả của Thiên Chúa còn hơn một một tuyên bố siêu hình; nó bảo đảm với dân Israel lưu vong rằng Chúa ở cùng họ. Trong sách I-sai-a, nơi cung cấp nhiều đoạn Kinh Thánh và điệp khúc cho Mùa Vọng, sự hoàn thành lời hứa cứu chuộc của Thiên Chúa được thể hiện qua hình ảnh Emmanuel, có nghĩa là “Chúa ở cùng chúng ta”.

Sau cuộc phục sinh thánh thiện của Người, Chúa Giê-su, Đấng, trong suốt thời gian thi hành chức vụ công khai, đã dạy các môn đệ phải ở cùng Người, trong Người, đã bảo đảm với họ: “Này, Thầy luôn ở cùng các con”. Vậy thì, sự hiện diện của Chúa là một chủ đề xuyên suốt Kinh Thánh. Điều đó thật hợp lý. Nếu Chúa thực sự là Nguồn gốc của mọi sự và là Chủ tể của vũ trụ, thì Người sẽ hiện diện khắp mọi nơi, là Thực tại nền tảng mà trong đó “chúng ta sống, di chuyển và hiện hữu”.

Sự hiện diện của Thiên Chúa là điều chúng ta có thể coi là hiển nhiên. Chính chúng ta mới là những người vắng mặt! Thầy Lawrence dạy chúng ta trở về từ sự xa cách của chúng ta, tìm kiếm sự hiệp thông với Thiên Chúa, học cách tỉnh thức một cách kính trọng trước Đấng ở trong và xung quanh chúng ta.

Thầy Lawrence đưa ra lời khuyên cụ thể nào để “thực hành” sự hiện diện của Thiên Chúa? Đức Cha sẽ đưa ra lời khuyên gì?

Chúng ta nên thực hành sự chú tâm; nuôi dưỡng sự tĩnh lặng khi có thể; tránh bị mắc kẹt trong những khuôn mẫu suy nghĩ ích kỷ, liên tục lặp lại những kế hoạch, vết thương và ham muốn của mình, phóng chiếu cuộc sống của chúng ta vào một tương lai giả định, ảo tưởng thay vì sống trong hiện tại.

Học cách cầu nguyện là học cách lựa chọn những gì là có thật. Ở bình diện con người, tự nhiên, tôi nghĩ lời khuyên tốt là dành một chút thời gian mỗi ngày để không làm gì cả, chỉ đơn giản là tĩnh lặng và tỉnh thức: điều này khó hơn là nghe nó, bởi vì những sự xao nhãng vây quanh chúng ta từ mọi phía, đang chiếm lấy chúng ta. Sẽ thật tốt nếu chúng ta khẳng định sự tự do bản thân của mình về vấn đề này.

Ở bình diện tâm linh, tôi khuyên nên đọc Kinh Thánh mỗi ngày. Không quá nhiều — nếu chúng ta lập kế hoạch quá tham vọng, rất có thể chúng ta sẽ không thực hiện được chúng; Nhưng đó là một phần đủ lớn để nuôi dưỡng chúng ta và giúp chúng ta gặp gỡ Thiên Chúa, Đấng hiện diện, nhất là trong Lời Người. Tất nhiên, việc thường xuyên lãnh nhận các bí tích là rất quan trọng, đặc biệt là Bí tích Giải tội và Bí tích Thánh Thể; và cầu nguyện trước Thánh Thể, một Bí tích của sự hiện diện.

Đức Cha nghĩ cuốn sách này nói gì về cách lãnh đạo Giáo hội của Đức Giáo Hoàng Leo?

Thật đáng mừng khi có một vị Giáo hoàng đặt việc tìm kiếm Thiên Chúa lên hàng đầu và khuyên nhủ chúng ta cũng làm như vậy.

Mọi người nên tiếp cận cuốn sách này như thế nào? Nên đọc một mạch hay dùng nó như một cuốn sách để linh hứng chúng ta cầu nguyện?

Với nguồn gốc đa dạng, đề xuất một suy tư được chín muồi suốt cả cuộc đời, việc dành thời gian cho nó là điều hợp lý. Thầy Lawrence viết một cách đơn giản và ngắn gọn, nhưng chúng ta hãy cẩn thận đừng nhầm lẫn những bài viết của thầy với những bài đăng blog thông thường để đọc nhanh.

Một cách nào đó, Thầy Lawrence dường như là người tiên phong cho một ý tưởng ngày càng phổ biến trong đời sống tâm linh Công Giáo đương thời, đó là sự thánh thiện bình thường, cụ thể là chúng ta có thể thánh hóa mọi hoàn cảnh trong cuộc sống. Thầy Lawrence nói gì về điều này?

Đây thực sự là một ý tưởng cổ xưa và đúng đắn. Thầy Lawrence là một người phát ngôn đáng tin cậy. Nhiều điều cần nói thêm. Người ta thường nhắc đến việc thầy làm việc trong bếp và biến nơi đó thành nơi cầu nguyện. Điều này đáng ngưỡng mộ, nhưng không phải là mới. Thánh Teresa vĩ đại, một Tiến sĩ Giáo hội, đã nói với các nữ tu của ngài trong cuốn “Sách Các Nền tảng”: “Chúa hiện diện giữa những chiếc nồi niêu xoong chảo”.

Cuốn sách nhiều lần đề cập đến việc chúng ta có thể làm “những việc nhỏ bé vì tình yêu của Chúa”. Phải chăng Thầy Lawrence là người tiền nhiệm của “con đường nhỏ bé” của Thánh Thérèse?

Một lần nữa, tôi cho rằng cả hai đều là một phần của truyền thống liên tục mà các ngài được ban ơn để thể hiện theo những cách đặc trưng. Phần lớn cuộc sống của chúng ta được tạo nên từ những “việc nhỏ bé”. Thử thách là làm cho chúng trở nên vĩ đại bằng cách thấm đẫm tình yêu thương, thậm chí biến chúng thành những hành động thờ phượng.

Một tu sĩ Chính thống giáo người Romania thế kỷ trước, được trích dẫn trong cuốn sách quý giá “Những người mang Thánh Linh” của Nicholas Stebbing, đã nói một điều mà tôi thường suy nghĩ đến. Nhận xét này xuất hiện trong một suy gẫm về sự vâng phục. Trong môi trường đan viện, “vâng lời” đề cập đến những điều được quy định bởi nội quy hoặc bề trên, nhưng về cơ bản nó có nghĩa là những việc tôi phải làm, những việc tôi không tự nguyện lựa chọn, vì vậy cũng có thể bao gồm việc chuẩn bị bữa sáng cho con cái hoặc đến làm việc đúng giờ.

Về chủ đề này, vị đan sĩ đã nói: “Vâng lời mà không cầu nguyện là nô lệ; vâng lời kèm theo cầu nguyện trở thành phụng vụ.” Đó chính là ý nghĩa của nó. Đó là điều mà cả Thầy Lawrence và Thánh Thérèse đều dạy: nghệ thuật biến mọi khía cạnh của cuộc sống thành một hành động thờ phượng bằng cách sống một cách có ý thức, tin tưởng trước mặt Chúa, trong sự hiện diện của Người, vì tình yêu dành cho Người.

Ngày xưa, cuốn sách bị cáo buộc khuyến khích chủ nghĩa Tĩnh Lặng, tìm cách đạt được sự thánh thiện thông qua một tâm trí và ý chí không hoạt động. Đức Cha có nghĩ rằng đây là một đánh giá công bằng?

Không. Một khía cạnh quan trọng trong giáo huấn của Thầy Lawrence là sự nhấn mạnh vào thực hành, vào việc chuyển lý tưởng thành cuộc sống cụ thể. Nhìn chung, chủ nghĩa Tĩnh lặng (cũng giống như chủ nghĩa Jansen) là một thuật ngữ bị lạm dụng quá dễ dàng. Nó đề cập đến một xu hướng rối loạn tinh tế trong thần học. Để hiểu được nó, chúng ta phải có những khái niệm rõ ràng và kiến thức sâu sắc về bối cảnh trí tuệ được đánh dấu bởi hùng biện và – phải nói rằng – chính trị Giáo hội khá gay gắt.

Chìa khóa để hiểu Thầy Lawrence nằm ở điều ngài tuyên bố vào cuối đời, khi phải chịu đựng nỗi đau đớn tột cùng: “Dù chuyện gì xảy ra, suốt quãng đời còn lại, tôi sẽ làm mọi việc vì tình yêu Thiên Chúa.”

Những bài viết của Thầy Lawrence có thể khuyên bảo những người có tâm trí xao nhãng trong khi cầu nguyện như thế nào?

Nếu tâm trí chúng ta xao nhãng trong khi cầu nguyện, điều đầu tiên cần làm là tự hỏi: tôi đã mở ra những con đường nào? Thật ảo tưởng khi nghĩ rằng tôi có thể dành 95% thời gian tỉnh táo trong trạng thái cuồng loạn – chạy theo người khác, làm việc nhà, lướt điện thoại – rồi ngay lập tức chìm đắm vào trạng thái xuất thần chiêm niệm khi dành ra bảy phút để cầu nguyện. Chúng ta chuẩn bị thời gian cầu nguyện bằng cách sống phần đời còn lại của mình. Đó là nơi để bắt đầu công việc nội tâm của việc sắp xếp, dọn dẹp và tĩnh lặng.

Cuốn sách liên tục kêu gọi người đọc đặt mình vào bàn tay Thiên Chúa, nhưng không phải lúc nào cũng rõ ràng làm thế nào để đạt được điều này. Cụ thể, Đức Cha sẽ khuyên người đọc cuốn sách này thực hành sự phó thác cho Chúa như gợi ý của Thầy Lawrence như thế nào?

Bằng cách kiên quyết tin tưởng vào sự quan phòng của Chúa; bằng cách làm những gì chúng ta phải làm một cách bình an; bằng cách không để những ý nghĩ than phiền và giận dữ xâm chiếm trái tim mình; bằng cách ý thức rằng chúng ta được kêu gọi mang Chúa Kitô đến thế giới bằng lời chứng đáng tin cậy. Lời chứng đó cần được thể hiện trong những gì chúng ta đang làm ngay bây giờ.