1. Tổng thống Zelenskiy đến Lithuania để tham dự hội nghị thượng đỉnh với B9 và các nước Bắc Âu trong hào quang chiến thắng sau khi phá hủy 41 máy bay ném bom của Nga

Tổng thống Volodymyr Zelenskiy đã đến Vilnius vào ngày 2 tháng 6 để tham dự hội nghị thượng đỉnh của Bucharest Nine, gọi tắt là B9, và các nước Bắc Âu, phát ngôn nhân của Tổng thống Zelenskiy là Serhii Nykyforov xác nhận với Ukrinform.

Theo Reuters, hội nghị thượng đỉnh do Tổng thống Lithuania Gitanas Nauseda chủ trì và có sự tham dự của Tổng thư ký NATO Mark Rutte, người đã có mặt tại đây.

Hội nghị thượng đỉnh diễn ra cùng ngày với vòng đàm phán hòa bình thứ hai giữa Nga và Ukraine tại Istanbul.

Cuộc họp tại Vilnius sẽ bao gồm các nhà lãnh đạo từ các nước Baltic, Na Uy, Đan Mạch, Phần Lan, Thụy Điển, Iceland, Ba Lan, Tiệp, Slovakia, Hung Gia Lợi, Bulgaria và Rumani. Hội nghị thượng đỉnh sẽ tập trung vào việc chuẩn bị cho hội nghị thượng đỉnh NATO sắp tới tại The Hague vào cuối tháng 6 và về sự hỗ trợ của đồng minh cho Ukraine.

Cuộc họp tại Hague, diễn ra vào ngày 24 và 25 tháng 6, sẽ là hội nghị thượng đỉnh thường niên đầu tiên của NATO kể từ khi Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump trở lại Tòa Bạch Ốc.

Liên minh này đang phải đối mặt với sự không chắc chắn về cam kết liên tục của Hoa Kỳ đối với NATO khi chính quyền mới đã ra tín hiệu về kế hoạch cắt giảm điều động quân sự tại Âu Châu.

Tổng thống Trump cũng miễn cưỡng cung cấp viện trợ quốc phòng mới cho Ukraine khi ông tìm cách làm trung gian cho một thỏa thuận hòa bình giữa Kyiv và Mạc Tư Khoa. Quan điểm của Tổng thống Trump về Ukraine đã làm dấy lên những suy đoán rằng Tổng thống Zelenskiy có thể không được mời đến hội nghị thượng đỉnh, hoặc sự tham gia của Ukraine có thể bị thu hẹp theo một cách nào đó.

[Kyiv Independent: Zelensky arrives in Lithuania for summit with B9, Nordic countries]

2. Máy bay ném bom Nga bị phá hủy được nhìn thấy trong hình ảnh vệ tinh đầu tiên sau cuộc tấn công bằng máy bay điều khiển từ xa của Ukraine

Những hình ảnh vệ tinh đầu tiên đã cho thấy hậu quả của một cuộc tấn công bằng máy bay điều khiển từ xa lớn của Ukraine vào căn cứ không quân Belaya của Nga ở Tỉnh Irkutsk, cho thấy thiệt hại đáng kể đối với phi đội máy bay ném bom chiến lược của Mạc Tư Khoa, Phát ngôn nhân Cục Tình Báo Quân Đội Ukraine, Đại Úy Andriy Yusov, cho biết như trên vào chiều Thứ Hai, 02 Tháng Sáu.

Cuộc tấn công là một phần trong chiến dịch phối hợp của Cơ quan An ninh Ukraine, gọi tắt là SBU nhằm vào nhiều phi trường quân sự của Nga.

Những bức ảnh do công ty hàng không vũ trụ Umbra Space của Hoa Kỳ chụp xác nhận việc phá hủy hoàn toàn 4 máy bay ném bom chiến lược Tu-95MS và 3 máy bay Tu-22M3. Đây là thiệt hại chỉ riêng ở căn cứ không quân Belaya của Nga ở Tỉnh Irkutsk cách biên giới Ukraine gần 4000km.

SBU đã thực hiện cuộc tấn công bằng máy bay điều khiển từ xa quy mô lớn vào ngày 1 tháng 6, phá hủy 41 máy bay Nga tại bốn phi trường khác nhau.

Quan chức Hội đồng An ninh và Quốc phòng Quốc gia Ukraine Andrii Kovalenko, nhà lãnh đạo Trung tâm Chống thông tin sai lệch, cho biết con số 41 máy bay ném bom tiêu biểu cho 34% số máy bay của lực lượng không quân ném bom chiến lược của Putin.

Hoạt động này — có mật danh là “Mạng nhện” — liên quan đến việc tuồn máy bay điều khiển từ xa góc nhìn thứ nhất, gọi tắt là FPV vào sâu trong lãnh thổ Nga. Các máy bay điều khiển từ xa được giấu trong các cabin gỗ di động trên xe tải và được phóng từ xa vào đúng thời điểm để tấn công các máy bay ném bom được sử dụng trong các cuộc tấn công bằng hỏa tiễn vào các thành phố của Ukraine.

Căn cứ không quân Belaya, cách Ukraine hơn 4.000 km, hay 2.500 dặm, là một trong những mục tiêu xa nhất. Các căn cứ khác bao gồm các căn cứ không quân Olenya ở tỉnh Murmansk, Diaghilev ở tỉnh Ryazan và Ivanovo ở tỉnh Ivanovo.

SBU cho biết các cuộc tấn công đã vô hiệu hóa 34% máy bay ném bom hỏa tiễn hành trình của Nga và gây thiệt hại khoảng 7 tỷ đô la.

Bộ Quốc phòng Nga sau đó thừa nhận đã xảy ra “cuộc tấn công khủng bố” vào bốn căn cứ không quân, đồng thời cho biết “một số đơn vị máy bay đã bốc cháy”.

Quy mô và phạm vi của hoạt động, được hỗ trợ bởi máy bay điều khiển từ xa FPV giá rẻ, nhấn mạnh khả năng tấn công tầm xa ngày càng tăng của Ukraine, đặc biệt là chống lại các máy bay đã phóng loạt hỏa tiễn từ sâu bên trong lãnh thổ Nga.

Nhà lãnh đạo SBU Vasyl Maliuk và Tổng thống Volodymyr Zelenskiy được cho là đã giám sát hoạt động đã được lên kế hoạch từ lâu này.

Vào tối ngày 1 tháng 6, Tổng thống Zelenskiy mô tả chiến dịch này là “xuất sắc”, đồng thời nói thêm rằng Nga đã phải chịu “những tổn thất đáng kể - hoàn toàn hợp lý và xứng đáng”.

“ Điều thú vị nhất, và giờ đây có thể được công khai, là 'văn phòng' hoạt động của chúng tôi trên lãnh thổ Nga nằm ngay cạnh trụ sở FSB ở một trong những khu vực của họ,” ông cho biết trong một bài đăng trên mạng xã hội.

“Tổng cộng có 117 máy bay điều khiển từ xa được sử dụng trong chiến dịch này với số lượng người điều khiển máy bay điều khiển từ xa tương ứng tham gia”, ông nói thêm.

[Kyiv Independent: Destroyed Russian bombers seen in first satellite images after Ukrainian drone strike]

3. Trung Quốc cảnh báo Hoa Kỳ không nên “chơi với lửa” ở Đài Loan khi Hegseth gọi Bắc Kinh là mối đe dọa “sắp xảy ra”

Hôm Thứ Hai, 02 Tháng Sáu, phát ngôn nhân của Bộ Ngoại giao Trung Quốc là Vương Văn Bân (Wang Wenbin - 王文斌) cáo buộc nhà lãnh đạo Ngũ Giác Đài Pete Hegseth đang cố gắng “gieo rắc chia rẽ” ở Á Châu, đưa ra lời chỉ trích gay gắt sau khi Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ nói rằng Bắc Kinh gây ra mối đe dọa “sắp xảy ra” đối với khu vực và đang chuẩn bị tạm chiếm Đài Loan.

Hôm thứ Bảy, Hegseth cho biết, theo các nguồn tình báo đáng tin cậy, Bắc Kinh “đang chuẩn bị để có khả năng sử dụng vũ lực quân sự nhằm thay đổi cán cân quyền lực ở Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương”. Ông nói thêm rằng bất kỳ nỗ lực nào nhằm xâm lược Đài Loan đều “sẽ dẫn đến hậu quả tàn khốc”.

Hegseth phát biểu tại hội nghị an ninh Đối thoại Shangri-La ở Singapore: “Không có lý do gì để che đậy điều đó - mối đe dọa từ Trung Quốc là có thật và có thể sắp xảy ra”.

Vương Văn Bân cho biết Hegseth đã “phỉ báng Trung Quốc bằng những cáo buộc phỉ báng” trong một tuyên bố vào Chúa Nhật. Hoa Kỳ “không nên đùa với lửa” với Đài Loan, ông ta cảnh báo.

Vương Văn Bân nói thêm rằng “Những phát biểu của Hegseth chứa đầy sự khiêu khích và có ý định gieo rắc chia rẽ. Trung Quốc lên án và kiên quyết phản đối những phát biểu này và đã phản đối mạnh mẽ với Hoa Kỳ”.

Cuộc chiến ngôn từ diễn ra trong bối cảnh căng thẳng gia tăng giữa Washington và Bắc Kinh, khi hai siêu cường tiếp tục đối đầu trong cuộc chiến thương mại leo thang. Vào thứ sáu, Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đã cáo buộc Trung Quốc vi phạm thỏa thuận ngừng bắn về thuế quan.

Mặc dù Đài Loan đã tách khỏi Trung Quốc trong cuộc nội chiến năm 1949, Bắc Kinh vẫn coi hòn đảo tự trị với 23 triệu dân này là “lãnh thổ thiêng liêng” của mình và không loại trừ khả năng sử dụng vũ lực để kiểm soát hòn đảo này.

Úc phản đối lời chỉ trích của Trung Quốc đối với Hegseth. “Những gì chúng ta thấy từ Trung Quốc là sự gia tăng lớn nhất về năng lực quân sự và sự tích tụ theo nghĩa thông thường của bất kỳ quốc gia nào kể từ khi kết thúc Thế chiến thứ hai”, Bộ trưởng Quốc phòng nước này Richard Marles cho biết vào hôm Thứ Hai, 02 Tháng Sáu.

Cùng lúc đó, Trung Quốc - nước không cử bộ trưởng quốc phòng tới diễn đàn quốc phòng lần đầu tiên sau nhiều năm - hôm thứ Bảy đã tuyên bố rằng họ đã điều động “các cuộc tuần tra sẵn sàng chiến đấu” gần bãi cạn Scarborough đang tranh chấp ở Biển Đông.

[Politico: China warns US not to ‘play with fire’ on Taiwan as Hegseth brands Beijing ‘imminent’ threat]

4. Xe lửa chở hàng quân sự của Nga bị nổ tung trên đường đến Crimea, HUR của Ukraine tuyên bố

Theo tình báo quân sự Ukraine, gọi tắt là HUR, một đoàn tàu quân sự của Nga chở nhiên liệu và thực phẩm đã bị nổ tung vào đêm ngày 1 tháng 6 gần Melitopol.

Tuyên bố của HUR cho biết: “Tuyến đường hậu cần quan trọng của người dân Mạc Tư Khoa trên vùng lãnh thổ bị tạm chiếm là Tỉnh Zaporizhzhia và Crimea đã bị phá hủy”.

Cơ quan này không nhận trách nhiệm về vụ đánh bom nhà ga xe lửa Nga ở phía nam Tỉnh Zaporizhzhia, nhưng cho biết “cuộc chiến chống lại hậu cần quân sự của quân xâm lược Nga vẫn tiếp diễn”.

Tuyên bố của HUR cũng lưu ý thêm về việc Nga tăng cường tìm kiếm và thiết lập các trạm kiểm soát chặt chẽ hơn trong khu vực khi lực lượng Nga tìm cách truy tìm những kẻ chịu trách nhiệm.

Đó là một đêm tồi tệ đối với hỏa xa Nga. Một đoàn tàu bị trật bánh ở Bryansk, giáp với Ukraine ở phía Bắc, sau khi một cây cầu đường bộ bị sập, khiến ít nhất bảy người thiệt mạng và 69 người khác bị thương.

Các báo cáo sơ bộ cho biết người ta đã nghe thấy tiếng nổ ở quận Vygonichsky thuộc tỉnh Bryansk trước khi xảy ra va chạm, và Mạc Tư Khoa Railways, một công ty con của Hỏa xa Nga do nhà nước quản lý, tuyên bố rằng cây cầu bị sập là do “sự can thiệp bất hợp pháp vào hoạt động vận tải”.

Không có thông tin bổ sung nào được cung cấp về nguyên nhân khiến cây cầu bị sập và mức độ thiệt hại vẫn chưa được xác định ngay lập tức.

Và nhóm du kích Atesh của Ukraine tuyên bố đã phá hoại một tuyến hỏa xa ở tỉnh Donetsk bị tạm chiếm.

[Kyiv Independent: Russian military freight train blown up en route to Crimea, Ukraine's HUR claims]

5. Bộ trưởng quốc phòng Hòa Lan cảnh báo về mối đe dọa gián điệp của Trung Quốc

Hôm Thứ Bẩy, 31 Tháng Năm, Bộ trưởng Quốc phòng Hòa Lan Ruben Brekelmans cho biết Trung Quốc đang tăng cường hoạt động do thám các chất bán dẫn của Hòa Lan.

Brekelmans trả lời Reuters hôm thứ Bảy tại diễn đàn an ninh Đối thoại Shangri-La ở Singapore rằng: “Ngành công nghiệp bán dẫn mà chúng ta đang dẫn đầu về mặt công nghệ... để có được quyền sở hữu trí tuệ đó — điều đó rất thú vị đối với Trung Quốc”.

Các cơ quan tình báo Hòa Lan trước đây đã cảnh báo về hoạt động do thám của Trung Quốc đối với các ngành công nghiệp bán dẫn, hàng không vũ trụ và hàng hải. Khi được hỏi về mối đe dọa, Brekelmans cho biết: “Nó vẫn đang tiếp diễn. Trong các báo cáo tình báo mới nhất của chúng tôi, cơ quan tình báo của chúng tôi cho biết mối đe dọa mạng lớn nhất đến từ Trung Quốc”.

“Đó là trường hợp của năm ngoái, nhưng vẫn vậy. Vì vậy, chúng ta chỉ thấy điều này ngày càng gia tăng”, Brekelmans nói.

Brekelmans cũng bày tỏ lo ngại về sự phụ thuộc của Âu Châu vào Trung Quốc đối với các nguyên liệu thô quan trọng. Trung Quốc đang “sử dụng vị thế kinh tế của họ cho mục đích địa chính trị và cũng để gây áp lực cho chúng tôi”, Bộ trưởng cho biết.

Brekelmans cho biết: “Ở cả cấp độ Liên minh Âu Châu và cấp độ quốc gia, chúng ta cần phải có những bước tiến lớn hơn để giảm bớt sự phụ thuộc đó”.

Phó Thủ tướng Thụy Điển Ebba Busch đã nêu vấn đề này tại Hội đồng Cạnh tranh Liên Hiệp Âu Châu vào đầu tháng này, cảnh báo: “Sự phụ thuộc vào khí đốt của Nga sẽ có vẻ như là một ngày ấm áp, đầy nắng so với sự phụ thuộc vào lĩnh vực nguyên liệu thô”.

[Politico: Dutch defense minister warns of Chinese spying threat]

6. Vương Quốc Anh muốn có các chiến đấu cơ trang bị vũ khí hạt nhân của Hoa Kỳ để chống lại mối đe dọa của Nga, Times đưa tin

Vương quốc Anh đang tìm cách cải thiện năng lực phòng thủ của mình và trong danh sách vũ khí mới mong muốn có chiến đấu cơ do Mỹ sản xuất có khả năng phóng vũ khí hạt nhân chiến thuật để, một phần, chống lại mối đe dọa từ Nga, tờ Sunday Times đưa tin vào ngày 1 tháng 6.

Quân đội Anh có kho vũ khí hạt nhân đáng kể, nhưng sau khi ngừng hoạt động một số hệ thống vào cuối Chiến tranh Lạnh, hiện nay họ chỉ có thể phóng những vũ khí như vậy từ tàu ngầm.

Theo tờ Sunday Times, đội bay mới sẽ đóng vai trò quan trọng trong bản đánh giá quốc phòng chiến lược của Vương quốc Anh, dự kiến công bố vào ngày 2 tháng 6.

Theo báo cáo, quân đội đang xem xét chiến đấu cơ tàng hình F-35A Lightning do Lockheed Martin sản xuất.

Đánh giá này phần lớn là để ứng phó với nguy cơ chiến tranh giữa các quốc gia ngày càng tăng, cụ thể là mối đe dọa từ một cuộc tấn công của Nga. Trong các mục khác từ đánh giá đang chờ giải quyết, chính phủ Anh đang yêu cầu 6 tỷ bảng Anh, hay 8 tỷ đô la, để sản xuất thêm đạn dược tại sáu nhà máy mới, cũng như tăng số lượng hạm đội tàu khu trục và khinh hạm của hải quân từ 14 lên 25.

Chính phủ Anh cũng sẽ xem xét một lá chắn phòng thủ hỏa tiễn mới có khả năng bảo vệ chống lại các cuộc tấn công đạn đạo tiềm tàng.

Kế hoạch chung là tăng chi tiêu quốc phòng của Anh lên 3% GDP. Nhưng khung thời gian dự kiến cho sự gia tăng đó là từ bây giờ đến năm 2034.

Các kế hoạch tăng chi tiêu quốc phòng ở Âu Châu sau Chiến tranh Lạnh thường bị thất bại do thời hạn không rõ ràng và sự chuyển giao quyền lực từ chính quyền.

[Kyiv Independent: UK wants nuclear-armed US fighter jets to counter Russian threat, Times reports]

7. Hơn 160 máy bay điều khiển từ xa của Ukraine bị bắn hạ trên khắp nước Nga, Mạc Tư Khoa tuyên bố một ngày sau cuộc tấn công hàng loạt vào các phi trường

Bộ Quốc phòng Nga tuyên bố vào chiều Thứ Hai, 02 Tháng Sáu, rằng lực lượng phòng không Nga đã đánh chặn 162 máy bay điều khiển từ xa của Ukraine trong một cuộc tấn công lớn vào ban đêm trên nhiều khu vực, gây ra thiệt hại và vụ nổ ở nhiều khu vực.

Các cuộc tấn công được báo cáo xảy ra khi Ukraine tăng cường các cuộc tấn công bằng máy bay điều khiển từ xa bên trong lãnh thổ Nga trong vài tuần qua, bao gồm một cuộc tấn công hàng loạt vào các căn cứ không quân của Nga một ngày trước đó.

Theo kênh Telegram của Nga, làn sóng máy bay điều khiển từ xa mới nhắm vào nhiều thành phố và cơ sở công nghiệp vào đêm ngày 2 tháng 6. Các vụ nổ và còi báo động không kích đã được báo cáo ở ít nhất sáu khu vực, bao gồm Voronezh, Kursk, Lipetsk, Ryazan, Ivanovo và Volgograd.

Bộ này tuyên bố các máy bay điều khiển từ xa đã bị chặn vào khoảng thời gian từ tối ngày 1 tháng 6 đến sáng sớm ngày 2 tháng 6.

Theo báo cáo, số lượng lớn nhất bị bắn hạ ở Kursk, hay 57 máy bay điều khiển từ xa, tiếp theo là Belgorod, hay 31, Lipetsk, hay 27, Voronezh, hay 16, Bryansk, hay 11, Ryazan, hay 11, Oryol (sáu) và Tambov (một). Theo bộ này, hai máy bay điều khiển từ xa đã bị bắn hạ ở Crimea bị Nga tạm chiếm.

Tại Voronezh, một loạt vụ nổ lớn xảy ra vào khoảng 11 giờ tối giờ địa phương ngày 1 tháng 6, làm rung chuyển cửa sổ và kích hoạt báo động xe hơi. Hơn 15 máy bay điều khiển từ xa được báo cáo đã bị bắn hạ trên thành phố, với những tia sáng chói lóa có thể nhìn thấy trên bầu trời đêm.

Khoảng 11:40 tối, máy bay điều khiển từ xa được cho là đã tấn công thành phố Kursk. Các mảnh vỡ từ một máy bay điều khiển từ xa, gọi tắt là UAV bị rơi được cho là đã rơi xuống các tầng trên của một tòa nhà chung cư chín tầng, làm hư hại ít nhất hai căn nhà. Hai ngôi nhà và một số phương tiện cũng bị ảnh hưởng. Không có thương vong nào được báo cáo.

Tại Lipetsk, máy bay điều khiển từ xa được cho là đã tấn công thành phố Lipetsk và các thị trấn lân cận, với một số tuyên bố cho rằng có thể có nỗ lực tấn công nhà máy thép Novolipetsk. Những tia sáng chói lòa đã được nhìn thấy trên thành phố. NLMK là nhà máy thép lớn nhất của Nga, sản xuất khoảng 20% sản lượng thép của cả nước.

Theo báo cáo, Ukraine cũng đã tấn công vào nhà máy này vào tháng 2.

Tỉnh Ryazan cũng bị tấn công, các mảnh vỡ rơi xuống được cho là đã làm hỏng những chiếc xe hơi đang đỗ và làm vỡ cửa sổ của một số tòa nhà dân cư.

Hoạt động máy bay điều khiển từ xa bổ sung được báo cáo gần Voronezh, nơi một số UAV được báo cáo đã bị chặn khi tiếp cận. Cảnh báo không kích cũng được ban hành ở các tỉnh Ivanovo và Volgograd.

Ukraine chưa bình luận về những tuyên bố này, vốn không thể được xác minh độc lập.

Cuộc tấn công này diễn ra sau một loạt các cuộc tấn công bằng UAV tương tự trong những tuần gần đây nhằm vào cả cơ sở hạ tầng quân sự và công nghiệp bên trong nước Nga.

Cơ quan An ninh Ukraine, gọi tắt là SBU tuyên bố đã tấn công 41 máy bay ném bom hạng nặng của Nga tại bốn phi trường trên khắp cả nước vào ngày 1 tháng 6 trong một trong những chiến dịch lớn nhất bên trong lãnh thổ Nga.

[Kyiv Independent: Over 160 Ukrainian drones downed across Russia, Moscow claims day after mass strike on airfields]

8. Pompeo thúc giục Tổng thống Trump không hợp pháp hóa việc Nga chiếm đất ở Ukraine

Cựu Ngoại trưởng Hoa Kỳ Mike Pompeo đã cảnh báo về việc công nhận chủ quyền của Nga đối với Crimea và các vùng lãnh thổ khác của Ukraine bị chiếm giữ bằng vũ lực, gọi đó là “một sai lầm nghiêm trọng” trong bài phát biểu tại Diễn đàn An ninh Hắc Hải ở Odesa hôm Thứ Bẩy, 31 Tháng Năm.

Pompeo thừa nhận sự thất vọng về tiền tuyến hiện tại nhưng cảnh báo không nên nhượng đất Ukraine cho Nga. “Tôi hiểu sự thất vọng... Tôi không ngây thơ về những gì có thể xảy ra về mặt vật lý trong thời điểm này, nhưng điều đó không có nghĩa là người ta nên đi và nói rằng, 'và chúng ta sẽ từ bỏ mãi mãi'“, ông nói, theo The Hill. “Đây là một trong những điều tôi hy vọng sẽ truyền đạt được”.

Những nhận xét này được đưa ra khi chính quyền Tổng thống Trump cân nhắc việc công nhận Nga trên phương diện pháp lý đối với các vùng lãnh thổ mà nước này xâm lược ở Ukraine như một phần của các cuộc đàm phán ngừng bắn đang diễn ra. Ukraine đang chịu áp lực phải đồng ý ngừng bắn mà không giành lại toàn bộ lãnh thổ của mình, nhưng Kyiv đang thúc giục các đồng minh không hợp pháp hóa quyền kiểm soát của Nga đối với các vùng bị tạm chiếm.

“ Crimea sẽ ở lại với Nga. Và Tổng thống Zelenskiy hiểu điều đó, và mọi người đều hiểu rằng nó đã ở với họ trong một thời gian dài”, Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump phát biểu trong cuộc phỏng vấn với tạp chí Time vào ngày 22 tháng 4.

Tổng thống Trump đã thúc đẩy cả hai bên đạt được thỏa thuận hòa bình để chấm dứt chiến tranh bằng mọi giá, đe dọa sẽ bỏ đi nếu không có tiến triển nào trong tương lai gần. Những thông điệp gần đây của Tổng thống Trump cho thấy ông bắt đầu mất kiên nhẫn với Putin.

Vào ngày 28 tháng 5, Tổng thống Trump cho biết Hoa Kỳ sẽ sớm tìm hiểu xem Putin có thực sự quan tâm đến việc chấm dứt chiến tranh ở Ukraine hay không, đồng thời cảnh báo rằng nếu Mạc Tư Khoa chỉ trì hoãn, Washington sẽ “phản ứng hơi khác một chút”.

Tại Odesa, Pompeo nhắc lại Tuyên bố Crimea năm 2018, được ban hành trong nhiệm kỳ đầu tiên của Tổng thống Trump, trong đó Hoa Kỳ bác bỏ yêu sách của Nga đối với lãnh thổ Ukraine bị chiếm giữ bằng vũ lực.

Trong khi Tổng thống Trump đã xa lánh Pompeo, cựu ngoại trưởng cho biết ông vẫn tiếp tục đưa ra lập luận tại Đồi Capitol về việc duy trì tuyên bố. Ông nêu tên Thượng nghị sĩ Lindsey Graham, một người ủng hộ nhiệt thành của Ukraine, là một trong những đồng minh mà ông đã nói chuyện trong chuyến thăm Ukraine.

“Có nhiều người trong đảng của tôi, đảng Cộng hòa, đã làm tôi thất vọng sâu sắc và đã nói những điều không phù hợp với những gì tôi nghĩ là lợi ích sâu sắc của người Mỹ mà chúng ta có ở đây”, Pompeo nói. Ông nói thêm, “Nhưng tôi nghĩ tất cả họ cũng biết rằng, cuối cùng, không có cách nào để thoát khỏi điều này đối với Hoa Kỳ”.

[Kyiv Independent: Pompeo urges Trump not to legitimize Russia’s land grabs in Ukraine]

9. ‘Sự thụt lùi nghiêm trọng’ đối với nền dân chủ — Liên Hiệp Âu Châu lên án luật đặc vụ nước ngoài theo kiểu Nga ở Georgia

Liên minh Âu Châu lên án Đạo luật Ghi danh Đặc vụ nước ngoài của Georgia, coi đây là bước thụt lùi đối với sự phát triển dân chủ của đất nước và kêu gọi chính quyền Georgia đảo ngược tình trạng thoái trào dân chủ.

Trong một tuyên bố chung được công bố vào ngày 31 tháng 5, các quan chức cao cấp của Liên Hiệp Âu Châu là Kaja Kallas và Marta Kos đã chỉ trích luật về tác nhân nước ngoài của Georgia, luật này yêu cầu các tổ chức xã hội dân sự nhận được tài trợ quốc tế phải ghi danh là “tác nhân nước ngoài”. Luật này chính thức có hiệu lực vào ngày 31 tháng 5.

Liên Hiệp Âu Châu gọi luật này là “một bước thụt lùi nghiêm trọng đối với nền dân chủ của đất nước”, “là một hành động hung hăng khác của chính quyền Georgia nhằm đàn áp bất đồng chính kiến, hạn chế quyền tự do và thu hẹp hơn nữa không gian cho các nhà hoạt động, xã hội dân sự và phương tiện truyền thông độc lập”.

Đảng cầm quyền Giấc mơ Georgia, hiện đang nắm giữ đa số ghế trong quốc hội, đã thông qua luật gây tranh cãi này vào đầu tháng 4 năm 2025, cùng với các “biện pháp đàn áp khác [đe dọa] sự tồn tại của nền tảng dân chủ Georgia và tương lai của công dân nước này trong một xã hội tự do và cởi mở”.

Tuyên bố cũng lưu ý rằng “quá trình gia nhập của Georgia đã bị dừng lại trên thực tế”. Georgia lần đầu tiên nhận được tư cách ứng cử viên Liên Hiệp Âu Châu vào tháng 12 năm 2023, nhưng quá trình gia nhập của nước này đã bị cản trở bởi chủ nghĩa độc tài ngày càng gia tăng ở nước này.

Liên Hiệp Âu Châu nhắc lại lời kêu gọi chính quyền Georgia chú ý đến nhu cầu của người dân về dân chủ và tương lai Âu Châu, đồng thời kêu gọi “trả tự do cho tất cả các nhà báo, nhà hoạt động, người biểu tình và các nhà lãnh đạo chính trị bị bắt giữ bất công”.

“Liên Hiệp Âu Châu sẵn sàng xem xét việc đưa Georgia trở lại con đường gia nhập Liên Hiệp Âu Châu nếu chính quyền thực hiện các bước đáng tin cậy để đảo ngược sự thoái trào dân chủ”, tuyên bố nhấn mạnh. “Trách nhiệm hoàn toàn thuộc về chính quyền Georgia”.

Các cuộc biểu tình lớn nổ ra ở Georgia sau cuộc bầu cử quốc hội gây tranh cãi vào tháng 10 năm 2024, trong đó Georgian Dream vẫn giữ được đa số giữa các báo cáo về việc nhồi phiếu, đe dọa và các hành vi bất thường khác trong bầu cử. Những người biểu tình cũng đã trích dẫn luật về đặc vụ nước ngoài là nguồn gốc của sự bất bình.

Luật đặc vụ nước ngoài của Georgia gần giống với luật tương tự đã được thông qua tại Nga và được Điện Cẩm Linh sử dụng để đàn áp xã hội dân sự. Lần đầu tiên được đưa ra vào năm 2012 và được mở rộng đáng kể vào năm 2022, luật về đặc vụ nước ngoài của Nga là một trong những công cụ chính của Mạc Tư Khoa để đàn áp chỉ trích.

[Kyiv Independent: 'Serious setback' for democracy — EU condemns Russia-style foreign agents law in Georgia]

10. Tổng thống Zelenskiy công bố danh sách phái đoàn Ukraine được cập nhật, trước thềm các cuộc đàm phán hòa bình theo kế hoạch với Nga

Tổng thống Volodymyr Zelenskiy đã công bố vào ngày 1 tháng 6 rằng phái đoàn Ukraine sẽ tham gia các cuộc đàm phán hòa bình sắp tới với Nga tại Istanbul, mở rộng nhóm ban đầu gồm 12 người.

Bộ trưởng Quốc phòng Rustem Umerov sẽ một lần nữa dẫn đầu phái đoàn, bao gồm một số nhân vật mới từ quân đội, nhân quyền và lĩnh vực pháp lý của Ukraine.

Ba quan chức - Andrii Fomin, Yurii Kovbasa và Yevhenii Ostrianskyi - sẽ tham gia lần đầu tiên, trong khi Oleksii Malovatskyi, người tham gia cuộc đàm phán ngày 16 tháng 5, sẽ không tham gia.

Cuộc họp dự kiến diễn ra vào ngày 2 tháng 6, với sự tham dự của cả phái đoàn Nga và Ukraine. Ngoài ra, các cố vấn an ninh từ Hoa Kỳ, Anh, Pháp và Đức cũng có kế hoạch tham dự, theo đặc phái viên của Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump về Ukraine, Keith Kellogg.

Nga chưa chính thức đệ trình bản ghi nhớ nêu rõ các điều khoản hòa bình, nhưng Ukraine có kế hoạch trình bày lộ trình chi tiết nhằm bảo đảm một giải pháp lâu dài.

Theo đề xuất, quá trình này sẽ bắt đầu bằng lệnh ngừng bắn tối thiểu 30 ngày, sau đó là trao đổi toàn bộ tù nhân và trả lại trẻ em Ukraine bị đưa đến các khu vực do Nga kiểm soát, cuối cùng dẫn đến một cuộc họp tiềm năng giữa Tổng thống Zelenskiy và Putin. Kế hoạch này được Reuters đưa tin vào ngày 1 tháng 6, hãng này đã xem xét một bản sao của tài liệu.

Trong khi Hoa Kỳ và Ukraine thúc đẩy lệnh ngừng bắn vô điều kiện, Điện Cẩm Linh đã bác bỏ điều đó.

Thay vào đó, Mạc Tư Khoa thường xuyên đưa ra những yêu cầu tối đa mà Kyiv khó có thể chấp nhận, chẳng hạn như công nhận việc Nga sáp nhập bất hợp pháp các khu vực của Ukraine và rút quân đội Ukraine khỏi các khu vực vẫn nằm dưới sự kiểm soát của Kyiv.

Tổng thống Trump đã bày tỏ sự thất vọng với sự miễn cưỡng của Nga trong việc nhượng bộ và các cuộc tấn công ngày càng dữ dội và chết người vào Ukraine. Tuy nhiên, cho đến nay ông vẫn từ chối trừng phạt Nga.

Các cuộc đàm phán tạm thời vẫn được tiếp tục vào ngày 2 tháng 6, mặc dù Nga vẫn chưa chính thức bình luận, sau chiến dịch máy bay điều khiển từ xa tình báo lớn của Cơ quan An ninh Ukraine, gọi tắt là SBU vào đầu ngày hôm nay. Các máy bay điều khiển từ xa đã phá hủy 41 máy bay ném bom của Nga tại bốn phi trường trên khắp nước Nga, trong những gì Kyiv gọi là một đòn giáng đã được lên kế hoạch từ lâu vào khả năng tấn công của Mạc Tư Khoa.

[Kyiv Independent: Zelensky announces updated Ukrainian delegation list, ahead of planned peace talks with Russia]

11. Người đàn ông Anh bị buộc tội tại Hoa Kỳ vì âm mưu buôn lậu công nghệ quân sự vào Trung Quốc

Một người đàn ông Anh đã bị truy tố tại Hoa Kỳ với cáo buộc cố gắng chuyển giao “công nghệ nhạy cảm của Mỹ” cho Trung Quốc.

John Miller, 63 tuổi, đã bị bồi thẩm đoàn liên bang Hoa Kỳ truy tố vào thứ sáu cùng với công dân Trung Quốc Thôi Quang hải (Cui Guanghai) vì cáo buộc cố gắng xuất khẩu một thiết bị được sử dụng để mã hóa và giải mã sang Bắc Kinh, theo tuyên bố từ Văn phòng Luật sư Hoa Kỳ tại Quận trung tâm California.

Theo tuyên bố, hai người đàn ông bị bắt tại Serbia đã thảo luận về cách buôn lậu thiết bị này vào Trung Quốc qua Hương Cảng bằng máy xay sinh tố.

Văn phòng Luật sư Hoa Kỳ cho biết hai người này đã “yêu cầu mua sắm các mặt hàng quốc phòng của Hoa Kỳ, bao gồm hỏa tiễn, radar phòng không, máy bay điều khiển từ xa và thiết bị mật mã có khóa đánh lửa mã hóa để xuất khẩu trái phép từ Hoa Kỳ sang Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa”.

Vụ việc xảy ra trong bối cảnh căng thẳng gia tăng giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc, khi hai bên tham gia vào một cuộc chiến thương mại leo thang. Vào Chúa Nhật, Bắc Kinh đã cảnh báo Washington không nên “chơi với lửa” sau khi Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Pete Hegseth nói rằng Trung Quốc có thể đang chuẩn bị tạm chiếm Đài Loan.

Cả hai người đàn ông cũng bị cáo buộc cố gắng “quấy rối” một nghệ sĩ người Mỹ gốc Hoa và là một nhà chỉ trích Bắc Kinh nổi tiếng bằng cách cố gắng lắp thiết bị theo dõi vào xe của nạn nhân và cắt lốp xe của anh ta. Hoa Kỳ đang tìm cách dẫn độ hai người này từ Serbia.

Hai người đàn ông này có thể phải đối mặt với mức án lên tới 20 năm tù theo Đạo luật Kiểm soát Xuất khẩu Vũ khí của Hoa Kỳ nếu bị kết tội, và 10 năm tù vì tội buôn lậu.

Thứ trưởng Tư pháp Hoa Kỳ Todd Blanche gọi âm mưu này là một “cuộc tấn công trắng trợn” vào an ninh quốc gia của đất nước, đồng thời nói thêm rằng chính phủ Hoa Kỳ sẽ không “cho phép các quốc gia thù địch xâm nhập hoặc khai thác hệ thống phòng thủ của chúng ta”.

Miller, sống tại Kent ở Anh và tự nhận mình là chuyên gia tuyển dụng, được cho là đã gọi Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình là “ông chủ” trong các cuộc gọi điện thoại bị chặn. Ông đã bị bắt trong một chiến dịch đánh lạc hướng sau khi thảo luận về kế hoạch của mình với các đặc vụ FBI đóng giả làm người buôn bán vũ khí, theo các báo cáo của phương tiện truyền thông.

Bộ Ngoại giao Anh cho biết họ đang cung cấp hỗ trợ lãnh sự cho Miller sau khi ông bị bắt tại Serbia vào ngày 24 tháng 4.

[Politico: British man charged in US over plot to smuggle military tech to China]

12. Chỉ huy Lực lượng Lục quân Ukraine từ chức sau vụ tấn công của Nga khiến 12 binh sĩ thiệt mạng tại bãi tập

Nhà lãnh đạo Lực lượng Lục quân Ukraine đã từ chức vào hôm Chúa Nhật, 01 Tháng Sáu, sau cuộc tấn công của Nga khiến 12 quân nhân dưới quyền chỉ huy của ông thiệt mạng.

“Tôi đã quyết định nộp đơn từ chức Tư lệnh Lục quân thuộc Quân đội Ukraine”, Thiếu tướng Mykhailo Drapatyi tuyên bố trên Telegram.

“Mười hai người chết. Có người bị thương. Đây là những chàng trai trẻ từ tiểu đoàn huấn luyện. Hầu hết họ đều ở trong nơi trú ẩn. Họ đáng lẽ phải học, sống và chiến đấu – chứ không phải chết.”

Drapatii đang nhắc đến một sự việc vào sáng ngày 1 tháng 6, trong đó một cuộc tấn công bằng hỏa tiễn của Nga đã đánh trúng một bãi tập và giết chết 12 binh sĩ và làm bị thương 60 người khác. Bãi tập lúc đó chưa được xác định, nhưng Drapatiy đã đặt tên là Đa giác 239, phía bắc thành phố Dnipro.

Nga đã tấn công vào các bãi tập của Ukraine một cách hung hăng trong những tháng gần đây. Polygon 239 cũng là nơi xảy ra một cuộc tấn công tương tự bằng hỏa tiễn đạn đạo Iskander vào tháng 3.

Vào thời điểm đó, Drapatyi đã viết: “Tất cả những người đưa ra quyết định vào ngày hôm đó, và tất cả những người không đưa ra quyết định đúng hạn, sẽ phải chịu trách nhiệm. Không ai sẽ ẩn sau những lời giải thích hoặc báo cáo chính thức.”

Trong thông báo về vụ tấn công ngày 1 tháng 6, văn phòng báo chí Lực lượng Lục quân đã viết: “Trong trường hợp xác định rằng hành động hoặc không hành động của những cá nhân có trách nhiệm đã dẫn đến tử vong và thương tích cho quân nhân, những người chịu trách nhiệm sẽ phải chịu trách nhiệm nghiêm khắc”.

[Kyiv Independent: Ukrainian Land Forces Commander resigns after Russian attack that killed 12 soldiers on training grounds]

13. Tổng thống Zelenskiy triệu tập Drapatyi, người đã nộp đơn từ chức vì cuộc tấn công của Nga vào trại huấn luyện của Ukraine

Tổng thống Volodymyr Zelenskiy đã triệu tập Tư lệnh Lục quân Mykhailo Drapatyi đến dự một cuộc họp cao cấp sau khi ông này nộp đơn từ chức sau cuộc tấn công bằng hỏa tiễn chết người của Nga khiến ít nhất 12 binh sĩ Ukraine thiệt mạng tại một trại huấn luyện ở Tỉnh Dnipropetrovsk, Tổng thống Zelenskiy cho biết hôm Thứ Hai, 02 Tháng Sáu.

Cuộc họp được lên lịch sau các cuộc đàm phán hòa bình với phái đoàn Nga tại Istanbul vào ngày 2 tháng 6, sẽ bao gồm các quan chức quân sự cao cấp: Tổng tư lệnh Oleksandr Syrskyi, Tổng tham mưu trưởng Andrii Hnatov và Bộ trưởng Quốc phòng Rustem Umerov.

“Tôi đã lên lịch một cuộc họp... để giải quyết mọi chuyện,” Tổng thống Zelenskiy nói trong một bài phát biểu qua video. “Tất cả những người lính chiến đấu của chúng ta đều cần có mặt ở tiền tuyến — để bảo vệ Ukraine. Tất cả mọi người trong số họ. Và chúng ta phải bảo vệ mọi mạng sống. Tất cả các quyết định cần thiết để bảo đảm điều này sẽ được đưa ra.”

Cuộc tấn công đã đánh vào Polygon 239, một bãi tập của Lực lượng Lục quân ở phía bắc thành phố Dnipro. Drapatyi, xác nhận địa điểm và tuyên bố từ chức, cho biết các nạn nhân chủ yếu là những tân binh trẻ tuổi “đáng lẽ phải học, sống và chiến đấu — chứ không phải chết”.

Tổng thống Zelenskiy vẫn chưa xác nhận liệu đơn từ chức của ông có được chấp nhận hay không.

Các cuộc tấn công bằng hỏa tiễn của Nga vào các địa điểm huấn luyện của Ukraine đã tăng cường trong những tháng gần đây. Polygon 239 cũng bị hỏa tiễn Iskander tấn công vào tháng 3.

Văn phòng báo chí Lực lượng Lục quân cho biết nếu cuộc điều tra phát hiện sự bất cẩn hoặc hành vi sai trái gây ra thương vong, những người chịu trách nhiệm sẽ phải chịu trách nhiệm nghiêm khắc.

[Kyiv Independent: Zelensky summons Drapatyi, who submitted resignation over Russian strike on Ukrainian training camp]

14. Lính Nga đầu hàng vì “sự ngược đãi trong đơn vị còn tệ hơn cả bị giam cầm”, lính dù Ukraine cho biết

Một nhóm binh lính Nga chiến đấu theo hướng Kursk đã đầu hàng lính dù Ukraine vì “sự ngược đãi trong đơn vị còn tệ hơn cả tình trạng bị giam cầm”, Lực lượng tấn công Dù Ukraine cho biết trong một video được công bố hôm Thứ Hai, 02 Tháng Sáu.

“Trong các đơn vị của họ trên lãnh thổ Liên bang Nga, họ đã phải chịu sự đối xử vô nhân đạo, áp lực tâm lý và các mối đe dọa”, bài đăng viết.

Việc Nga ngược đãi binh lính của mình đã được ghi chép đầy đủ trong suốt cuộc xâm lược toàn diện vào Ukraine.

Một cuộc điều tra của Insider vào tháng 7 năm ngoái đã đưa tin rằng Nga sử dụng một chương trình ngược đãi có hệ thống theo kiểu “gulag” nhắm vào binh lính của mình ở Ukraine để “duy trì trật tự” và trừng phạt những kẻ bị coi là vi phạm.

Theo Insider, cách thức ngược đãi binh lính Nga ở Ukraine “có nguồn gốc rất nhiều từ truyền thống trại lao động của Liên Xô”.

Các đơn vị Nga đã sử dụng “đội trừng phạt” để tìm kiếm những người lính lạm dụng rượu, từ chối mệnh lệnh hoặc đơn giản là không được ưa chuộng, sau đó đối xử với họ bằng nhiều hình thức ngược đãi, bao gồm cả đánh đập và “hố giam”.

Một báo cáo trên tạp chí Foreign Policy năm 2023 đã nêu chi tiết về hệ thống “bắt nạt tàn bạo” kéo dài hàng thập niên trong quân đội Nga, trong đó có một người lính phải cắt bỏ chân và bộ phận sinh dục sau khi anh ta bị buộc phải ngồi xổm trên tuyết trong nhiều giờ.

Đoạn video do Lực lượng tấn công Dù Ukraine công bố cho thấy ít nhất tám binh sĩ Nga được phỏng vấn tại một địa điểm không được tiết lộ.

Một người mô tả việc được đưa ra mặt trận chưa đầy một tháng trước và bị “bắn phá ngay lập tức”, chỉ còn lại hai người sống sót trong đơn vị của anh ta. Một người khác nói rằng đơn vị của anh ta đã phải đào chiến hào và tự bảo vệ mình khi họ bị một máy bay điều khiển từ xa của Ukraine phát hiện và “sau đó mọi thứ sụp đổ”.

Quân đội cho biết: “Các tù nhân đã được cung cấp sự hỗ trợ y tế và tâm lý cần thiết”.

Các cuộc gọi bị chặn do cơ quan tình báo quân sự Ukraine, gọi tắt là HUR công bố cho thấy nhiều hành vi ngược đãi của các chỉ huy Nga đối với binh lính của họ, bao gồm một vụ việc khi một người mất bình tĩnh và ra lệnh cho binh lính của mình bắn vào đồng đội của mình ở một đơn vị bên cạnh.

“Quỷ tha ma bắt cái đơn vị 55 (một đơn vị Nga lân cận), bắn chúng đi, đó là lệnh của chỉ huy tiểu đoàn, bắn chúng đi,” một chỉ huy người Nga có thể được nghe nói trong đoạn ghi âm do HUR công bố vào ngày 5 tháng 4.

Vị chỉ huy người Nga giấu tên này dường như tỏ ra thất vọng với đơn vị Nga bên cạnh vì không tuân thủ đúng lệnh và tiết lộ vị trí của họ cho quân đội Ukraine.

[Kyiv Independent: Russian soldiers surrendered because 'abuse in units is worse than captivity,' Ukrainian paratroopers say]