1. Israel tiến hành cuộc tấn công vào Iran
Israel đã tiến hành cuộc tấn công quân sự mà họ mô tả là cuộc tấn công “phủ đầu” nhằm vào các cơ sở hạt nhân của Iran, làm dấy lên lo ngại về một cuộc xung đột lớn hơn giữa các đối thủ ở Trung Đông có nguy cơ kéo theo Hoa Kỳ.
Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu cho biết các cuộc không kích, diễn ra vào sáng sớm Thứ Sáu, 13 Tháng Sáu, tại Trung Đông, nhắm vào các cơ sở “nằm ở trung tâm chương trình vũ khí hóa hạt nhân của Iran” bao gồm cả cơ sở làm giàu chính của nước này. Netanyahu cũng cho biết Israel đã tấn công vào nhà của các nhà khoa học hạt nhân Iran. Nhà lãnh đạo Israel nói thêm rằng hoạt động này “sẽ tiếp tục trong nhiều ngày cho đến khi loại bỏ được mối đe dọa này”.
Bộ trưởng Quốc phòng Israel Israel Katz đã đặt đất nước vào “tình trạng khẩn cấp đặc biệt” để đề phòng sự trả đũa của Iran.
Truyền thông nhà nước Iran đưa tin rằng các cuộc tấn công của Israel đã giết chết Tướng Hossein Salami, chỉ huy của Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo, và Tướng Mohammad Bagheri, Tổng Tham Mưu Trưởng quân đội Iran. Các cuộc tấn công cũng giết chết hai nhà khoa học hạt nhân Iran, theo truyền thông nhà nước Iran.
Các cuộc tấn công diễn ra mặc dù Tổng thống Trump đã thúc giục Israel hoãn lại và cho phép Hoa Kỳ tiếp tục theo đuổi các cuộc đàm phán với Tehran nhằm hạn chế chương trình hạt nhân của nước này, vòng tiếp theo dự kiến sẽ diễn ra vào Chúa Nhật tại Oman. Tổng thống Trump từ lâu đã cảnh giác với việc bị kéo vào một cuộc xung đột với chế độ Hồi giáo ở Tehran; mối quan hệ của ông với Netanyahu đã trở nên căng thẳng một phần vì thách thức của Iran.
Nhưng mặc dù các quan chức Hoa Kỳ nhanh chóng tuyên bố rằng Washington không đóng vai trò gì trong vụ tấn công, họ không loại trừ khả năng giúp Israel tự vệ nếu Tehran tấn công trả đũa.
“Israel đã có hành động đơn phương chống lại Iran,” Ngoại trưởng Marco Rubio cho biết trong một tuyên bố. “Chúng tôi không tham gia vào các cuộc tấn công chống lại Iran và ưu tiên hàng đầu của chúng tôi là bảo vệ lực lượng Hoa Kỳ trong khu vực. Israel thông báo với chúng tôi rằng họ tin rằng hành động này là cần thiết để tự vệ.”
Ông cũng cảnh báo: “Iran không nên nhắm vào lợi ích hoặc nhân sự của Hoa Kỳ”.
Tuyên bố này khác thường ở chỗ nó không chứa đựng đường lối điển hình của Hoa Kỳ trong việc bảo vệ toàn diện quyền hành động của Israel và nhắc nhở thế giới về cam kết “vững chắc” của Hoa Kỳ đối với Israel.
Quyết định tiến hành cuộc tấn công của Israel nhấn mạnh sự hoài nghi lâu nay của họ đối với chế độ Iran, bao gồm cả việc liệu họ có thể tin tưởng duy trì một thỏa thuận bao gồm tham vọng hạt nhân của mình hay không. Chính phủ Israel từ lâu đã coi Iran là mối đe dọa hiện hữu, không chỉ vì những lời đe dọa của Tehran đối với họ và việc nuôi dưỡng các lực lượng dân quân ủy nhiệm chống Israel.
Nhưng quyết định hành động ngay bây giờ của Israel có thể cũng xuất phát từ niềm tin rằng Iran đã suy yếu bất thường sau một loạt các cuộc tấn công gần đây do Israel dẫn đầu vào lực lượng dân quân ủy nhiệm của nước này và trong một số trường hợp là vào lãnh thổ Iran. Các lực lượng ủy nhiệm bao gồm Hezbollah ở Li Băng và Hamas ở Gaza, nơi Israel đã tiến hành chiến tranh kể từ khi các chiến binh Hamas giết chết khoảng 1.200 người ở Israel vào ngày 7 tháng 10 năm 2023.
Tuy nhiên, không có khả năng các cuộc tấn công mới nhất sẽ xóa sổ hoàn toàn cơ sở hạ tầng hạt nhân của Iran, phần lớn được chôn sâu dưới lòng đất. (Iran từ lâu vẫn khẳng định chương trình hạt nhân của họ chỉ nhằm mục đích hòa bình, không phải để chế tạo bom.) Tuy nhiên, các nhà lãnh đạo Israel khẳng định họ không còn lựa chọn nào khác ngoài việc loại bỏ mối đe dọa này.
“Vũ khí hủy diệt hàng loạt trong tay chế độ Iran là mối đe dọa hiện hữu đối với nhà nước Israel và thế giới nói chung”, Lực lượng Phòng vệ Israel cho biết trong một tuyên bố. “Nhà nước Israel không có lựa chọn nào khác ngoài việc thực hiện nghĩa vụ hành động để bảo vệ công dân của mình và sẽ tiếp tục làm như vậy ở mọi nơi cần phải làm như vậy, như chúng tôi đã làm trong quá khứ”.
Các quan chức cao cấp của Israel — bao gồm Ron Dermer, một cố vấn thân cận của Netanyahu, và giám đốc Mossad David Barnea — đã được lên lịch gặp phái viên Trung Đông của Tổng thống Trump là Steve Witkoff trong những ngày tới, trước cuộc đàm phán hạt nhân vào Chúa Nhật giữa Hoa Kỳ và Iran tại Oman. Không rõ liệu các cuộc đàm phán hạt nhân hay cuộc họp giữa Witkoff và các quan chức cao cấp của Israel có vẫn diễn ra hay không.
Những người Cộng hòa trên Đồi Capitol đã đăng tải những thông điệp ủng hộ các cuộc tấn công. Thượng nghị sĩ Lindsey Graham (RS.C.), một đồng minh thân cận của Tòa Bạch Ốc, đã nói: “Tiếp tục trò chơi. Hãy cầu nguyện cho Israel.”
Bộ trưởng Quốc phòng Iran hôm thứ Tư đã đe dọa rằng Hoa Kỳ cũng sẽ phải đối mặt với hậu quả nếu các cuộc đàm phán liên quan đến chương trình hạt nhân của Tehran bị đổ vỡ và xung đột lớn hơn nổ ra ở Trung Đông.
Trước cuộc tấn công, Hoa Kỳ đã thực hiện các bước để giảm thiểu tác hại tiềm tàng đối với các cơ sở của Hoa Kỳ ở Trung Đông. Các nhà ngoại giao và gia đình của họ đã được rút khỏi các tiền đồn ngoại giao của Hoa Kỳ ở Baghdad và Erbil, và Ngũ Giác Đài cho phép “người phụ thuộc quân sự” tự nguyện rời khỏi các căn cứ của Hoa Kỳ trong khu vực.
2. Tổng thống Trump cảnh báo Iran: Hãy thỏa thuận trước khi “không còn gì nữa”
Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đã cảnh báo Iran “hãy thỏa thuận” trước khi “quá muộn” sau khi Israel ném bom các địa điểm hạt nhân của Iran và giết chết các quan chức cao cấp của chính quyền chỉ sau một đêm.
“Đã có rất nhiều cái chết và sự tàn phá, nhưng vẫn còn thời gian để chấm dứt cuộc tàn sát này, với các cuộc tấn công tiếp theo đã được lên kế hoạch thậm chí còn tàn bạo hơn”, Tổng thống Trump viết vào sáng sớm thứ sáu. “Iran phải đạt được một thỏa thuận, trước khi không còn gì nữa”.
Israel đã phát động một cuộc tấn công lớn vào Iran vào đêm thứ năm, tấn công các mục tiêu bao gồm các cơ sở hạt nhân, quan chức chế độ, các nhà lãnh đạo quân sự và các nhà khoa học nguyên tử chủ chốt. Theo một phát ngôn viên quân đội Israel, Tehran đã trả đũa bằng hơn 100 máy bay điều khiển từ xa.
Các cuộc không kích đã làm dấy lên lo ngại rằng Trung Đông có nguy cơ rơi vào một cuộc chiến tranh khu vực thảm khốc khác.
Lãnh tụ tối cao Iran, Đại giáo chủ Ali Khamenei, hôm thứ sáu đã lên án Israel và cảnh báo rằng “chế độ Do Thái đã tự chuẩn bị cho mình một số phận cay đắng và đau đớn”.
Tổng thống Trump cho biết ông “đã cho Iran nhiều cơ hội để đạt được thỏa thuận” nhằm đóng cửa chương trình hạt nhân của nước này, nhưng “dù họ cố gắng thế nào, dù họ đã tiến gần đến đâu, họ vẫn không thể thực hiện được”.
Ông nói thêm: “Tôi đã nói với họ rằng tình hình sẽ còn tệ hơn nhiều so với bất kỳ điều gì họ biết, dự đoán hoặc được nghe, rằng Hoa Kỳ sản xuất thiết bị quân sự tốt nhất và nguy hiểm nhất trên thế giới, NHIỀU NHẤT, và Israel có rất nhiều thiết bị như vậy, và còn nhiều hơn nữa”.
Những “người theo đường lối cứng rắn” của Iran đã không chú ý đến những cảnh báo, và “bây giờ tất cả bọn họ đều CHẾT rồi, và tình hình sẽ chỉ trở nên tồi tệ hơn!” ông viết.
Sự leo thang đáng kể này đã gây sốc cho các nhà lãnh đạo thế giới. Chủ tịch Ủy ban Âu Châu Ursula von der Leyen gọi tình hình là “cực kỳ đáng báo động” và kêu gọi tất cả các bên kiềm chế, giảm leo thang và không trả đũa.
Tổng thư ký NATO Mark Rutte cho biết điều “quan trọng” đối với các đồng minh của Israel là phải nỗ lực giảm căng thẳng.
“Tôi nghĩ đó là nhiệm vụ đầu tiên trong ngày,” Rutte nói với các nhà báo tại một cuộc họp báo ở Stockholm.
[Newsweek: Trump warns Iran: Make a deal before there’s ‘nothing left’]
3. IDF: Chúng tôi đã phá hủy hàng chục radar và bệ phóng hỏa tiễn đất đối không
Lực lượng Phòng vệ Israel, gọi tắt là IDF cho biết các chiến đấu cơ của không quân nước này đã “hoàn thành một cuộc tấn công quy mô lớn vào hệ thống phòng không của chế độ Iran ở miền tây Iran”.
Tuyên bố của IDF cho biết: “Trong khuôn khổ các cuộc không kích, hàng chục radar và bệ phóng hỏa tiễn đất đối không đã bị phá hủy”.
“Trong suốt cuộc tấn công, IDF đã tấn công vào các hệ thống phòng không của chế độ Iran và các lực lượng ủy nhiệm của họ trên khắp Trung Đông.
“Những cuộc không kích này tăng cường khả năng hoạt động trên không của Không quân Israel.”
Cả 2 tướng hàng đầu của Iran là Tướng Hossein Salami, chỉ huy của Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo, và Tướng Mohammad Bagheri, Tổng Tham Mưu Trưởng quân đội Iran đều bị giết chết ngay trong những phút đầu tiên của cuộc tấn công nên phản ứng của Iran được ghi nhận là thiếu mạch lạc, không hiệu quả. Họ chủ yếu chỉ phóng máy bay điều khiển từ xa lên phản công. Tuy nhiên, Iran có các vũ khí nguy hiểm khác mà họ có khả năng sử dụng khi đã hoàn hồn.
4. Truyền thông Israel đưa tin cơ sở Natanz đã bị phá hủy
Cơ sở hạt nhân Natanz của Iran là mục tiêu tấn công của Israel.
Lực lượng Phòng vệ Israel, gọi tắt là IDF cho biết đưa tin rằng tòa nhà này đã bị phá hủy.
Trước đó, Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế xác nhận Natanz nằm trong số các mục tiêu bị tấn công, đồng thời cho biết họ đang “theo dõi chặt chẽ tình hình đáng lo ngại ở Iran” và đã liên hệ với chính quyền về mức độ phóng xạ.
Natanz được sử dụng để làm giàu uranium.
Iran cũng đã xác nhận thiệt hại tại Natanz
Tổ chức Năng lượng Nguyên tử Iran xác nhận rằng “nhiều bộ phận” của cơ sở hạt nhân Natanz “đã bị hư hại trong vụ tấn công”, truyền thông nhà nước Iran đưa tin.
“Các cuộc điều tra đang được tiến hành về mức độ thiệt hại”, tổ chức này cho biết.
“Cho đến nay, vẫn chưa có báo cáo nào về thương vong đối với các lực lượng đồn trú tại địa điểm này. Trong các cuộc điều tra được thực hiện, người ta thấy rằng không có ô nhiễm phóng xạ và hóa chất nào lan ra bên ngoài địa điểm này”.
5. Ngoại trưởng Iran nói: Các cuộc tấn công của Israel là một ‘lời tuyên chiến’
Trong một dấu hiệu nữa cho thấy căng thẳng đang leo thang nhanh chóng ở Trung Đông, Ngoại trưởng Iran Abbas Araghchi đã gọi các cuộc không kích của Israel là “lời tuyên chiến”.
Lãnh tụ tối cao Iran, Đại giáo chủ Ali Khamenei đã cảnh báo Israel rằng họ sẽ phải đối mặt với số phận “cay đắng và đau đớn” vì các cuộc tấn công, trong khi quân đội Iran cho biết “không có giới hạn” cho phản ứng của họ.
Trong một lá thư gửi Liên Hiệp Quốc, Araghchi mô tả cuộc tấn công của Israel là một “lời tuyên chiến” và “kêu gọi Hội đồng Bảo an giải quyết ngay vấn đề này”, bộ này cho biết.
[Newsweek: Israel strikes are a 'declaration of war': Iran's foreign minister]
6. Nga lên án các cuộc không kích của Israel, tuyên bố chi tiết sắp tới
Nga lo ngại về các cuộc không kích của Israel vào Iran và lên án sự leo thang, phát ngôn nhân Điện Cẩm Linh Dmitry Peskov cho biết, Interfax đưa tin.
Ông cho biết Bộ Ngoại giao Nga sẽ sớm ban hành một tuyên bố chi tiết về tình hình Israel-Iran và phân phối nó tại Liên Hiệp Quốc.
Peskov cho biết tuyên bố sẽ được đưa ra thay mặt cho Putin.
Ursula von der Leyen kêu gọi “kiềm chế tối đa”
Chủ tịch Ủy ban Âu Châu Ursula von der Leyen đã phản hồi về các cuộc tấn công của Israel vào Iran.
“Các báo cáo xuất hiện từ Trung Đông rất đáng báo động”, bà nói
“Âu Châu kêu gọi tất cả các bên kiềm chế tối đa, hạ nhiệt ngay lập tức và kiềm chế trả đũa.
“Một giải pháp ngoại giao hiện cấp bách hơn bao giờ hết, vì sự ổn định của khu vực và an ninh toàn cầu”.
7. Bộ Ngoại giao Nga cho rằng cuộc tấn công của Israel là ‘Không có lý do và bất hợp pháp’
Hôm Thứ Sáu, 13 Tháng Sáu, Maria Zakharova, giám đốc phòng báo chí Bộ Ngoại giao, cho biết không có giải pháp quân sự nào có thể giải quyết được các vấn đề liên quan đến chương trình hạt nhân của Iran mà chỉ có thể bằng ngoại giao.
Bà cũng chỉ trích các cuộc không kích của Israel vào Iran và các cơ sở hạt nhân của nước này là bất hợp pháp.
“Các cuộc tấn công quân sự vô cớ nhằm vào một quốc gia thành viên Liên Hiệp Quốc có chủ quyền, công dân, các thành phố yên bình và cơ sở hạ tầng năng lượng hạt nhân là hoàn toàn không thể chấp nhận được”.
Bà nhận xét rằng thời điểm Israel tấn công, gần với vòng đàm phán hạt nhân tiếp theo giữa Mỹ và Iran, là “đặc biệt đáng ngờ”.
Cuộc đàm phán hạt nhân được dự kiến tổ chức vào ngày 15 tháng 6. Sau khi Israel bắt đầu tấn công Iran tuyên bố hủy bỏ cuộc họp.
[Newsweek: 'Unprovoked and illegal': Russian Foreign Ministry]
8. Tổng thống Zelenskiy nói rằng ông lấy làm tiếc về vụ bùng nổ ở Phòng Bầu dục, nhưng ông vẫn thúc đẩy Tổng thống Trump
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy cho biết ông lấy làm tiếc về cuộc gặp gỡ tại Phòng Bầu dục với Tổng thống Trump vào cuối tháng 2 đã diễn ra ngoài tầm kiểm soát, nhưng giải thích rằng chính sự thiếu kiên nhẫn của ông trong việc đạt được “những quyết định cụ thể” trong thời chiến đã dẫn đến vụ bùng nổ.
“Chúng ta không có nhiều thời gian trong cuộc sống. Tôi muốn có những quyết định cụ thể”, Tổng thống Zelenskiy cho biết trong một cuộc phỏng vấn tại Odessa với mạng lưới Axel Springer Global Reporters, bao gồm cả POLITICO. “Chúng tôi không thể đưa ra một số quyết định nhất định, những quyết định cực kỳ quan trọng. Tôi không biết liệu nước Mỹ đã sẵn sàng giải quyết những vấn đề này hay chưa. Tôi phải giải quyết vấn đề chiến tranh này. Bạn thấy đấy, thời gian rất quý giá. Không phải thời gian cá nhân của tôi, mà là thời gian của đất nước tôi”.
Tổng thống Zelenskiy cũng cho biết ông thích cuộc gặp riêng với Tổng thống Trump, được tổ chức hai tháng sau đó bên lề lễ tang của Đức Thánh Cha Phanxicô tại Vatican, “tốt hơn” nhiều so với chuyến thăm không may của ông tới Tòa Bạch Ốc.
“Chúng tôi đã có thể thảo luận nhiều hơn so với cuộc gặp trước, cảm giác như cuộc gặp kéo dài cả đời”, Tổng thống Zelenskiy nói, mô tả Tổng thống Trump là “thân thiện”.
Tổng thống Ukraine đang gặp khó khăn, ông cần có sự quyết đoán của một Tổng thống thời chiến và những yêu cầu liên tục về viện trợ bổ sung cũng khiến Tổng thống Joe Biden và các trợ lý hàng đầu của ông khó chịu. Tuy nhiên, ông đã làm việc chăm chỉ để cải thiện mối quan hệ của mình với Tổng thống Trump kể từ cuộc gặp gỡ định mệnh vào tháng 2 đó. Và cuối cùng, hai nước đã ký thỏa thuận kinh tế để cùng nhau phát triển khoáng sản đất hiếm của Ukraine sau khi chiến tranh kết thúc, một hiệp ước đã tạm thời bị gác lại khi chuyến thăm Tòa Bạch Ốc diễn ra không như mong đợi. Tuy nhiên, ông cũng gợi ý trong cuộc phỏng vấn rằng ngay cả đất nước đang bị chiến tranh tàn phá của ông cũng có thể biến cuộc chiến thành một giai đoạn mới.
“Mối quan hệ giữa hai nước chúng taông không hoàn toàn cân bằng, nhưng đó là chuyện của quá khứ,” Tổng thống Zelenskiy nói. “Và hôm nay chúng ta phải làm mọi thứ có thể để bảo đảm rằng cuộc họp tiếp theo tại Phòng Bầu dục sẽ thành công cho cả hai nước. Cuộc sống của nhiều người phụ thuộc vào nó. Và hòa bình cũng phụ thuộc vào nó. Nhiều quốc gia ở Âu Châu phụ thuộc vào việc liệu có an ninh và hòa bình ở Ukraine hay không. An ninh và ổn định của nhiều quốc gia ở Âu Châu phụ thuộc vào nó.”
Sau nhiều tháng cố gắng thuyết phục Ukraine đàm phán một thỏa thuận hòa bình đòi hỏi họ phải nhượng vĩnh viễn lãnh thổ bị tạm chiếm cho Nga, Tổng thống Trump đang thể hiện sự sẵn sàng mới để cho phép chiến tranh tiếp tục. Có vẻ như đó là phản ứng trước việc Putin từ chối tham gia nghiêm chỉnh vào các cuộc đàm phán hòa bình.
Với khả năng Tổng thống Trump sẽ xem xét lại đường lối của mình, Tổng thống Zelenskiy đã thúc đẩy Tòa Bạch Ốc duy trì cảm giác cấp bách và tăng cường áp lực lên Mạc Tư Khoa.
“Điều quan trọng là áp đặt lệnh trừng phạt. Chúng ta không nên... chơi theo luật của Putin. Điều quan trọng là áp đặt lệnh trừng phạt và buộc Putin phải đồng ý ngừng bắn để chúng ta có thể nói về việc chấm dứt chiến tranh”, Tổng thống Zelenskiy nói.
Ông sẽ có cơ hội đưa ra lời kêu gọi trực tiếp khác tới Tổng thống Trump vào tuần tới khi ông dự kiến tham dự hội nghị thượng đỉnh của các nhà lãnh đạo G-7 tại dãy núi Rocky của Canada.
Tổng thống Trump, trong cuộc họp tuần trước với Thủ tướng Đức Friedrich Merz, đã bày tỏ sự do dự về việc bật đèn xanh cho Thượng viện để thúc đẩy dự luật được ủng hộ rộng rãi nhằm áp đặt thêm lệnh trừng phạt đối với Nga. Mô tả đề xuất ban đầu là “rất khắc nghiệt” đối với Nga, tổng thống đã tỏ ra nghi ngờ về hiệu quả của các lệnh trừng phạt và trong nhiều tháng, ông tin rằng việc có lập trường cứng rắn hơn đối với Putin sẽ phản tác dụng.
Tòa Bạch Ốc không trả lời yêu cầu bình luận của tờ Politico về những nhận xét của Tổng thống Zelenskiy.
Nhưng với việc nhà lãnh đạo Nga không muốn đưa ra bất kỳ nhượng bộ thực chất nào đối với lệnh ngừng bắn trong khi vẫn đẩy mạnh các cuộc ném bom vào các thành phố của Ukraine, Tổng thống Trump dường như đang chuyển hướng khỏi mục tiêu thúc đẩy hòa bình và làm giảm hy vọng về một sự xích lại gần nhanh chóng với Putin.
Trong cuộc phỏng vấn, Tổng thống Zelenskiy cho biết Tổng thống Trump vẫn là nhân vật chủ chốt có thể chấm dứt chiến tranh và kêu gọi tổng thống cho phép dự luật trừng phạt được thông qua.
“ Sức mạnh của các lệnh trừng phạt, mức độ nghiêm trọng của gói trừng phạt sẽ phụ thuộc vào ông ấy,” Tổng thống Zelenskiy nói. “Tốc độ đưa ra quyết định phụ thuộc vào ông ấy; chúng tôi không thấy bất kỳ sự phản đối nào từ các thượng nghị sĩ, ví dụ. Ngược lại, đa số đều ủng hộ.”
Trong cuộc gặp với Merz, Tổng thống Trump cho biết mốc thời gian mà ông phải cứng rắn hơn với Putin “đang ở trong đầu tôi” — một tuyên bố mà Tổng thống Zelenskiy cho biết đã mang lại cho ông hy vọng rằng áp lực mạnh mẽ hơn mà ông yêu cầu từ Hoa Kỳ cuối cùng sẽ đến.
“Tôi rất hy vọng rằng Tổng thống Trump sẽ giữ vững lập trường này,” Tổng thống Zelenskiy nói. “Thậm chí không phải là về việc ông ấy đã hứa trong chiến dịch tranh cử rằng ông ấy sẽ chấm dứt chiến tranh. Đó không phải là vấn đề. Vấn đề là ông ấy là một người có thể quyết định — và chúng ta cũng hãy xem xét đến tuổi tác của ông ấy — và tôi nghĩ điều đó quan trọng đối với ông ấy, tôi hy vọng điều đó quan trọng đối với ông ấy là chấm dứt chiến tranh. Ông ấy đã nói về điều đó rất thường xuyên, ông ấy đã nhắc lại nhiều lần rằng ông ấy sẽ chấm dứt việc giết chóc.”
Tổng thống Zelenskiy cũng nói về Chiến dịch Spider Web, nỗ lực bí mật và cuối cùng đã thành công trong việc đưa máy bay điều khiển từ xa vào Nga, đầu tháng này đã thành công trong việc tiêu diệt khoảng một phần ba phi đội máy bay ném bom tầm xa của Putin.
Tổng thống Trump, người mà các trợ lý cho biết ông không được báo trước về vụ tấn công, chỉ bày tỏ sự thất vọng về vụ tấn công và tuyên bố rằng Putin, trong một cuộc gọi vào tuần trước, đã nói với ông rằng ông có kế hoạch trả đũa sớm.
Tổng thống Zelenskiy cho biết cuộc tấn công đã đưa cuộc chiến vào “một giai đoạn mới”, cho thấy Kyiv cũng có khả năng leo thang nếu các cuộc đàm phán hòa bình mới chớm nở bị đình trệ.
“Tôi nghĩ rằng ở cả Hoa Kỳ và mọi nơi khác, chúng ta phải làm mọi thứ có thể để chấm dứt cuộc chiến này để chúng ta không phải trải qua thêm giai đoạn nào nữa trong cuộc chiến này.”
[Politico: Zelenskyy says he regrets that Oval Office blowup, but he’s still pushing Trump]
9. ‘Họ không thành công lắm’ — Tổng thống Zelenskiy bác bỏ tuyên bố về những tiến bộ lớn của Nga
Tổng thống Volodymyr Zelenskiy bác bỏ tuyên bố của Nga về những thắng lợi đáng kể trên chiến trường, gọi đó là một phần của chiến dịch thông tin sai lệch trong cuộc phỏng vấn với tờ Bild được công bố vào ngày 12 tháng 6.
Tổng thống Zelenskiy bác bỏ cáo buộc về sự tiến công của Nga và cho rằng đó là “lời kể của Nga”, đồng thời khẳng định rằng lực lượng Ukraine đã ngăn chặn một cuộc tấn công mới trong gần ba tuần.
“Người Nga không thành công đến vậy, nói một cách nhẹ nhàng nhất,” Tổng thống Zelenskiy nói.
Những phát biểu của ông được đưa ra trong bối cảnh các hoạt động quân sự của Nga đang gia tăng trên khắp các khu vực phía đông và phía bắc Ukraine, bao gồm cả tuyên bố của Nga về việc giành được lãnh thổ ở tỉnh Dnipropetrovsk và Sumy — những lời khẳng định mà Kyiv phủ nhận.
Phát ngôn nhân Điện Cẩm Linh Dmitry Peskov phát biểu với truyền thông nhà nước Nga vào ngày 9 tháng 6 rằng cuộc tấn công vào Tỉnh Dnipropetrovsk của Ukraine nhằm mục đích thiết lập cái gọi là “vùng đệm” trên lãnh thổ Ukraine.
Tuyên bố này được đưa ra sau thông báo trước đó của Putin rằng Mạc Tư Khoa có ý định tạo ra các hành lang an ninh dọc biên giới của Ukraine với các khu vực Kursk, Bryansk và Belgorod của Nga.
Các quan chức Ukraine phủ nhận mọi sự tiến quân của Nga vào Dnipropetrovsk.
“Tính đến sáng ngày 9 tháng 6, mọi thông tin của Nga, bao gồm cả tuyên bố của Peskov, về cuộc tấn công ở Tỉnh Dnipropetrovsk đều không đúng với thực tế”, Andrii Kovalenko, nhà lãnh đạo Trung tâm Chống thông tin sai lệch của Ukraine cho biết.
Bộ Tư lệnh Tác chiến phía Nam của Ukraine mô tả tình hình là “căng thẳng” nhưng cho biết không có đột phá nào xảy ra.
Mặc dù không có cuộc xâm nhập trên bộ nào được xác nhận, Dnipropetrovsk vẫn phải đối mặt với các cuộc tấn công bằng hỏa tiễn và máy bay điều khiển từ xa thường xuyên. Vào tháng 4, khu vực này đã bắt đầu di tản bắt buộc khỏi bốn thị trấn tiền tuyến như một biện pháp phòng ngừa.
Riêng nhóm giám sát nguồn mở DeepState đã cho thấy một số tiến triển gần biên giới Nga ở Tỉnh Sumy. Vào ngày 8 tháng 6, DeepState xác nhận rằng quân đội Nga đã xâm lược thị trấn Loknia ở Tỉnh Sumy của Ukraine.
Nằm cách Sumy khoảng 30 km, hay 20 dặm, về phía bắc, thị trấn này nằm gần biên giới Nga trong một khu vực ngày càng bất ổn. Bộ Tổng tham mưu Ukraine chưa bình luận về diễn biến này.
Theo một bài báo của Ukrainska Pravda, lực lượng Nga bắt đầu tiến vào phía bắc Tỉnh Sumy vào cuối tháng 2 hoặc đầu tháng 3, tận dụng việc rút lui của các đơn vị có khả năng chiến đấu nhất của Ukraine. Những đơn vị này được cho là đã được thay thế bằng các lữ đoàn mới thành lập, thiếu nguồn lực với kinh nghiệm chiến đấu tối thiểu và trang thiết bị hạn chế.
Kể từ tháng 3, Nga được cho là đã kiểm soát khoảng 200 kilômét vuông, hay 80 dặm vuông, ở phía bắc Tỉnh Sumy, bao gồm khoảng một chục thị trấn nhỏ. Những bước tiến này đã gây ra tình trạng di tản dân thường. Tính đến ngày 31 tháng 5, chính quyền khu vực đã ra lệnh di tản 213 thị trấn.
[Kyiv Independent: 'They are not so successful' — Zelensky rejects claims of major Russian advances]
10. Lực lượng Ukraine ‘dần dần đẩy lùi’ quân đội Nga khỏi Tỉnh Sumy, Tổng thống Zelenskiy nói
Tổng thống Volodymyr Zelenskiy cho biết lực lượng Ukraine đang dần đẩy lui quân đội Nga khỏi một số khu vực của Tỉnh Sumy, trong bối cảnh các cuộc tấn công xuyên biên giới đang leo thang trong khu vực.
“Hôm nay, có báo cáo từ Tổng tư lệnh Oleksandr Syrskyi về mặt trận và trên hết là hướng Pokrovsk, chiến dịch Kursk, khu vực biên giới của Tỉnh Sumy,” Tổng thống Zelenskiy cho biết trong bài phát biểu qua video.
“Các đơn vị của chúng ta ở Sumy đang dần đẩy lùi quân xâm lược. Cảm ơn từng người lính, hạ sĩ quan và sĩ quan của chúng ta vì kết quả này.”
Tuyên bố này được đưa ra sau nhiều tuần Nga tăng cường tấn công dọc biên giới đông bắc. Quân đội Nga đã tiến vào Tỉnh Sumy kể từ khi Ukraine rút khỏi hầu hết các vị trí của mình tại Tỉnh Kursk của Nga vào tháng 3.
Kể từ tháng 3, Nga được cho là đã kiểm soát khoảng 200 kilômét vuông, hay 80 dặm vuông, ở phía bắc Tỉnh Sumy, bao gồm khoảng một chục thị trấn nhỏ. Tính đến ngày 31 tháng 5, lệnh di tản bắt buộc đã được ban hành đối với 213 thị trấn.
Vào tháng 5, Putin đã ra lệnh cho quân đội của mình tạo ra cái gọi là “vùng đệm an ninh” dọc biên giới với Ukraine, trong khi Tổng thống Zelenskiy tuyên bố vào ngày 28 tháng 5 rằng Mạc Tư Khoa đã tập trung 50.000 quân gần Sumy.
Trong một cuộc phỏng vấn riêng với Bild vào ngày 12 tháng 6, Tổng thống Zelenskiy đã bác bỏ tuyên bố của Mạc Tư Khoa về những lợi ích lãnh thổ đáng kể là “một câu chuyện của Nga” nhằm định hình nhận thức toàn cầu. Ông nhấn mạnh rằng các lực lượng Ukraine đã xoay xở để ngăn chặn một cuộc tấn công mới trong gần ba tuần.
Tỉnh Sumy, nơi có đường biên giới dài với Nga, đã liên tục bị tấn công kể từ khi cuộc xâm lược toàn diện bắt đầu vào năm 2022.
Vào ngày 3 tháng 6, cuộc không kích của Nga vào thành phố Sumy đã giết chết sáu người và làm bị thương 28 người khác, bao gồm cả trẻ em.
[Kyiv Independent: Ukrainian forces 'gradually pushing back' Russian troops from Sumy Oblast, Zelensky says]
11. Tổng thống Zelenskiy cho biết Nga sử dụng các cuộc đàm phán hòa bình để ngăn chặn lệnh trừng phạt của Hoa Kỳ
Nga đang cố gắng trì hoãn các cuộc đàm phán hòa bình để tránh các lệnh trừng phạt cứng rắn hơn của Hoa Kỳ, Tổng thống Volodymyr Zelenskiy cho biết trong một cuộc phỏng vấn với tờ báo lá cải Bild của Đức vào ngày 12 tháng 6.
Bình luận của ông được đưa ra khi Nga tiếp tục bác bỏ lệnh ngừng bắn hoàn toàn mặc dù đã khởi xướng hai vòng đàm phán hòa bình tại Istanbul — vòng đầu tiên vào ngày 16 tháng 5 và vòng thứ hai vào ngày 2 tháng 6.
Cả hai vòng đều dẫn đến thỏa thuận trao đổi tù nhân, nhưng không đạt được tiến triển hướng tới chấm dứt thù địch. Trong quá trình đàm phán, Mạc Tư Khoa đã tăng cường các cuộc tấn công trên bộ và phát động các cuộc tấn công lớn vào các thành phố của Ukraine.
“Điều quan trọng đối với họ là phải cho Tổng thống Trump thấy rằng có một cây cầu ngoại giao giữa Ukraine và Nga,” Tổng thống Zelenskiy nói với tờ Bild.
“Để các lệnh trừng phạt không được áp dụng đối với Nga” trong khi các cuộc đàm phán đang diễn ra, Tổng thống Zelenskiy nói, đồng thời nói thêm rằng chiến lược của Putin là duy trì ảo tưởng về đối thoại và sau đó lập luận: “Chúng ta đang nói chuyện với nhau! Nếu các lệnh trừng phạt được áp dụng, sẽ không còn cuộc đàm phán nào nữa”.
Tổng thống Zelenskiy cảnh báo rằng mục tiêu của Mạc Tư Khoa không phải là hòa bình mà là câu giờ.
“Putin cảm thấy nền kinh tế của ông hiện đang gặp khó khăn”, ông nói. “Nhưng ông muốn có thêm thời gian cho đến khi các lệnh trừng phạt mạnh mẽ được đưa ra, vì ông vẫn có thể cầm cự thêm một thời gian nữa”.
Tổng thống Trump trước đó đã cảnh báo rằng ông sẽ áp đặt lệnh trừng phạt mới đối với Mạc Tư Khoa, nhưng vẫn chưa thực hiện. Vào ngày 5 tháng 6, Tổng thống Trump cho biết ông đang trì hoãn động thái này với hy vọng có thể đạt được một thỏa thuận hòa bình tiềm năng nhưng cảnh báo rằng ông có thể hành động nếu Nga tiếp tục trì hoãn.
“Khi tôi thấy khoảnh khắc mà tình hình không thể dừng lại... chúng tôi sẽ rất cứng rắn,” Tổng thống Trump nói với các phóng viên.
Những người chỉ trích, cũng như Tổng thống Zelenskiy, cho rằng việc thực hiện chậm các lệnh trừng phạt đã cho Nga thời gian để điều chỉnh nền kinh tế và lĩnh vực quốc phòng của mình. “Sai lầm chính của các lệnh trừng phạt là chúng được đưa ra quá chậm”, Tổng thống Zelenskiy nói.
Tổng thống Trump đã nhiều lần nói rằng ông đang theo dõi tình hình và ám chỉ rằng các lệnh trừng phạt có thể sớm được đưa ra nếu không có tiến triển. Trong khi đó, một dự luật lưỡng đảng tại Thượng viện Hoa Kỳ sẽ áp đặt mức thuế quan khắc nghiệt đối với các quốc gia mua dầu của Nga vẫn đang bị trì hoãn vì các nhà lập pháp đang chờ đợi tín hiệu của Tổng thống Trump.
[Kyiv Independent: Russia using peace talks to stall US sanctions, Zelensky says]
1. Ukraine chỉ trích những người chúc mừng Ngày nước Nga khi Rubio gửi lời chúc mừng tới Mạc Tư Khoa
Ngoại trưởng Ukraine Andrii Sybiha đã chỉ trích các quốc gia gửi lời chúc tốt đẹp tới Mạc Tư Khoa, trong khi Ngoại trưởng Hoa Kỳ Marco Rubio đã chúc mừng người dân Nga vào Ngày nước Nga vào thứ năm tuần này.
Không có quan chức cao cấp nào của Hoa Kỳ trước Rubio chúc mừng Nga vào ngày quốc khánh kể từ khi Điện Cẩm Linh bắt đầu cuộc xâm lược toàn diện vào Ukraine vào năm 2022. Cũng không có nhà lãnh đạo phương Tây đồng minh nào làm như vậy từ mấy năm nay.
Sybiha phát biểu tại một cuộc họp ở Rôma rằng ông “đặc biệt khó chịu” khi đọc “lời chúc mừng công khai từ một số quốc gia gửi đến kẻ xâm lược Nga”, mặc dù ông không nêu tên cụ thể các quốc gia đó.
Trong thông điệp chúc mừng của mình, Rubio viết rằng Hoa Kỳ “vẫn cam kết hỗ trợ người dân Nga khi họ tiếp tục xây dựng khát vọng về một tương lai tươi sáng hơn”.
“Chúng tôi cũng nhân cơ hội này để tái khẳng định mong muốn của Hoa Kỳ về sự tham gia mang tính xây dựng với Liên bang Nga để mang lại hòa bình lâu dài giữa Nga và Ukraine”, ông viết. “Chúng tôi hy vọng rằng hòa bình sẽ thúc đẩy mối quan hệ cùng có lợi hơn giữa hai nước chúng ta”.
Phát ngôn nhân Điện Cẩm Linh Dmitry Peskov gọi lời chào của Rubio là “tin rất tích cực”, khẳng định rằng chính quyền Tòa Bạch Ốc hiện tại “hoàn toàn khác biệt so với chính quyền Tổng thống Biden trước đây”.
Kể từ khi trở lại Tòa Bạch Ốc, Tổng thống Trump đã tìm cách thiết lập lại quan hệ với Nga và nhà độc tài Vladimir Putin, người mà ông đã nhiều lần ca ngợi kể từ khi nhậm chức vào năm 2016. Nhưng trong những tuần gần đây, Tổng thống Trump đã tỏ ra thất vọng với Putin và đặt câu hỏi về thiện chí của Mạc Tư Khoa trong việc làm hòa với Ukraine.
“Nga chỉ đơn giản là đang nói dối Tổng thống Trump”, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy phát biểu hôm thứ Tư, đồng thời nói thêm rằng ông hy vọng Tòa Bạch Ốc nhận ra điều đó.
[Politico: Ukraine blasts Russia Day well-wishers as Rubio sends greetings to Moscow]
12. Tổng thống Zelenskiy có cuộc gặp đầu tiên với tân tổng thống Rumani Dan
Tổng thống Volodymyr Zelenskiy đã chủ trì cuộc họp ba bên với Tổng thống Moldova Maia Sandu và Tổng thống Rumani mới đắc cử Nicusor Dan, đây là cuộc họp đầu tiên như vậy kể từ khi Dan nhậm chức vào tháng trước, Văn phòng Tổng thống Ukraine thông báo vào ngày 11 tháng 6.
Theo một tuyên bố, các cuộc đàm phán tập trung vào việc tăng cường sự phối hợp giữa các quốc gia trong bối cảnh các mối đe dọa gia tăng từ cuộc chiến đang diễn ra của Nga và các hoạt động hỗn hợp trên khắp khu vực Hắc Hải.
Cuộc họp diễn ra bên lề hội nghị thượng đỉnh Ukraine-Đông Nam Âu được tổ chức tại thành phố cảng Odessa bên Hắc Hải.
Ukraine đề xuất bổ nhiệm các điều phối viên cấp bộ ngoại giao để duy trì liên lạc thường xuyên giữa ba nước.
Các nhà lãnh đạo đã thảo luận về vấn đề an ninh mạng khu vực, hợp tác quốc phòng, hội nhập Âu Châu, lệnh trừng phạt Nga và hỗ trợ Moldova, quốc gia mà sự ổn định được mô tả là rất quan trọng đối với khu vực rộng lớn hơn.
Họ cũng giải quyết các dự án cơ sở hạ tầng chung, bao gồm việc xây dựng xa lộ xuyên biên giới và cải thiện kết nối hỏa xa giữa Ukraine, Moldova và Rumani.
Sự chú ý đặc biệt được dành cho việc phòng thủ chống lại các mối đe dọa lai ghép và các cuộc tấn công mạng của Nga, mà Ukraine cho biết đã gia tăng trên khắp các quốc gia Hắc Hải.
Tổng thống mới của Rumani, Nicusor Dan, nhậm chức vào ngày 26 tháng 5 sau khi giành chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống ngày 18 tháng 5 trước đối thủ cực hữu, chống Ukraine, George Simion. Chiến thắng của ông được coi rộng rãi là sự thúc đẩy cho quan hệ Ukraine-Rumani và tiếp tục ủng hộ con đường thân Âu Châu của Kyiv.
Tổng thống Zelenskiy nhấn mạnh rằng Ukraine và Moldova phải duy trì sự đoàn kết trên con đường hướng tới tư cách thành viên Liên Hiệp Âu Châu, đồng thời cảnh báo chống lại mọi nỗ lực chia rẽ hai nước trong quá trình đàm phán.
Cả hai nước đều được cấp tư cách ứng cử viên gia nhập Liên Hiệp Âu Châu vào năm 2022 và bắt đầu đàm phán gia nhập hai năm sau đó.
[Kyiv Independent: Zelensky holds first meeting with Romania's new president Dan]