R. R. Reno, chủ bút tạp chí First Things, ngày 10 tháng 9, 2025, viết về vụ ám sát Charlie Kirk, một nhà tranh đấu bảo thủ của diễn đàn công cộng Hoa Kỳ:



Mùa hè năm ngoái, âm mưu ám sát Donald Trump suýt thành công đã khiến tôi nhớ lại tháng 4 năm 1968. Hôm nay, khi nghe tin khủng khiếp rằng Charlie Kirk đã bị bắn chết, tôi lại nghĩ đến Martin Luther King Jr.

Đừng hiểu lầm tôi. King và Kirk sống ở những thời đại khác nhau và có những niềm tin rất khác nhau. Ý tôi là: Cả hai người đều đại diện cho những phong trào đang đảo lộn hiện trạng.

Phong trào dân quyền đã châm ngòi cho một cuộc cách mạng trong đời sống công cộng Mỹ. Nó đã lật đổ sự đồng thuận lâu đời về chủng tộc, và may mắn thay, điều đó đã xảy ra. Tuy nhiên, thành công của phong trào đã dẫn đến sự hoài nghi, tức giận và cay đắng trong nhiều người da trắng. Khi đó tôi còn là một đứa trẻ. Nhưng tôi đủ tỉnh táo để cảm nhận được sự phẫn nộ, và không ít lần, tôi đã nghe người lớn thốt ra những lời lẽ khó nghe, thậm chí là bạo lực bằng lời nói.

Chúng ta đang sống trong một cuộc cách mạng khác trong đời sống công cộng Mỹ. Sự đồng thuận về xã hội cởi mở, đa văn hóa vốn đã thống trị trong nhiều thập niên đang bị thách thức. (Trong cuốn Return of the Strong Gods, tôi giải thích sự đồng thuận đó bắt nguồn sâu xa từ chủ nghĩa tự do hậu chiến như thế nào.) Đa số ngày càng tăng đòi hỏi biên giới và sự tái hợp quốc gia - Nước Mỹ trên hết.

Trong cuộc cách mạng này, không phải người da trắng miền Nam phẫn nộ. Thay vào đó, sự hoài nghi, tức giận và cay đắng được thể hiện bởi giới tinh hoa có học thức, đặc biệt là thế hệ Baby Boomers, những người không biết đến sự đồng thuận nào khác ngoài sự đồng thuận đang dần mất đi sức mạnh. Tôi kêu gọi độc giả hãy đọc lướt qua một số số báo gần đây của The Atlantic. Tạp chí này thường xuyên đăng tải những lời cảnh báo khẩn cấp và ngày càng tuyệt vọng của Anne Applebaum và những người khác rằng Donald Trump là Hitler thứ hai.

Tổ chức của Kirk là Turning Point USA. Tham vọng của ông là hướng giới trẻ khỏi chương trình nghị sự của cánh tả và hướng tới một quan điểm bảo thủ. Trong những năm gần đây, ông đã thúc đẩy một cánh cửa mở. Các cuộc thăm dò cho thấy thái độ của Thế hệ Z đang nghiêng về cánh hữu. Và đấu trường của ông chính là trường đại học, thánh địa không thể lay chuyển của sự đồng thuận đa văn hóa và xã hội cởi mở đang dần lụi tàn. Tôi không được biết những cuộc trò chuyện riêng tư giữa các giáo sư Ivy League, nhưng tôi sẽ rất ngạc nhiên nếu họ không tỏ ra kinh hoàng và hoài nghi về "sự thay đổi cảm xúc", điều đang ảnh hưởng đến mọi tầng lớp xã hội, đặc biệt là sinh viên của họ.

Nhiều nhà bình luận đã nhận xét (và đúng như vậy) rằng những lời lẽ bạo lực và cuồng loạn tạo ra một bầu không khí khiến những cá nhân bị rối loạn sẽ hành động bạo lực. James Earl Ray, kẻ giết King, là kiểu người như vậy. Tôi không nghi ngờ rằng tâm hồn rối loạn của hắn ta đã bị ảnh hưởng bởi thái độ thù địch sâu xa của những người phản đối phong trào dân quyền, mà King là biểu tượng mạnh mẽ nhất.

Có lẽ kẻ giết Kirk cũng chịu ảnh hưởng tương tự, bị quyến rũ bởi sự phẫn nộ và tức giận của cánh tả ngày nay, những người bảo vệ sự đồng thuận của xã hội cởi mở cũ kỹ và đang lụi tàn. Những người cánh tả không thể tin rằng Trump và phong trào của ông ta không chỉ ở Nhà Trắng. MAGA đang hành động mạnh mẽ và táo bạo để thiết lập một sự đồng thuận quốc gia rất khác biệt. Ví dụ, hãy xem một bài báo gần đây trên Harper's của Chris Lehmann, trưởng văn phòng Washington của tờ The Nation. Ông viết về "những tên tay sai MAGA nịnh hót như Johnson và Thune".

Tôi không đổ lỗi cho Applebaum và Lehmann về cái chết của Kirk. Họ tin vào sự đồng thuận cũ kỹ và đang lụi tàn, coi đó là bức tường thành không thể thiếu chống lại vô số tội ác. Tất nhiên, họ bảo vệ nó một cách quyết liệt. Và tôi khen ngợi Nancy Pelosi, Kamala Harris và các nhà lãnh đạo Đảng Dân chủ khác đã lên án mạnh mẽ hành động khủng khiếp này.

Thay vì đổ lỗi theo cách này, tốt hơn hết là chúng ta nên nhận ra rằng, trong lịch sử của chúng ta, các vụ ám sát chỉ là triệu chứng. Chúng là hậu quả đen tối của cuộc xung đột dữ dội về tương lai của quốc gia. Chúng ta chắc chắn nên làm mọi thứ có thể để mang lại sự lịch sự cho cuộc xung đột này, vốn đang diễn ra mạnh mẽ ở Hoa Kỳ (và những nơi khác ở các quốc gia phương Tây). Nhưng chúng ta không nên hạ thấp niềm tin của mình.

Suy cho cùng, Kirk đã đúng, và chúng ta không nên ngần ngại nói ra điều đó. Như hầu hết chúng ta đều cảm thấy trong thâm tâm, chúng ta đang ở một bước ngoặt. Vấn đề không chỉ là kinh tế và chính sách đối ngoại. Nhiều người—và tôi cũng nằm trong số đó—không thích xã hội Mỹ được tạo nên bởi biên giới mở, hệ tư tưởng đa văn hóa, những người ủng hộ LGBT, và phong trào Black Lives Matter. Chúng ta muốn một xã hội được xây dựng trên nền tảng đức tin, gia đình và quốc kỳ.

Và giống như Kirk, chúng ta không có ý định bạo loạn để có được một xã hội như vậy. Ông ấy cam kết tranh luận cởi mở. Ông ấy biết rằng dự án đa văn hóa đã thất bại. Ông ấy nhận thức được rằng hầu hết người Mỹ đều bất bình trước sự kiểm soát ý kiến 24/7 của phe cánh tả. Ông ấy tin tưởng rằng quá trình thảo luận và dân chủ sẽ cho phép những người Mỹ cùng chí hướng xây dựng một tương lai mới và tốt đẹp hơn cho đất nước chúng ta.

Tôi thương tiếc Kirk, gia đình và bạn bè của anh ấy. Cái chết của một người thân yêu là một đòn giáng mạnh, đặc biệt là trong những hoàn cảnh tàn khốc như vậy. Nhưng tôi cũng có chút an ủi nhỏ nhoi khi biết rằng: Những vụ ám sát đôi khi không chỉ là triệu chứng; chúng có thể trở thành chất xúc tác. Máu vô tội là một tthu75c tại mạnh mẽ. Nó xoay chuyển bánh xe lịch sử. Tôi tin rằng vụ sát hại Kirk sẽ có tác động này.

Hành động tàn ác ngày 10 tháng 9 năm 2025 sẽ phơi bày sự tuyệt vọng của sự đồng thuận cũ kỹ và thất bại mà Kirk đã phản đối. Sự đồng thuận mà ông hy vọng sẽ hướng chúng ta đến, một sự đồng thuận khôi phục niềm tin, gia đình và quốc kỳ, sẽ chiến thắng.