Daniel Payne, thuộc hãng tin CNA, ngày 15 tháng 12 năm 2025, đưa tin: Jimmy Lai, nhà hoạt động nhân quyền Công Giáo, người có phiên tòa xét xử an ninh quốc gia kéo dài ở Trung Quốc đã gây ra nhiều chỉ trích và cáo buộc bị bức hại, đã bị kết tội vào ngày 15 tháng 12 về nhiều vi phạm luật an ninh quốc gia của Trung Quốc, chấm dứt nhiều năm điều mà các nhà hoạt động mô tả là một phiên tòa dàn dựng mang động cơ chính trị chống lại một nhà xuất bản nổi tiếng của Hồng Kông.
Ông Lai, 78 tuổi, đang phải đối diện với án tù chung thân. Bản án sẽ được tuyên vào một ngày sau đó. Các luật sư của ông Lai tại Doughty Street Chambers, Anh, ngày 15 tháng 12 đã gọi phán quyết là “một vết nhơ đối với hệ thống pháp luật Hồng Kông từng đáng ngưỡng mộ”. Luật sư chính Caoilfhionn Gallagher mô tả ông Lai là “một người đàn ông 78 tuổi dũng cảm, xuất sắc” bị kết tội trong một “phán quyết đầy thù hận và bất công nghiêm trọng”.
Bà nói: “Sau 5 năm dài bị giam cầm, một điều vi phạm luật pháp quốc tế, đã đến lúc chấm dứt quá trình giả tạo này và trả tự do cho ông Lai. Nếu Trung Quốc không trả tự do cho ông ấy ngay lập tức và vô điều kiện, cộng đồng quốc tế phải buộc Trung Quốc chịu trách nhiệm”.
Con trai của ông Lai, Sebastien, mô tả phán quyết là “một ngày đen tối đối với bất cứ ai tin vào sự thật, tự do và công lý”.
Anh nói: “Gia đình tôi rất buồn nhưng không ngạc nhiên trước phán quyết có tội trong vụ án của cha tôi. Chúng tôi luôn biết rằng cha tôi bị truy tố chỉ vì lòng dũng cảm trong nghề báo và sự tận tâm kiên định với nền dân chủ”.
Trong khi đó, con gái của Lai, Claire, cho biết phán quyết “chứng minh rằng chính quyền vẫn sợ cha chúng tôi, ngay cả khi ông ấy đang yếu đi, vì những gì ông ấy đại diện.”
“Chúng tôi khẳng định sự vô tội của ông và lên án sự bất công này,” cô nói, đồng thời kêu gọi Hoa Kỳ “tiếp tục gây áp lực để cha tôi được trở về với gia đình chúng tôi để ông có thể hồi phục trong yên bình.”
Phán quyết này khép lại một quá trình pháp lý kéo dài nhiều năm, trong đó Lai bị truy tố và kết án về nhiều tội danh khác nhau, bao gồm gian lận và tụ tập bất hợp pháp. Cựu ông trùm xuất bản này đã nhận nhiều bản án tù dài hạn trước phán quyết hôm thứ Hai.
“Đức Mẹ đang che chở cho ông”
Ông Lai, người đã trở lại đạo Công Giáo năm 1997, trước đây được biết đến là một trong những người ủng hộ nhân quyền thẳng thắn nhất ở Hồng Kông. Trong nhiều thập niên, ông đã đứng đầu một đế chế truyền thông nhỏ bao gồm Apple Daily, một tờ báo ủng hộ dân chủ thẳng thắn trong một môi trường chính trị bị Đảng Cộng sản Trung Quốc kiểm soát chặt chẽ.
Bị bắt vào năm 2020, ông Lai bị buộc tội vi phạm luật an ninh quốc gia mới của Trung Quốc đối với Hồng Kông lúc bấy giờ. Biện pháp an ninh này được xem là một phương tiện để các nhà lãnh đạo Đảng Cộng sản kiểm soát chặt chẽ hơn đặc khu hành chính này, nhất là sau các cuộc biểu tình nhân quyền lan rộng vào năm 2019.
Trong những năm tiếp theo, ông Lai đã bị kết án nhiều lần với mức án tù từ 14 tháng đến gần 6 năm với các tội danh bao gồm tham gia các cuộc biểu tình năm 2019 và gian lận thuê nhà.
Hoàn cảnh của ông Lai đã nhận được sự ủng hộ và vận động từ khắp nơi trên thế giới, bao gồm cả các nhà lãnh đạo và tổ chức Công Giáo. Năm 2021, ông được trao giải thưởng Christifidelis Laici bởi những người tổ chức Bữa sáng Cầu nguyện Công Giáo Quốc gia, trong khi năm sau đó, ông được Đại học Công Giáo Hoa Kỳ trao bằng danh dự.
Năm 2023, ông Lai được đề cử giải Nobel Hòa bình cùng với Hồng Y Joseph Zen và nhiều người khác vì những đóng góp của họ trong việc thúc đẩy nhân quyền ở Hồng Kông. Cùng năm đó, gần một chục giám mục và tổng giám mục từ khắp thế giới đã kêu gọi trả tự do cho ông Lai, chỉ trích “sự tàn ác và áp bức” mà ông phải chịu đựng trong nhiều năm.
Gia đình ông Lai thỉnh thoảng lên tiếng ủng hộ nhà hoạt động bị giam giữ. Phát biểu với EWTN News vào tháng 8, con trai của ông Lai, Sebastien, mô tả phiên tòa xét xử cha mình là một “phiên tòa bất công”, mặc dù anh nói rằng cha mình “vẫn mạnh mẽ về tinh thần và trí tuệ” ngay cả khi sức khỏe suy yếu.
Trong khi đó, con gái của ông Lai, Claire, nói với Chủ tịch kiêm Giám đốc điều hành của EWTN News, Montse Alvarado, trong tháng này rằng gia đình đã “chờ đợi rất, rất lâu để các vụ án của ông được giải quyết”.
Cô nói: “Là một người con gái, mỗi ngày tôi thức dậy và hy vọng rằng hôm nay là ngày chúng tôi đưa được cha về nhà… ngày chúng tôi được cùng nhau đi lễ, hoặc ăn tối bên bàn ăn, những điều mà nhiều năm trước tôi gần như coi là hiển nhiên”.
Claire mô tả phản ứng của mình khi nghe tin cha cô bị ngã trong tù một ngày nọ và không thể đứng dậy: “Khi bạn là con gái… và bạn nghe những câu chuyện như vậy, bạn ước mình có thể tự tay kéo ông dậy khi ông đang đau đớn như thế.”
Tuy nhiên, Claire cho biết ông Lai được cho là đã cầu nguyện với Đức Mẹ khi ngã xuống, và nhờ đó ông đã có thể đứng dậy. Cô nói: “Bạn sẽ tìm thấy sự an ủi lớn lao trong việc biết rằng Đức Mẹ đang che chở cho ông”.
Sự ủng hộ từ Tổng thống Trump
Việc giam giữ và xét xử ông Lai thậm chí còn nhận được sự ủng hộ từ Tổng thống Donald Trump. Vào tháng 8, tổng thống đảng Cộng hòa cho biết ông dự định sẽ làm “mọi thứ” có thể để giải phóng ông Lai khỏi nhà tù. Sau đó, Trump đã nói chuyện với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình vào tháng 10, thúc giục ông thả ông Lai.
Ông tiếp tục nhận được sự ủng hộ từ Quốc hội Hoa Kỳ, bao gồm cả đề cử giải Nobel và lời kêu gọi trừng phạt các quan chức Hồng Kông nếu ông Lai không được thả khỏi nhà tù.
Các nhà lãnh đạo chính trị Anh cũng đã kêu gọi thả ông, cũng như những người ủng hộ tại Liên Hợp Quốc. Sáng kiến “Ủng hộ Jimmy Lai” cho biết ông Lai đã ở tù hơn 1,800 ngày.
Ngày 15 tháng 12, Ngoại trưởng Anh Yvette Cooper cho biết chính phủ lên án “vụ truy tố có động cơ chính trị”, một vụ truy tố đã đưa đến phán quyết.
“Jimmy Lai đã bị chính phủ Trung Quốc và Hồng Kông nhắm mục tiêu vì đã thực hiện một cách hòa bình quyền tự do ngôn luận của mình,” bà nói, và thêm rằng các nhà lãnh đạo Anh sẽ “tiếp tục kêu gọi thả ông Lai ngay lập tức” để ông được điều trị cần thiết và được tiếp cận đầy đủ với các chuyên gia y tế độc lập.”
Ngoài các giải thưởng khác, vào tháng 10, ông Lai đã được Viện Báo chí Quốc tế trao tặng giải thưởng Anh hùng Tự do Báo chí Thế giới năm 2025. Năm nay, Quỹ Bradley cũng đã vinh danh ông là người nhận giải thưởng Bradley danh dự.