1. Cạnh tranh quân sự Mỹ-Trung bùng nổ ở Trung Đông

Hoa Kỳ đã cáo buộc một công ty Trung Quốc được Bắc Kinh hậu thuẫn đã hỗ trợ các cuộc tấn công của lực lượng Houthi do Iran hậu thuẫn nhằm vào các lợi ích của Hoa Kỳ khi nước này đang tiến hành cuộc chiến với nhóm chiến binh này ở Yemen.

Đây là dấu hiệu cho thấy sự đối đầu toàn cầu ngày càng gia tăng giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc đang có chiều hướng mới ở Trung Đông.

Trong khi căng thẳng về Đài Loan và Biển Đông đang gia tăng, sự ủng hộ của Trung Quốc đối với Nga, Iran và hiện tại là Houthis cho thấy thách thức lớn hơn và nguy cơ xung đột. Washington coi Bắc Kinh là đối thủ toàn cầu hàng đầu của mình, làm suy yếu ảnh hưởng và liên minh của Mỹ trên nhiều khu vực.

Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ cáo buộc Công ty Công nghệ Vệ tinh Trường Quang, trực tiếp hỗ trợ các cuộc tấn công của nhóm phiến quân Houthi do Iran hậu thuẫn vào các lợi ích của Hoa Kỳ.

“ Những hành động của họ và sự ủng hộ của Bắc Kinh đối với công ty, ngay cả sau những cuộc gặp riêng của chúng tôi với họ, là một ví dụ nữa về tuyên bố ủng hộ hòa bình của Trung Quốc”.

Các quan chức Trung Quốc chưa bình luận về những cáo buộc này. Căng thẳng về thuế quan cũng đang gia tăng giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc.

Bruce đã nhắc đến một báo cáo của tờ The Financial Times về một công ty vệ tinh Trung Quốc có liên hệ với Quân đội Giải phóng Nhân dân cung cấp hình ảnh giúp Houthis tấn công vào tàu chiến và tàu của Hoa Kỳ ở Biển Đỏ. Nhóm phiến quân Yemen đã tuyên bố thực hiện nhiều cuộc tấn công vào USS Harry S. Truman trong những tuần qua mặc dù Hoa Kỳ đã không kích dữ dội vào các mục tiêu của họ ở Yemen. Không có báo cáo nào về thiệt hại.

Hoa Kỳ cũng cáo buộc Bắc Kinh và các công ty có trụ sở tại Trung Quốc cung cấp hỗ trợ kinh tế và kỹ thuật quan trọng cho Nga, Bắc Hàn và Iran—tất cả đều trái ngược với Hoa Kỳ và các đồng minh của nước này. Bộ ngoại giao Trung Quốc đã bác bỏ cáo buộc cung cấp vũ khí cho Nga.

Trong một dấu hiệu khác cho thấy sự hiện diện ngày càng tăng của Trung Quốc tại Trung Đông, gần đây nước này đã tiến hành các cuộc tập trận quân sự tại Vịnh Aden cũng như các cuộc tập trận hải quân chung với Nga và Iran tại Vịnh Oman. Trung Quốc cũng tuyên bố sẽ sớm tổ chức cuộc tập trận quân sự chung đầu tiên với Ai Cập, một đồng minh của Hoa Kỳ.

Phát ngôn nhân Bộ Ngoại giao Tammy Bruce nói “Khôi phục quyền tự do hàng hải ở Biển Đỏ là ưu tiên của Tổng thống Trump. Bắc Kinh nên coi trọng ưu tiên này khi cân nhắc bất kỳ sự hỗ trợ nào trong tương lai cho CGSTL. Hoa Kỳ sẽ không dung thứ cho bất kỳ ai hỗ trợ cho các tổ chức khủng bố nước ngoài, chẳng hạn như Houthis.”

[Newsweek: US-China Military Rivalry Flares in the Middle East]

2. Tổng thống Trump nói Hoa Kỳ có thể rút khỏi thỏa thuận chiến tranh Nga-Ukraine

Tổng thống Trump hôm thứ Sáu cho biết Hoa Kỳ có thể rời khỏi bàn đàm phán để chấm dứt chiến tranh Nga-Ukraine, nhắc lại lời cảnh báo của Ngoại trưởng Marco Rubio.

Trong một cuộc họp báo từ Phòng Bầu dục, Tổng thống Trump đã nhắc lại mong muốn giải quyết nhanh chóng cuộc chiến ở Ukraine, một thỏa thuận mà chính quyền của ông đã thúc đẩy để hoàn tất kể từ khi ông nhậm chức. Thỏa thuận ngừng bắn tiềm năng giữa hai nước phần lớn đã tan vỡ khi Nga khởi động lại cuộc tấn công trong cuộc chiến mà họ đã bắt đầu.

Tổng thống Trump ủng hộ Rubio, nói rằng Ngoại trưởng Hoa Kỳ đúng khi cho rằng nếu một trong hai bên tiếp tục cản trở tiến trình ngừng bắn, Hoa Kỳ sẽ không thúc đẩy một thỏa thuận hòa bình — mà không phân biệt xem Nga hay Ukraine là bên cản trở các cuộc đàm phán.

“Nếu vì lý do nào đó một trong hai bên khiến mọi việc trở nên khó khăn, chúng tôi chỉ nói rằng 'các người thật ngu ngốc, các người thật ngốc nghếch, các người thật tệ hại' và chúng tôi sẽ bỏ qua”, Tổng thống Trump nói với các phóng viên.

Các phái viên từ chính quyền Tổng thống Trump gần đây đã có cuộc gặp với Putin.

Tổng thống Trump vẫn giữ giọng điệu lạc quan vào thứ sáu, ông nói thêm: “Tuy nhiên, tôi nghĩ chúng ta có cơ hội tốt để giải quyết vấn đề này”.

Ông tránh cam kết rằng Hoa Kỳ sẽ tiếp tục hỗ trợ quân sự cho Ukraine trong trường hợp các cuộc đàm phán hòa bình bị hủy bỏ. “Tôi sẽ không nói điều đó”, Tổng thống Trump nói, “vì tôi nghĩ chúng ta sẽ thực hiện được việc ngừng bắn”.

Rubio — phát biểu với các phóng viên sau cuộc gặp với các đồng minh của Hoa Kỳ tại Paris — cho biết vào đầu ngày thứ Sáu rằng chính quyền Tổng thống Trump đang tiến gần đến thời điểm mà họ phải quyết định xem liệu cả hai bên có thực sự muốn đạt được thỏa thuận hay không.

“Tôi đang nói về vấn đề vài ngày, liệu điều này có khả thi trong vài tuần tới hay không”, Rubio nói. “Nếu khả thi, chúng tôi sẽ tham gia. Nếu không, chúng tôi có những ưu tiên khác để tập trung vào”.

Rubio, cùng với các đặc phái viên Hoa Kỳ Steve Witkoff và Keith Kellogg, đã gặp gỡ các nhà lãnh đạo Âu Châu, bao gồm Tổng thống Pháp Emmanuel Macron, để thảo luận chi tiết về đề xuất tạm thời ngừng chiến tranh.

Rubio cũng đã trao đổi với Tổng thư ký NATO Mark Rutte vào thứ sáu về đề xuất hòa bình, nói với Rutte rằng ông và Tổng thống Trump hy vọng đề xuất này sẽ được thông qua, theo thông báo từ Bộ Ngoại giao về cuộc gọi của họ.

Phát ngôn nhân Bộ Ngoại giao Tammy Bruce viết: “Bộ trưởng nhấn mạnh, trong khi quốc gia chúng ta cam kết hỗ trợ chấm dứt chiến tranh, nếu con đường rõ ràng hướng tới hòa bình không sớm xuất hiện, Hoa Kỳ sẽ từ bỏ nỗ lực làm trung gian hòa bình”.

Phần lớn Âu Châu vẫn kiên định ủng hộ Ukraine trước hành động xâm lược của Nga.

Hoa Kỳ luôn ủng hộ Ukraine cho đến khi Tổng thống Trump nhậm chức vào đầu năm nay, kể từ đó Tổng thống Trump thỉnh thoảng chỉ trích Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy — có lúc gọi ông là “nhà độc tài không có bầu cử” và mắng mỏ ông trong một cuộc họp tại Phòng Bầu dục.

Rubio nói thêm vào thứ sáu rằng chính quyền đã chuẩn bị để tiếp tục làm việc hướng đến một thỏa thuận nếu cả hai bên có thể ngồi vào bàn đàm phán. Phó Tổng thống JD Vance cũng cho biết ông lạc quan rằng chiến tranh sẽ kết thúc, khi nói chuyện với các phóng viên từ Rôma vào thứ sáu.

“Không ai chơi với ai cả,” Tổng thống Trump nói. “Chúng ta sẽ xem liệu chúng ta có thể hoàn thành được không. Chúng ta có cơ hội thực sự tốt để hoàn thành và nó đang đến hồi gay cấn ngay lúc này.”

[Politico: Trump says US could walk away from Russia-Ukraine war deal]

3. Nỗ lực của Nga nhằm khiến Hoa Kỳ dỡ bỏ lệnh trừng phạt hàng không gặp phải sự phản đối của Liên Hiệp Âu Châu

Mạc Tư Khoa đang vận động Hoa Kỳ mở cửa bầu trời cho các hãng hàng không Nga như một phần của thỏa thuận ngừng bắn với Ukraine.

Nhưng có một vấn đề lớn với kế hoạch này — Liên Hiệp Âu Châu không mấy hào hứng, và nếu không có Âu Châu tham gia thì các hãng hàng không Nga sẽ không dễ dàng bay tới Hoa Kỳ.

“Đầu tiên, các lệnh trừng phạt của Liên Hiệp Âu Châu đối với Nga vẫn rất nghiêm ngặt, bao gồm lệnh cấm các hãng hàng không Nga bay qua không phận Liên Hiệp Âu Châu”, một quan chức Ủy ban Âu Châu giấu tên cho biết.

Ngoài các quyết định chính trị về lệnh trừng phạt, quan chức Liên Hiệp Âu Châu cũng chỉ ra “các vấn đề an toàn và an ninh lớn” liên quan đến khả năng mở lại không phận Liên Hiệp Âu Châu cho máy bay phản lực của Nga, vì “không biết liệu các nhà điều hành hàng không và dịch vụ không lưu của Nga có được bảo dưỡng đúng cách trong ba năm qua hay không, khiến khả năng bay của đội bay Nga bị đặt dấu hỏi nghiêm trọng”.

Kể từ cuộc xâm lược Ukraine của Mạc Tư Khoa vào tháng 2 năm 2022, các hãng hàng không Nga đã bị cấm hạ cánh và bay qua lãnh thổ Liên Hiệp Âu Châu và Hoa Kỳ, cũng như bị cấm tiếp cận các phụ tùng thay thế cho máy bay từ các nhà sản xuất phương Tây như Boeing hoặc Airbus. Điện Cẩm Linh đã trả đũa bằng cách chặn các hãng hàng không phương Tây khỏi không phận của mình.

“Do đó, có khả năng cao là các bộ phận giả đang được lắp đặt trên máy bay hoạt động trong thị trường nội địa Nga”, Sander Starreveld, giám đốc công ty tư vấn SIG Aviation, cảnh báo về những rủi ro đối với an toàn hàng không. “Cho phép những máy bay này hoạt động thương mại ở Âu Châu không chỉ không an toàn mà còn có nguy cơ đưa các bộ phận giả vào Liên minh”.

Bầu trời không an toàn

Trên thực tế, việc mở lại bầu trời Âu Châu cho các hãng hàng không Nga như hãng hàng không quốc gia Aeroflot cũng sẽ đặt gánh nặng rất lớn lên Cơ quan An toàn Hàng không Liên Hiệp Âu Châu, gọi tắt là EASA.

Starreveld cho biết cơ quan này sẽ được yêu cầu bảo đảm rằng máy bay Nga có mức độ an toàn tương đương với máy bay đang hoạt động tại Liên Hiệp Âu Châu. “Quá trình này mất thời gian, đặc biệt là khi xem xét khối lượng công việc liên quan.”

Ngoài các vấn đề về an toàn và chứng nhận, nhiều máy bay Nga có thể không bao giờ có thể hạ cánh ở Âu Châu nữa vì thực chất chúng không phải của Nga mà đã bị đánh cắp từ những bên cho thuê máy bay sau cuộc xâm lược.

Starreveld cho biết: “Một số máy bay có thể bị tịch thu ngay khi hạ cánh xuống Âu Châu do quyết định đơn phương của Nga trong việc quốc hữu hóa các máy bay thuê”, đồng thời lưu ý rằng “có những khoản nợ khổng lồ đối với các công ty cho thuê phương Tây và tôi hy vọng họ sẽ cố gắng thu hồi càng nhiều tài sản càng tốt”.

Áp lực từ Mạc Tư Khoa

Bất chấp những vấn đề như vậy, Nga vẫn yêu cầu nối lại các chuyến bay trực tiếp đến Hoa Kỳ như một phần của bất kỳ thỏa thuận nào nhằm chấm dứt chiến sự. Một bước đi như vậy “nên là hậu quả của việc dỡ bỏ lệnh trừng phạt đối với Aeroflot”, Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov cho biết vào ngày 11 tháng 4.

“ Người Mỹ đã cân nhắc, nhưng cho đến nay chúng tôi vẫn chưa thấy bất kỳ động thái đáp trả nào”, Bộ trưởng Nga cho biết.

Hôm thứ Tư, Nga được cho là đã yêu cầu Washington cho phép mua máy bay do nhà sản xuất Boeing của Hoa Kỳ chế tạo và thanh toán bằng tài sản nhà nước của Nga đã bị đóng băng kể từ khi chiến tranh bắt đầu, với điều kiện là đạt được lệnh ngừng bắn.

Cho đến nay, chính quyền Tổng thống Trump vẫn chưa dỡ bỏ bất kỳ lệnh trừng phạt nào đối với Nga, nhưng một số tín hiệu đang mang lại hy vọng cho Điện Cẩm Linh.

Vào tháng 3, nhà lãnh đạo Phòng Thương mại Hoa Kỳ tại Nga, Robert Agee, đã công khai kêu gọi dỡ bỏ lệnh trừng phạt trong lĩnh vực hàng không.

“Nga có một đội máy bay phương Tây khổng lồ, chủ yếu là Boeing. Chúng tôi tin rằng chúng tôi nên cung cấp phụ tùng thay thế và hỗ trợ kỹ thuật cho họ, vì vậy chúng tôi sẽ cố gắng dỡ bỏ các lệnh trừng phạt này”, Agee nói với tờ báo kinh doanh của Nga RBC, đồng thời nói thêm: “Đây không phải là mong muốn kinh doanh mà là nhu cầu nhân đạo, vì người dân thường chủ yếu phải chịu đựng điều này”.

Bất kỳ nỗ lực nào nhằm nới lỏng các hạn chế đối với các hãng hàng không Hoa Kỳ và Nga sẽ làm tăng áp lực buộc các hãng hàng không Âu Châu phải thực hiện các bước tương tự. Các hãng hàng không Âu Châu từ lâu đã phàn nàn về chi phí phát sinh khi tránh không phận rộng lớn của Nga khi bay đến Á Châu, điều này đã mang lại lợi thế cho các hãng hàng không Trung Quốc.

Bất chấp những lo ngại về cạnh tranh này, Brussels vẫn thận trọng khi đàm phán với Mạc Tư Khoa về quyền tiếp cận không phận của mình, một phần là do tính chất không an toàn của bầu trời Nga.

Quan chức Ủy ban gọi an ninh không phận Nga là “có vấn đề”, trích dẫn vụ tai nạn vào ngày Giáng Sinh của một chuyến bay của hãng hàng không Azerbaijan Airlines - được cho là sau khi bị hỏa tiễn phòng không của Nga bắn trúng - khiến EASA phải khuyến cáo các hãng hàng không tránh xa toàn bộ miền tây nước Nga.

Putin đã xin lỗi về vụ tai nạn nhưng không nói rõ Nga phải chịu trách nhiệm.

[Politico: Russia’s effort to get US to drop aviation sanctions hits EU resistance]

4. Các nhà phân tích chiến tranh nhận định Nga có thể lặp lại cuộc xâm lược của Ukraine vào các nước NATO

Theo một phân tích mới, Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov và các quan chức cao cấp khác của Nga đang cố gắng sử dụng quá khứ thuộc địa của Mạc Tư Khoa để “biện minh cho hành động xâm lược trong tương lai đối với các quốc gia NATO”.

Các nước NATO, đặc biệt là những nước có khoảng cách gần với Nga, ngày càng nói rằng Mạc Tư Khoa có thể tiến hành các cuộc tấn công nhằm vào các thành viên của liên minh trong những năm tới.

Các quan chức đã gợi ý rằng Điện Cẩm Linh có thể tấn công vào đất NATO bằng chiến thuật chiến tranh hỗn hợp, thay vì phát động một cuộc tấn công quân sự theo kiểu chiến tranh quy ước. Chiến tranh hỗn hợp đề cập đến một loạt các hoạt động không tham gia vào chiến đấu công khai, như tấn công mạng, chiến dịch thông tin hoặc tấn công vào cơ sở hạ tầng dễ bị tổn thương, chẳng hạn như cáp ngầm.

Nhưng có “nhiều lựa chọn để Nga thử nghiệm sự gắn kết của liên minh”, bao gồm cả việc chiếm đất có giới hạn, cựu chỉ huy Quân đoàn đa quốc gia Đông Bắc của NATO có trụ sở tại tây bắc Ba Lan, Trung tướng Jürgen-Joachim von Sandrart, đã nói với Newsweek ngay trước khi rời nhiệm sở vào tháng 11.

NATO dựa vào việc tất cả các thành viên cam kết thực hiện Điều 5 của hiệp ước thành lập liên minh, trong đó cam kết các quốc gia NATO khác sẽ giúp đỡ bất kỳ thành viên nào bị tấn công vũ trang bằng phản ứng mà họ cho là phù hợp.

Ngoại trưởng kỳ cựu của Nga, Sergey Lavrov, trả lời phỏng vấn tờ báo Kommersant của Nga được công bố hôm thứ Hai rằng thật “nguy hiểm” khi những gì ông mô tả là “phát xít” kiểm soát lãnh thổ mà “chưa bao giờ thuộc về bất kỳ ai ngoại trừ Đế quốc Nga, Liên Xô”.

Những nhận xét này cho thấy Điện Cẩm Linh coi “các quốc gia độc lập từng bị Liên Xô và Đế quốc Nga đô hộ là một phần hợp pháp của nước Nga hiện đại”, theo Viện nghiên cứu chiến tranh, gọi tắt là ISW có trụ sở tại Hoa Kỳ, trong một bài phân tích được công bố hôm Thứ Tư, 16 Tháng Tư.

Nhóm nghiên cứu lưu ý rằng Estonia, Latvia và Lithuania - ba nước vùng Baltic tạo nên một phần sườn phía đông của NATO trên biên giới Nga - đều là một phần của Liên Xô cũ và Đế quốc Nga, cũng như Moldova, quốc gia hiện đang đàm phán để gia nhập Liên minh Âu Châu.

Phần Lan, một trong những thành viên mới nhất của NATO, có chung hàng trăm dặm đường biên giới trên bộ với Nga, đã nằm dưới sự kiểm soát của Đế quốc Nga vào thế kỷ 19. Một phần lớn lãnh thổ Ba Lan là một phần lãnh thổ của đế quốc Nga, theo nhóm nghiên cứu ISW.

Một số quan chức cao cấp khác của Điện Cẩm Linh, bao gồm Putin và trợ lý tổng thống Nikolai Patrushev, đang “cố gắng sử dụng các nỗ lực thực dân hóa trước đây của Nga để đặt ra các điều kiện thông tin và biện minh cho hành động xâm lược trong tương lai đối với các quốc gia NATO”, nhóm nghiên cứu đánh giá.

Cơ quan tình báo nước ngoài của Estonia đã cảnh báo vào tháng 2 năm 2024 rằng NATO “có thể phải đối mặt với một đội quân lớn theo kiểu Liên Xô trong thập niên tới” nếu Nga cải cách quân đội thành công. Cựu Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu đã công bố những thay đổi toàn diện đối với quân đội vào cuối năm 2022.

Theo quân đội Estonia, quân đội Nga có thể vẫn sẽ “kém hơn về mặt công nghệ” so với lực lượng NATO ở các lĩnh vực khác ngoài chiến tranh điện tử và tấn công tầm xa, nhưng “tiềm năng quân sự của họ sẽ rất đáng kể”.

Cơ quan Tình báo Quốc phòng Đan Mạch cho biết đầu năm nay, Nga có thể sẽ “sẵn sàng sử dụng vũ lực quân sự trong một cuộc chiến tranh khu vực chống lại một hoặc nhiều quốc gia NATO ở Âu Châu nếu nước này nhận thấy NATO bị suy yếu về mặt quân sự hoặc chia rẽ về mặt chính trị”.

Trong một báo cáo được công bố vào đầu tháng 2, cơ quan tình báo cho biết Nga sẽ mất khoảng năm năm để chuẩn bị cho “một cuộc chiến tranh quy mô lớn ở lục địa Âu Châu, nơi Hoa Kỳ đã thẳng thừng tuyên bố sẽ không tham gia”.

Trước các cuộc đàm phán do Hoa Kỳ làm trung gian về khả năng ngừng bắn ở Ukraine, Bộ trưởng Quốc phòng Estonia Hanno Pevkur đã nói với Newsweek vào tháng 11 rằng nếu giao tranh dừng lại và quân đội Nga hiện đang sa lầy ở miền Đông Ukraine không còn cần thiết ở đó nữa, thì “hàng trăm ngàn quân” sẽ có sẵn để Putin sử dụng ở nơi khác.

“Điều đó có nghĩa là quân đội Nga sẽ có rất nhiều lực lượng tự do cơ động, có thể sẽ được đưa đến khu vực lân cận của chúng tôi,” Pevkur cho biết.

[Newsweek: Russia Could Repeat Ukraine Invasion on NATO Countries—War Analysts]

5. Chính quyền Tổng thống Trump cân nhắc việc công nhận quyền kiểm soát Crimea của Nga như một phần của thỏa thuận hòa bình, Bloomberg đưa tin

Hôm Thứ Bẩy, 19 Tháng Tư, Bloomberg đưa tin, trích dẫn nguồn tin thân cận với vấn đề này, Hoa Kỳ sẵn sàng công nhận quyền kiểm soát của Nga đối với Crimea như một phần của thỏa thuận hòa bình rộng lớn hơn giữa Mạc Tư Khoa và Kyiv.

Sự nhượng bộ tiềm năng này báo hiệu mong muốn của Tổng thống Trump trong việc bảo đảm một thỏa thuận ngừng bắn. Tổng thống Trump và Ngoại trưởng Hoa Kỳ Marco Rubio đã ám chỉ vào ngày 18 tháng 4 rằng chính quyền có thể từ bỏ các nỗ lực làm trung gian hòa bình nếu các cuộc đàm phán không sớm tiến triển.

Vào cuối tháng 2 năm 2014, quân đội Nga không có phù hiệu quân sự đã xâm lược Crimea của Ukraine. Trong suốt tháng 2, Nga đã âm thầm tăng cường sự hiện diện của quân đội trên bán đảo này. Họ đã phong tỏa các phi trường ở Sevastopol và Simferopol và chiếm giữ tòa nhà Quốc hội Crimea.

Họ cũng phong tỏa các căn cứ quân sự của Ukraine nằm trên bán đảo. Quân đội Ukraine không nhận được lệnh bắn vào quân đội Nga.

Vào tháng 3 năm 2014, quốc hội Crimea do Nga kiểm soát đã bỏ phiếu để tổ chức một “cuộc trưng cầu dân ý” để gia nhập Nga. Cuộc bỏ phiếu giả mạo về việc sáp nhập được tiến hành khi không có bất kỳ quan sát viên quốc tế nào và với sự hiện diện của binh lính Nga có vũ trang tại các địa điểm bỏ phiếu.

Cái gọi là kết quả được chính quyền xâm lược của Nga công bố vào ngày 16 tháng 3 năm 2014, trong đó chính phủ Nga tuyên bố rằng 97 phần trăm cử tri ủng hộ việc sáp nhập. Nhiều báo cáo quốc tế đã chứng minh rằng kết quả là bịa đặt.

Việc công nhận quyền kiểm soát Crimea của Nga sẽ đánh dấu một chiến thắng quan trọng cho Putin, người từ lâu đã thúc đẩy tính hợp pháp quốc tế đối với vùng lãnh thổ này.

Tổng thống Volodymyr Zelenskiy đã nhiều lần tuyên bố Ukraine sẽ không nhượng bất kỳ phần lãnh thổ nào cho Nga. Cho đến nay, Putin đã bác bỏ đề xuất hòa bình rộng hơn của Tổng thống Trump.

Các nguồn tin cho biết chưa có quyết định cuối cùng nào được đưa ra. Một quan chức Hoa Kỳ quen thuộc với các cuộc đàm phán đã từ chối bình luận về khả năng công nhận Crimea, với lý do tính nhạy cảm của các cuộc đàm phán đang diễn ra.

[Kyiv Independent: Trump admin considers recognizing Russian control of Crimea as part of peace deal, Bloomberg reports]

6. Bỉ cảnh báo việc tăng chi tiêu quốc phòng sẽ gây tổn hại đến phúc lợi xã hội

Bộ trưởng Ngân sách Bỉ Vincent Van Peteghem cảnh báo rằng việc tăng mạnh chi tiêu quốc phòng sẽ dẫn đến việc cắt giảm phúc lợi.

“Mỗi euro thâm hụt ngày hôm nay... là một euro sẽ là nợ, và khoản nợ đó một ngày nào đó sẽ là thuế hoặc cắt giảm và trong phúc lợi xã hội của nhà nước,” ông nói với tờ Financial Times. “Quốc phòng chắc chắn đòi hỏi sự chú ý hoàn toàn của chúng ta, nhưng tính bền vững của phúc lợi nhà nước của chúng ta cũng vậy.”

Tuần trước tại Brussels, Ngoại trưởng Hoa Kỳ Marco Rubio đã kêu gọi các đồng minh NATO chi nhiều hơn cho quốc phòng — ngay cả khi điều đó có nghĩa là phải cắt giảm các chương trình phúc lợi.

Những phát biểu của Van Peteghem được đưa ra sau một thỏa thuận của chính phủ vào tuần trước về việc chi 2 phần trăm GDP cho quốc phòng và cuối cùng đạt được mục tiêu hiện tại của NATO trong thập niên qua. Ông cho biết Bỉ sẽ tìm cách kích hoạt điều khoản thoát hiểm quốc gia — một cơ chế được Ủy ban Âu Châu cho phép nới lỏng các quy tắc tài chính — và hưởng lợi từ một số khoản vay trị giá 150 tỷ euro do nhánh hành pháp của Liên Hiệp Âu Châu cung cấp.

Trong bối cảnh cuộc chiến toàn diện của Nga với Ukraine và sự hiếu chiến ngày càng gia tăng của Điện Cẩm Linh, các nhà lãnh đạo NATO được kỳ vọng rộng rãi sẽ tăng mục tiêu chi tiêu quốc phòng lên hơn 3 phần trăm GDP trong hội nghị thượng đỉnh vào tháng 6 tại The Hague. Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump muốn tăng 5 phần trăm.

Đối với nhiều nước việc tăng chi tiêu lên 5% chắc chắn sẽ ảnh hưởng mạnh đến phúc lợi dành cho những người già, người nghèo, người hưu trí. Van Peteghem chỉ ra rằng việc tăng ngân sách quốc phòng lên 5% chỉ có lợi cho các tài phiệt vũ khí mà không đương nhiên mang lại an ninh cho quốc gia, nếu Hoa Kỳ tiếp tục giữ một thái độ thân thiện một cách vô lý với Nga là lý do cho việc tăng chi tiêu lên 5%, trong bối cảnh các quan chức Hoa Kỳ không ngừng bài bác NATO là tổ chức phòng thủ đã được chứng minh là hiệu quả trong việc gìn giữ hòa bình cho Âu Châu trong 70 năm qua. Đối với ông, cắt giảm các phúc lợi xã hội để có một kho vũ khí khổng lồ mà không có tác dụng răn đe nào đối với Nga thì không có nghĩa gì nhiều, và có thể có nguy cơ cao độ, khi tình trạng xã hội ngày càng trở nên bấp bênh và căng thẳng. Chiêu bài 5%, nói cho cùng chỉ là để vỗ béo cho tư bản vũ khí Mỹ.

Theo Financial Times, Van Peteghem cho biết Bỉ sẽ yêu cầu NATO tính các khoản đầu tư của khu vực vào đường sá và cầu cống vào chi tiêu quốc phòng.

Thật vậy, những nước chậm chi tiêu như Tây Ban Nha và Ý muốn mở rộng định nghĩa về chi tiêu quốc phòng để bao gồm an ninh mạng, cuộc chiến chống biến đổi khí hậu và tuần tra biên giới, cùng nhiều hạng mục khác. Các quốc gia giáp biên giới với Nga như Estonia và Phần Lan đã nói không với điều đó, muốn tiền mặt tập trung chủ yếu vào quân đội.

[Politico: Belgium warns defense spending boost will hurt welfare state]

7. Ukraine, Nga tiến hành trao đổi tù nhân trước lễ Phục sinh, Sky News đưa tin

Ukraine và Nga tiến hành trao đổi tù binh chiến tranh, vào ngày 19 tháng 4, Sky News đưa tin vào ngày 18 tháng 4, trích dẫn một nguồn tin giấu tên.

Theo nguồn tin, cuộc trao đổi này được cho là sẽ liên quan đến 246 tù binh chiến tranh từ mỗi bên, cũng như 46 binh sĩ bị thương. Cuộc trao đổi sẽ được Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất làm trung gian, Sky News đưa tin.

Nga và Ukraine đã tổ chức 62 cuộc trao đổi tù binh trong suốt cuộc chiến tranh toàn diện. Cuộc trao đổi tù binh gần đây nhất giữa Ukraine và Nga diễn ra vào ngày 19 tháng 3, với 175 người Ukraine được đưa trở về nhà.

Kể từ khi Nga tiến hành cuộc chiến tranh toàn diện vào năm 2022, Kyiv đã trao trả 4.306 người khỏi nơi giam giữ của Nga, bao gồm cả binh lính và thường dân.

Ukraine không tiết lộ số liệu chính xác về số lượng tù nhân chiến tranh, gọi tắt là POW Ukraine bị giam giữ tại Nga. Theo Thanh tra viên Dmytro Lubinets, Nga giam giữ hơn 16.000 thường dân Ukraine.

Ukraine đã đưa ra ý tưởng trao đổi tù nhân toàn diện vào năm 2024, nhưng Nga vẫn chưa đồng ý với đề xuất này.

[Kyiv Independent: Ukraine, Russia to conduct prisoner swap before Easter, Sky News reports]

8. Nga làm bị thương hơn 100 người bằng hỏa tiễn siêu thanh mới tại Kharkiv của Ukraine

Nga vẫn tiếp tục các cuộc tấn công vào khu vực dân sự của Ukraine, tấn công vào khu dân cư Kharkiv bằng các loại hỏa tiễn đạn đạo chùm mới vào sáng sớm Thứ Sáu Tuần Thánh.

Hỏa tiễn được sử dụng là 9M727, một hỏa tiễn siêu thanh phản lực tương đương với hỏa tiễn Tomahawk của Mỹ, Thống Đốc khu vực Kharkiv, Oleh Syniehubov, cho biết trong một tuyên bố. Loại đạn này được trang bị công nghệ tàng hình, cho phép nó thoát khỏi sự phát hiện của radar.

Vụ tấn công xảy ra vào Thứ Sáu Tuần Thánh, ngày mà nhiều người Chính thống giáo và Công Giáo Ukraine chuẩn bị cho lễ Phục Sinh.

Một người đàn ông 79 tuổi đã thiệt mạng trong căn nhà của mình, hơn 100 người bị thương và hơn 500 người mất nhà cửa, cảnh sát trưởng cho biết. “Họ bị thương do nổ, mảnh đạn và sốc. Có bảy trẻ em trong số những người bị thương.”

Cuộc tấn công vào Kharkiv đánh dấu lần thứ ba liên tiếp Nga sử dụng hỏa tiễn đạn đạo chứa bom chùm tấn công vào khu vực dân sự, sau cuộc tấn công vào Sumy vào Chúa Nhật Lễ Lá cuối tuần trước khiến 35 người thiệt mạng và một tuần trước đó chứng kiến một cuộc tấn công vào Kryvyi Rih khiến 20 người thiệt mạng.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy đã cảnh báo rằng Nga đang chuẩn bị nhiều cuộc tấn công hơn vào dịp lễ Phục sinh, nhắm vào cơ sở hạ tầng năng lượng của nước này.

Bộ Quốc phòng Nga tuyên bố cuộc tấn công nhằm vào các địa điểm phóng máy bay điều khiển từ xa.

[Politico: Russia wounds over 100 with new cluster supersonic missile on Ukraine’s Kharkiv]

9. Phát ngôn nhân Điện Cẩm Linh tuyên bố có “tiến triển” trong các cuộc đàm phán hòa bình nhưng cho biết thời hạn ngừng bắn năng lượng đã hết hạn

Hôm Thứ Bẩy, 19 Tháng Tư, Phát ngôn nhân Điện Cẩm Linh Dmitry Peskov cho biết đã có tiến triển trong các cuộc đàm phán hòa bình nhưng nói thêm rằng thời hạn một tháng cấm các cuộc tấn công vào cơ sở hạ tầng năng lượng đã hết.

Ông không nói rõ liệu Nga có dự định tiếp tục tấn công các cơ sở năng lượng hay gia hạn lệnh cấm hay không.

Trước đó trong ngày, Ngoại trưởng Hoa Kỳ Marco Rubio đã cảnh báo rằng Hoa Kỳ sẽ ngừng các nỗ lực làm trung gian cho một thỏa thuận nếu không sớm đạt được đột phá. Phát biểu sau các cuộc họp ở Paris, ông cho biết Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump vẫn quan tâm đến một nghị quyết nhưng có “những ưu tiên khác” nếu Điện Cẩm Linh từ chối tham gia.

“Chúng tôi tin rằng một số tiến triển nhất định thực tế đã có thể được thừa nhận”, Peskov nói. “Đã có một số diễn biến, nhưng tất nhiên, vẫn còn nhiều cuộc thảo luận phức tạp ở phía trước”, Peskov nói.

Ông trích dẫn lệnh ngừng bắn một phần đối với các cuộc tấn công vào các cơ sở năng lượng như một dấu hiệu tiến bộ, tuyên bố sai sự thật rằng Nga đã tuân thủ lệnh này và cáo buộc Ukraine vi phạm thỏa thuận.

Nga lần đầu tiên đề cập rằng họ sẵn sàng dừng các cuộc tấn công vào cơ sở hạ tầng trong một tháng vào ngày 18 tháng 2. Ukraine đã đồng ý với đề xuất này sau các cuộc đàm phán với Hoa Kỳ tại Riyadh vào ngày 25 tháng 3.

Phát ngôn nhân Bộ Ngoại giao Heorhii Tykhyi cho biết vào ngày 16 tháng 4 rằng kể từ đó, Mạc Tư Khoa đã vi phạm lệnh ngừng bắn hơn 30 lần.

Tuy nhiên, Peskov nói thêm rằng thời hạn một tháng ngừng bắn về cơ sở hạ tầng năng lượng đã hết.

“Thời hạn một tháng thực sự đã hết”, ông nói. “Hiện tại, không có chỉ thị nào khác từ Tổng tư lệnh tối cao, Putin”.

Tòa Bạch Ốc ngày càng thất vọng vì tiến trình hòa bình bị trì hoãn, vì Tổng thống Trump chỉ trích cả Ukraine và Nga vì không đạt được thỏa thuận.

Tổng thống Trump cũng nhiều lần đổ lỗi cho Tổng thống Volodymyr Zelenskiy và cựu Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden về cuộc chiến, gọi cuộc xâm lược của Nga là “cuộc chiến của Tổng thống Biden”, lặp lại những lời tuyên truyền của Nga.

Kyiv ủng hộ lệnh ngừng bắn vô điều kiện trong các cuộc đàm phán với Hoa Kỳ tại Jeddah vào ngày 11 tháng 3 nhưng cũng nhấn mạnh rằng một thỏa thuận hòa bình toàn diện phải bao gồm các bảo đảm an ninh - một cam kết mà Tổng thống Trump vẫn miễn cưỡng thực hiện.

Mạc Tư Khoa đã bác bỏ đề xuất ngừng bắn, yêu cầu các điều kiện làm suy yếu khả năng phòng thủ của Ukraine, bao gồm cả việc ngừng hoàn toàn viện trợ quân sự của phương Tây.

[Kyiv Independent: Kremlin spokesman claims 'progress' in peace talks but says energy ceasefire period has expired]

10. Trung Quốc phủ nhận cáo buộc của Tổng thống Zelenskiy rằng họ cung cấp vũ khí cho Nga

Sáng Thứ Bẩy, 19 Tháng Tư, Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã bác bỏ cáo buộc của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy rằng Bắc Kinh đang cung cấp vũ khí cho Nga, coi những cáo buộc này là “vô căn cứ”.

“Lập trường của Trung Quốc về vấn đề Ukraine vẫn nhất quán và rõ ràng. Chúng tôi đã tích cực làm việc để ngừng bắn và thúc đẩy đàm phán hòa bình”, phát ngôn nhân Bộ Ngoại giao Trung Quốc Lâm Kiến cho biết trong cuộc họp báo hàng ngày.

Ông nói thêm: “Trung Quốc kiên quyết phản đối những cáo buộc vô căn cứ và sự thao túng chính trị”.

Tổng thống Zelenskiy tiết lộ hôm thứ Năm rằng các cơ quan tình báo và an ninh của Ukraine đã cung cấp thông tin cho thấy Trung Quốc đã bí mật cung cấp vũ khí cho Nga, bao gồm thuốc súng và pháo binh.

“ Tôi không thể nói rằng chúng tôi ngạc nhiên,” Tổng thống Zelenskiy nói. “Nhưng chúng tôi đã nói chuyện với nhà lãnh đạo Trung Quốc và ông ấy đã hứa với tôi rằng ông ấy sẽ không bán hoặc cung cấp vũ khí cho Nga. Thật không may, chúng tôi có sự thật và thấy thông tin ngược lại.”

Kể từ khi Nga tiến hành cuộc xâm lược toàn diện vào Ukraine vào tháng 2 năm 2022, Trung Quốc vẫn duy trì mối quan hệ kinh tế và chính trị chặt chẽ với Mạc Tư Khoa.

Điều này bao gồm việc tăng cường thương mại song phương, tập trận quân sự chung và tăng cường hợp tác ngoại giao thông qua các diễn đàn như Tổ chức Hợp tác Thượng Hải và BRICS.

Bắc Kinh đã phải đối mặt với những cáo buộc trước đây về việc bí mật cung cấp vũ khí và vật liệu cho Nga để sản xuất máy bay điều khiển từ xa, đồng thời giảm lượng máy bay điều khiển từ xa được chuyển đến Ukraine. Đầu tháng này, lực lượng Ukraine đã bắt giữ hai công dân Trung Quốc chiến đấu cùng quân đội Nga ở khu vực Donetsk.

Bất chấp nhiều năm cáo buộc, chính phủ Trung Quốc vẫn liên tục phủ nhận mọi sự liên quan trực tiếp đến cuộc chiến và cố gắng thể hiện mình là một bên trung lập.

[Politico: China denies Zelenskyy’s charge that it provides Russia with weapons]

11. Nga bỏ tù nhà hoạt động 19 tuổi vì trích dẫn nhà thơ Ukraine, chỉ trích chiến tranh

Một tòa án ở St. Petersburg đã kết án Darya Kozyreva, 19 tuổi, hai năm tám tháng tù giam vào ngày 18 tháng 4 vì cáo buộc “làm mất uy tín” của quân đội Nga, bao gồm cả việc dán một câu trích dẫn từ một bài thơ của Ukraine lên một tượng đài.

Kozyreva bị bắt vào ngày 24 tháng 2 năm 2024, sau khi cô dán một câu thơ trong “Di chúc của tôi” của Taras Shevchenko lên bức tượng của ông ở St. Petersburg, theo nhóm nhân quyền Nga OVD-Info. Trích đoạn có nội dung: “Ôi, hãy chôn tôi, rồi hãy trỗi dậy / Và phá vỡ xiềng xích nặng nề của bạn / Và tưới bằng máu của những kẻ bạo chúa / Sự tự do mà bạn đã giành được.”

Một vụ kiện thứ hai được đệ trình chống lại cô vào tháng 8 sau khi cô trả lời phỏng vấn trên Đài phát thanh Âu Châu Tự do trong đó cô gọi cuộc chiến của Nga ở Ukraine là “tàn bạo” và “tội phạm”.

Tại một trong những phiên điều trần của mình, Kozyreva đã bảo vệ hành động của mình bằng cách nói rằng cô “chỉ đọc một bài thơ và dán một câu trích dẫn bằng tiếng Ukraine, không có gì hơn”, dịch vụ báo chí của tòa án St. Petersburg cho biết. Các công tố viên được cho là đã tìm kiếm một bản án sáu năm.

“Lá cờ quốc gia vẫn tung bay trên Kyiv, và sẽ luôn như vậy,” Kozureva nói trong tuyên bố cuối cùng của mình tại tòa, theo hãng tin độc lập Mediazona của Nga. “Tôi vẫn mơ rằng Ukraine sẽ giành lại từng tấc đất lãnh thổ của mình: Donbas, Crimea, tất cả. Và tôi tin rằng một ngày nào đó, điều đó sẽ xảy ra. Lịch sử sẽ phán xét, và phán xét một cách công bằng. Nhưng Ukraine đã chiến thắng rồi. Họ đã chiến thắng. Vậy thôi.”

Kozyreva đã từng bị chính quyền nhắm tới.

OVD-Info cho biết cô đã bị bắt giữ vào tháng 12 năm 2022 khi vẫn còn học trung học vì viết, “Những kẻ giết người, các người đã đánh bom nơi này. Judases,” trên một công trình lắp đặt trong thành phố để tôn vinh sự kết nghĩa của St. Petersburg và Mariupol bị tạm chiếm.

Sau đó, cô bị phạt vì “làm mất uy tín” của quân đội và bị đuổi khỏi trường đại học vì một bài đăng về “bản chất đế quốc của chiến tranh”, theo nhóm nhân quyền Memorial, nơi công nhận cô là tù nhân chính trị.

“Daria Kozyreva đang bị trừng phạt vì trích dẫn một tác phẩm kinh điển của thơ ca Ukraine thế kỷ 19, vì lên tiếng phản đối một cuộc chiến tranh bất công và vì từ chối im lặng,” Giám đốc Tổ chức Ân xá Quốc tế tại Nga Natalia Zviagina cho biết trong một tuyên bố. “Chúng tôi yêu cầu trả tự do ngay lập tức và vô điều kiện cho Daria Kozyreva và tất cả những người bị giam giữ theo 'luật kiểm duyệt chiến tranh'.”

OVD-Info đưa tin rằng hiện có hơn 1.500 người đang bị bỏ tù ở Nga vì lý do chính trị và hơn 20.000 người đã bị giam giữ vì quan điểm phản chiến kể từ tháng 2 năm 2022.

[Kyiv Independent: Russia jails 19-year-old activist for quoting Ukrainian poet, criticizing war]