Khi Giáo hội bước vào một chương mới dưới thời Đức Giáo Hoàng Lêô XIV, nhiều người đang tìm kiếm những lời dạy của Đức Giáo Hoàng trong quá khứ để tìm manh mối về các ưu tiên của ngài. Một văn bản nền tảng ảnh hưởng đến đường lối của ngài là thông điệp Rerum Novarum hay Tân Sự– là thông điệp quan trọng do Đức Giáo Hoàng Lêô XIII ban hành năm 1891, “về tư bản và lao động”.
Thông điệp này, đề cập đến những biến động kinh tế và xã hội của Cách mạng Công nghiệp, vẫn có giá trị đáng chú ý khi thế giới hiện đang phải đối mặt với những thách thức từ trí tuệ nhân tạo, gọi tắt là AI và sự thay đổi nhanh chóng của công nghệ.
Sau đây là ba điểm chính rút ra từ Rerum Novarum và cách chúng có thể định hình phương hướng của Đức Tân Giáo Hoàng.
1. Phẩm giá của lao động và quyền của người lao động
Về bản chất, Rerum Novarum nhấn mạnh đến phẩm giá của lao động con người và quyền của người lao động được trả lương công bằng, điều kiện an toàn và giờ làm việc hợp lý. Đó là một phản ứng táo bạo trước thực tế khắc nghiệt của cuộc sống nhà máy thế kỷ 19, nơi nhiều công nhân bị hạ xuống thành những bánh răng trong một cỗ máy. Đức Giáo Hoàng Leo XIII lập luận rằng lao động không chỉ là phương tiện để sinh tồn mà còn là biểu hiện quan trọng của sự sáng tạo và phẩm giá của con người.
Tại sao điều này vẫn quan trọng:
Khi Trí Tuệ Nhân Tạo định hình lại toàn bộ các ngành công nghiệp, thay thế người lao động và tự động hóa các công việc từng được xem là an toàn, nguyên tắc này có liên quan hơn bao giờ hết. Đức Giáo Hoàng Lêô XIV, được biết đến với sự nhạy cảm mục vụ và mối liên hệ sâu sắc với những người lao động nghèo trong những năm ở Peru, có thể dựa vào truyền thống này để ủng hộ các chính sách bảo vệ người lao động trong thời đại kỹ thuật số. Điều này có thể bao gồm thúc đẩy các tiêu chuẩn đạo đức liên quan đến Trí Tuệ Nhân Tạo trong đó ưu tiên phẩm giá con người hơn lợi nhuận và bảo đảm rằng tiến bộ công nghệ không phải trả giá bằng tình trạng thất nghiệp lan rộng hoặc bất bình đẳng kinh tế.
2. Lời kêu gọi đoàn kết và lợi ích chung
Rerum Novarum cũng nhấn mạnh đến sự kết nối của tất cả mọi người, kêu gọi đoàn kết trước sự chia rẽ xã hội. Nó bác bỏ thái cực của cả chủ nghĩa tư bản không kiểm soát và chủ nghĩa xã hội cấp tiến, thúc đẩy tầm nhìn về xã hội nơi nhu cầu của tất cả mọi người, đặc biệt là những người dễ bị tổn thương nhất, được ưu tiên.
Tại sao điều này vẫn quan trọng:
Trí Tuệ Nhân Tạo, với khả năng khuếch đại của cải một cách nhanh chóng nhưng cũng làm sâu sắc thêm sự chia rẽ, tạo ra một loại rủi ro kinh tế và xã hội mới. Cũng giống như Cách mạng Công nghiệp tập trung quyền lực và của cải vào tay một số ít người, nền kinh tế do công nghệ thúc đẩy ngày nay có nguy cơ, và thực sự đang diễn ra như vậy. Đức Giáo Hoàng Lêô XIV, với tư cách là một nhà lãnh đạo quen thuộc với những cuộc đấu tranh của người nghèo, có thể tìm cách giải quyết những khoảng cách này, kêu gọi phân phối công bằng hơn những lợi ích của tiến bộ công nghệ. Công trình trước đây của ngài ở Mỹ Latinh, một khu vực được đánh dấu bằng sự chênh lệch kinh tế rõ rệt, có thể định hình đường lối của ngài đối với thách thức hiện đại này.
3. Vai trò của Nhà nước trong việc thúc đẩy công lý
Cuối cùng, Rerum Novarum nhấn mạnh rằng nhà nước có nghĩa vụ bảo vệ quyền lợi của người lao động và bảo đảm công lý xã hội. Nó lập luận rằng chính phủ không chỉ phục vụ lợi ích kinh tế mà còn hành động như người bảo vệ nhân phẩm và lợi ích chung.
Tại sao điều này vẫn quan trọng:
Khi các chính phủ vật lộn với cách quản lý Trí Tuệ Nhân Tạo và bảo vệ công dân của họ khỏi những tác hại tiềm ẩn của nó, nguyên tắc này lại trở nên quan trọng hơn. Từ quyền riêng tư dữ liệu đến việc sử dụng công nghệ giám sát một cách có đạo đức, tiếng nói đạo đức của Giáo hội có thể đóng vai trò quan trọng trong việc định hình các chuẩn mực toàn cầu. Đức Giáo Hoàng Lêô XIV, với tư cách là một giám mục từng tham gia sâu sắc vào công lý xã hội, có thể thúc đẩy một Giáo hội đứng ra làm đối trọng về mặt đạo đức với sức mạnh công nghệ không được kiểm soát.
Khi Đức Giáo Hoàng Lêô XIV được bầu vào ngôi Giáo Hoàng, triều Giáo Hoàng của ngài có thể trở thành thời điểm quyết định cho cách Giáo hội tham gia vào kỷ nguyên số. Bằng cách rút ra bài học từ Rerum Novarum, ngài có một khuôn khổ mạnh mẽ để điều hướng các thách thức về đạo đức, kinh tế và xã hội của một thế giới đang thay đổi nhanh chóng - một thế giới nhấn mạnh vào phẩm giá con người như thước đo cuối cùng của sự tiến bộ.
Source:Aleteia