1. Nga cáo buộc Ukraine tấn công ồ ạt vào Mạc Tư Khoa làm nhiều phi trường đóng cửa
Hôm Thứ Năm, 22 Tháng Năm, Bộ Quốc phòng Nga tuyên bố hệ thống phòng không của Nga đã bắn hạ 105 máy bay điều khiển từ xa của Ukraine trong đêm 21 rạng sáng 22 tháng 5, bao gồm 35 chiếc bị đánh chặn trên không phận Mạc Tư Khoa.
Thị trưởng Mạc Tư Khoa Sergei Sobyanin cho biết tất cả máy bay điều khiển từ xa đều bay về phía thủ đô Nga.
Do cuộc tấn công bằng máy bay điều khiển từ xa, cả bốn phi trường ở Mạc Tư Khoa — Sheremetyevo, Vnukovo, Domodedovo và Zhukovsky — cũng như các phi trường ở Tambov và Vladimir đều tạm thời đóng cửa.
Bộ Quốc phòng Nga cho biết các máy bay điều khiển từ xa khác của Ukraine cũng bị bắn hạ trên các vùng Oryol, Kursk, Belgorod, Tula, Kaluga, Voronezh, Lipetsk, Smolensk và Bryansk.
Thống đốc Tula Dmitry Milyaev cho biết một trong những máy bay điều khiển từ xa đã đâm vào mái của một tòa nhà chung cư ở Tula. Cuộc tấn công cũng làm hư hại các tòa nhà dân cư và phi dân cư khác.
Chính quyền Nga chưa báo cáo bất kỳ thiệt hại nào khác hoặc thương vong.
Ukraine thường xuyên tiến hành các cuộc tấn công bằng máy bay điều khiển từ xa vào các cơ sở công nghiệp và quân sự của Nga ở hậu phương nhằm làm suy yếu khả năng tiến hành chiến tranh toàn diện của Nga.
Mạc Tư Khoa và các khu vực xung quanh đã phải đối mặt với số lượng ngày càng tăng các cuộc xâm nhập bằng máy bay điều khiển từ xa của Ukraine trong những tuần gần đây.
Một ngày trước đó, vào ngày 21 tháng 5, máy bay điều khiển từ xa của Ukraine đã tấn công nhà máy bán dẫn Bolkhov của Nga ở Tỉnh Oryol, nơi sản xuất các bộ phận cho chiến đấu cơ Sukhoi và hỏa tiễn Iskander và Kinzhal, Bộ Tổng tham mưu Ukraine tuyên bố.
[Kyiv Independent: Mass Ukrainian drone strike targets Moscow, Russia claims, multiple airports closed]
2. Hoa Kỳ phản đối tuyên bố chung của G7 về việc tiếp tục hỗ trợ cho Ukraine, Politico đưa tin
Hoa Kỳ phản đối việc đưa các điều khoản về “hỗ trợ thêm” cho Ukraine vào một tuyên bố chung trong cuộc họp của các bộ trưởng tài chính nhóm bẩy cường quốc trên thế giới, thường được gọi là G7, tại Canada, Politico đưa tin vào ngày 21 tháng 5, trích dẫn lời của hai quan chức giấu tên.
Canada, nước chủ trì nhóm G7 năm nay, sẽ tổ chức cuộc họp của các bộ trưởng tài chính G7 vào tuần này. Hội nghị thượng đỉnh này là tiền đề cho cuộc họp chính của các nguyên thủ quốc gia G7, sẽ diễn ra từ ngày 15 đến 17 tháng 6.
Theo các nguồn tin nói với Politico, Washington cũng từ chối coi cuộc xâm lược toàn diện của Nga vào Ukraine là “bất hợp pháp” trong văn bản.
Đây không phải là lần đầu tiên Hoa Kỳ chặn các tuyên bố chung của G7 ủng hộ Ukraine và lên án chiến tranh của Nga.
Trước đó, Washington đã không ủng hộ tuyên bố chung lên án cuộc tấn công chết người của Nga vào Sumy, khiến 35 người thiệt mạng và 119 người bị thương vào Chúa Nhật Lễ Lá ngày 13 tháng 4. Chính quyền Tổng thống Trump cũng phản đối tuyên bố chung vào dịp kỷ niệm ba năm cuộc chiến toàn diện của Nga và phủ quyết đề xuất thành lập lực lượng đặc nhiệm theo dõi “hạm đội tàu chở dầu” của Nga.
Kể từ khi nhậm chức vào tháng Giêng, Tổng thống Trump đã đảo ngược chính sách đối ngoại nhiều năm của Hoa Kỳ về chiến tranh Nga-Ukraine, nối lại liên lạc trực tiếp với Mạc Tư Khoa trong khi gây áp lực lên Kyiv bằng cách thúc đẩy một thỏa thuận hòa bình với Nga theo các điều kiện có lợi cho Điện Cẩm Linh.
Trong các cuộc đàm phán gần đây tại Istanbul giữa Nga và Ukraine vào ngày 16 tháng 5, Mạc Tư Khoa tiếp tục nhấn mạnh yêu cầu kiểm soát hoàn toàn bốn tỉnh bị tạm chiếm một phần của Ukraine và bán đảo Crimea, cũng như yêu cầu Ukraine từ bỏ nguyện vọng gia nhập NATO.
Phản ứng trước những yêu cầu của phía Nga, Tổng thống Volodymyr Zelenskiy tuyên bố Ukraine sẽ không bao giờ rút quân khỏi lãnh thổ của mình.
[Kyiv Independent: US opposes joint G7 statement on further support for Ukraine, Politico reports]
3. 4 sĩ quan Chechnya thiệt mạng trong vụ đánh bom xe ở khu vực Kherson bị Nga tạm chiếm
Trong cuộc họp báo tại trung tâm báo chí Kyiv chiều Thứ Năm, 22 Tháng Năm, Phát ngôn nhân Cục Tình Báo Quân Đội Ukraine, Đại Úy Andriy Yusov, tuyên bố rằng bốn sĩ quan Chechnya thuộc đơn vị Akhmat do Nga hậu thuẫn đã thiệt mạng trong một vụ đánh bom xe gần thành phố Skadovsk bị tạm chiếm ở tỉnh Kherson vào chiều tối ngày 20 tháng 5.
Theo HUR, chiếc xe phát nổ giữa Skadovsk và Antonivka ở khu vực bị tạm chiếm của Kherson. Skadovsk, một thành phố có dân số trước chiến tranh là 17.000 người, nằm trên bờ Hắc Hải. Nga đã xâm lược thành phố này từ tháng 3 năm 2022.
Đại Úy Yusov cảnh báo ráo “sẽ có sự trừng phạt thích đáng cho mọi tội ác chiến tranh chống lại người dân Ukraine”.
Các quan chức Nga, người đại diện và những người cộng tác với họ thường xuyên bị nhắm tới ở cả những vùng bị tạm chiếm của Ukraine và bên trong nước Nga.
Hôm Thứ Tư, 21 Tháng Năm, Vladimir Saldo, tên phản bội, đã cáo buộc đặc công Ukraine dùng thủ đoạn “hèn nhát” gài mìn hẹn giờ trong chiếc xe của các sĩ quan Chechnya.
Saldo cho biết các sĩ quan Chechnya đã đến Skadovsk để nhận đạn dược. Sau đó, họ ăn tối và đó là lúc đặc công Ukraine gài mìn trong chiếc xe. Saldo cáo buộc thủ đoạn tàn ác của quân Ukraine là canh giờ để quả bom nổ ở khúc đường vắng giữa Skadovsk và Antonivka ngõ hầu không ai có mặt để tiếp cứu cho các nạn nhân. Đến sáng Thứ Tư, 21 Tháng Năm, người đi đường mới phát hiện ra vụ nổ. Mọi nỗ lực cấp cứu đã quá trễ.
[Kyiv Independent: 4 Chechen officers killed in car bombing in Russian-occupied part of Kherson Oblast, Ukraine's HUR claims]
4. Tổng thống Trump khiến tổng thống Nam Phi phải vào thế phòng thủ vì những cáo buộc ‘diệt chủng’ chưa được chứng minh
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy có thể cảm thấy có chút an ủi khi biết rằng ông không phải là nạn nhân duy nhất bị Tổng thống Trump và Phó tổng thống Mỹ James David Vance “nướng” tại phòng Bầu Dục của Tòa Bạch Ốc. Một diễn biến tương tự như thế đã xảy ra với Tổng thống Nam Phi Cyril Ramaphosa.
Tổng thống Trump đã tắt đèn trong Phòng Bầu dục và đảo ngược tình thế với tổng thống Nam Phi, phát một đoạn video ghi lại cảnh các nhà hoạt động da đen kêu gọi tịch thu đất đai của nông dân da trắng và chỉ ra những bia mộ mà ông đưa ra làm bằng chứng về một “cuộc diệt chủng”.
Cyril Ramaphosa, người có những phát biểu ban đầu ca ngợi nồng nhiệt Tổng thống Trump trong nỗ lực “thiết lập lại” mối quan hệ, cho biết các bài phát biểu của “một đảng thiểu số nhỏ” “không phải là chính sách của chính phủ” và ông không quen thuộc với hình ảnh các ngôi mộ.
Cuộc tranh luận qua lại sau đó rất căng thẳng và kéo dài hơn nửa giờ, được truyền hình trực tiếp, vì Tổng thống Trump, háo hức muốn nhấn mạnh những cáo buộc chưa được chứng minh về “tội diệt chủng” đối với người da trắng Nam Phi, đã không muốn bỏ qua.
“Họ đã nói với ngài nơi đó chưa, ngài Tổng thống?” Ramaphosa nói. “Tôi muốn biết nơi đó ở đâu, vì tôi chưa từng thấy nơi này.”
Chỉ vào những hình ảnh in bổ sung mà ông cho là có bằng chứng về tội diệt chủng và tuyên bố rằng “người Nam Phi da trắng đang chạy trốn vì bạo lực và luật phân biệt chủng tộc”.
Các ký giả có mặt tại Tòa Bạch Ốc tỏ ra không hưởng ứng cáo buộc của Tổng thống Trump rằng đang có nạn diệt chủng người da trắng ở Nam Phi. Tổng thống Trump đã tỏ ra bị bất ngờ khi được một ký giả hỏi ông muốn Tổng thống Ramaphosa làm gì về vấn đề này.
“Tôi không biết,” Tổng thống Trump nói.
Tòa Bạch Ốc đã chia sẻ đoạn video được phát trên một chiếc tivi lớn đẩy vào Phòng Bầu dục với đoàn báo chí sau cuộc họp.
Trong khi Tổng thống Trump và cựu người dẫn chương trình của Fox News Channel Tucker Carlson đã thúc đẩy câu chuyện về cuộc đàn áp người Afrikaner trong nhiều năm, không có bằng chứng nào về một cuộc diệt chủng. Mặc dù một số nông dân da trắng đã bị sát hại, nhưng những trường hợp đó chỉ chiếm chưa đến một phần trăm trong số 27.000 vụ giết người hàng năm của đất nước.
Ngoài ra, tuyên bố của tổng thống về việc tịch thu đất đai là phóng đại. Trong khi Ramaphosa đã ký một đạo luật vào đầu năm nay nêu rõ các trường hợp mà nhà nước có thể tịch thu đất đai cho mục đích công cộng, thì hầu hết chủ đất đều được bồi thường.
Khi Tổng thống Trump tiếp tục nhấn mạnh rằng “khi họ giết người nông dân da trắng, chẳng có gì xảy ra cả”, Ramaphosa đã cố gắng phản bác, thừa nhận rằng “có tội phạm ở đất nước chúng tôi” và nói rõ rằng ông sẵn sàng thảo luận về mối quan ngại của tổng thống.
“Thật không may, những người bị giết thông qua hoạt động tội phạm không chỉ là người da trắng. Phần lớn trong số họ là người da đen”, Ramaphosa nói.
Ramaphosa, người đã yêu cầu chuyến thăm Tòa Bạch Ốc vào thứ Tư để thiết lập lại quan hệ và muốn tập trung chủ yếu vào thương mại, cho rằng cuộc trò chuyện sẽ hiệu quả hơn khi không có báo chí trong phòng. Nhưng Tổng thống Trump không đuổi nhóm nhà báo khỏi Phòng Bầu dục, thay vào đó, ông trả lời một câu hỏi khác và tiếp tục chỉ trích.
“Bạn đang lấy đi đất đai của người dân,” Tổng thống Trump nói tiếp.
“Chúng tôi không làm vậy,” Ramaphosa trả lời, ông đã nhờ bộ trưởng nông nghiệp của mình, một người da trắng thuộc đảng đối lập, ủng hộ mình.
Bộ trưởng John Henry Steenhuisen lưu ý rằng các chính trị gia da đen xuất hiện trong đoạn video kêu gọi bạo lực chống lại nông dân da trắng là từ “các đảng thiểu số đối lập” mà liên minh của ông và Ramaphosa đã cùng nhau hợp tác để ngăn chặn họ nắm quyền.
Phó Tổng thống JD Vance, ngồi trên ghế dài cạnh Tổng thống Trump, sau đó xen vào đặt câu hỏi cho Ramaphosa.
“Vậy anh lên án loại ngôn ngữ đó trong video phải không?” ông hỏi.
“Ồ vâng, chúng tôi vẫn luôn làm như vậy”, Ramaphosa trả lời. “Chúng tôi hoàn toàn phản đối điều đó”.
Nhưng Tổng thống Trump không chịu nhượng bộ, ông hỏi Ramaphosa tại sao những nhà lãnh đạo đối lập đó lại được thả tự do sau bài phát biểu khuyến khích bạo lực.
“Tại sao ông không bắt giữ người đàn ông đó?” Tổng thống Trump nói “Ông ta nói: 'Hãy giết những người nông dân da trắng!'“
Có lúc, Tổng thống Trump nhắc đến Elon Musk, tỷ phú gốc Nam Phi và là cố vấn không chính thức đứng bên trái ông sau ghế sofa. Nhưng CEO của Tesla, Starlink và SpaceX không nói gì.
Ramaphosa đã mang theo hai vận động viên chơi golf chuyên nghiệp da trắng đến từ Nam Phi là Retief Goosen và Ernie Els, những người đã nói về tội phạm ở Nam Phi và thúc giục Tổng thống Trump giúp đất nước này giải quyết tình hình.
Khi phần công khai của cuộc họp đạt đến mốc một giờ, một phóng viên đã hỏi Tổng thống Trump rằng liệu ông có tin rằng nạn diệt chủng đang xảy ra ở Nam Phi hay không. Mặc dù ông đã nói chắc chắn về tình hình này, ông vẫn né tránh: “Tôi vẫn chưa quyết định”.
Trong những bình luận ban đầu, cả hai nhà lãnh đạo đều bỏ qua vấn đề này, trao đổi những lời xã giao và khen ngợi. Ramaphosa cảm ơn Tổng thống Trump vì đã gửi máy thở cho Nam Phi trong đại dịch Covid và cho biết ông đã tập chơi golf theo lời thúc giục của Tổng thống Trump.
Tổng thống Trump, có lẽ đã tiết lộ về những gì sắp xảy ra, đã thận trọng hơn một chút, mô tả Ramaphosa là “chắc chắn thực sự được tôn trọng, trong một số nhóm, — trong những nhóm khác, ít được tôn trọng hơn một chút. Giống như tất cả chúng ta, nói một cách công bằng.”
Báo chí Nam Phi tỏ ra hằn học với những gì vừa xảy ra đã liên kết những diễn biến mới nhất này với câu chuyện đã xảy ra cho Tổng thống Zelenskiy vào ngày 28 Tháng Hai, và gọi đó là “chính sách ngoại giao bắt nạt” của Tổng thống Trump và phó tổng thống JD Vance.
Tình trạng bạo lực ở Nam Phi là đặc biệt đáng quan ngại. Tuy nhiên, theo tổ chức theo dõi nhân quyền, gọi tắt là HRW, các băng đảng giết hại cả người da trắng lẫn người da đen. Câu chuyện về nạn diệt chủng người da trắng ở Nam Phi có vẻ hoang đường; và trên phương diện địa chính trị có thể gây thêm bất lợi cho Hoa Kỳ vì có khả năng cao là sau vụ này Nam Phi sẽ ngả về phía Nga nhiều hơn.
[Politico: Trump puts South Africa’s president on the defensive over unproven ‘genocide’ claims]
5. Các quan chức Ukraine phủ nhận sự hiện diện của quân đội Nga ở Dnipropetrovsk
Các quan chức Ukraine đã bác bỏ những tuyên bố lan truyền trực tuyến vào ngày 21 tháng 5 rằng lực lượng Nga đã đến biên giới hành chính của Tỉnh Dnipropetrovsk.
Hôm Thứ Năm, 22 Tháng Năm, Serhii Lysak, nhà lãnh đạo Cục Quản lý Quân sự Tỉnh Dnipropetrovsk, gọi những cáo buộc này là “giả mạo” và cho biết bức ảnh đi kèm được cho là chụp quân đội Nga trong khu vực này cũng là bịa đặt.
“Cái gọi là 'tin tức' này và bức ảnh được cho là minh họa cho nó không phản ánh thực tế,” Lysak cho biết trong một tuyên bố. “Chúng được (Nga) cố tình công bố để dọa người dân trong khu vực của chúng tôi, gieo rắc sự hoảng loạn và làm mất ổn định tình hình.”
Nhóm giám sát DeepState của Ukraine cũng giải quyết hình ảnh lan truyền, dường như cho thấy những người lính Nga gần một chiếc xe bán tải vướng vào hàng rào thép gai. Các blogger quân sự Nga tuyên bố bức ảnh chứng minh họ đã đến biên giới Dnipropetrovsk gần làng Novomykolaivka.
DeepState đã bác bỏ tuyên bố này, nói rằng bức ảnh được chụp tại làng Troitske thuộc tỉnh Donetsk và chiếc xe này thuộc về quân đội Ukraine đã bị tấn công vào ban đêm. Các lực lượng Nga được cho là đã đến sau đó và dàn dựng các bức ảnh với chiếc xe bị bỏ lại vào buổi sáng.
Chưa có xác nhận chính thức nào về việc Nga tiến quân vào Tỉnh Dnipropetrovsk.
Trong khi Tỉnh Donetsk là tâm điểm của cuộc xâm lược của Nga chống lại Ukraine kể từ năm 2014 - với sự leo thang đáng kể sau cuộc xâm lược toàn diện vào năm 2022 - thì lực lượng Nga vẫn chưa tiến vào Tỉnh Dnipropetrovsk lân cận.
Tuy nhiên, Mạc Tư Khoa vẫn thường xuyên tấn công vào Tỉnh Dnipropetrovsk bằng máy bay điều khiển từ xa, hỏa tiễn và bom trên không, gây ra thương vong nặng nề cho dân thường.
Mức độ tiến công của Nga ở Ukraine vẫn không hề giảm bớt mặc dù Hoa Kỳ đã nỗ lực làm trung gian cho một thỏa thuận hòa bình và Kyiv đã kêu gọi ngừng bắn vô điều kiện trong những tháng qua. Sau cuộc điện đàm với Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump vào ngày 19 tháng 5, Putin đã một lần nữa bác bỏ lệnh ngừng bắn hoàn toàn ở Ukraine.
[Kyiv Independent: Ukrainian officials deny Russian troop presence in Dnipropetrovsk Oblast]
6. Con Tổng thống Donald Trump ám chỉ việc tranh cử tổng thống Hoa Kỳ
Con trai cả của tổng thống Hoa Kỳ, Donald Trump Jr., hôm thứ Tư cho biết ông sẽ không loại trừ khả năng chạy đua vào Tòa Bạch Ốc trong tương lai.
“Có lẽ một ngày nào đó… tiếng gọi đó sẽ ở đó,” Trump Jr. phát biểu tại Diễn đàn Kinh tế Qatar ở Doha. “Tôi nghĩ cha tôi đã thực sự thay đổi Đảng Cộng hòa.”
Trump Jr. được coi là một trong những nhân vật nổi bật nhất trong phong trào MAGA và được coi là người kế nhiệm tiềm năng cho di sản chính trị của cha mình, nếu không muốn nói là muốn giành vị trí cao nhất.
Hiện ông đang giữ chức phó chủ tịch điều hành của Trump Organization, nhưng cũng giúp định hình chính quyền thứ hai của cha mình, bảo đảm rằng những người trung thành và những người thực sự có tư tưởng sẽ chiếm lĩnh nhánh hành pháp, đồng thời đóng vai trò là lực lượng chủ chốt ủng hộ Tổng thống Trump trên mạng xã hội.
Phát biểu tại diễn đàn Doha, Trump Jr. đã bảo vệ đường lối của chính quyền — đặc biệt là về thương mại — với lập luận rằng nó không gây ra mối đe dọa nào đối với sức mạnh của nền kinh tế Hoa Kỳ. “Những thay đổi cần có thời gian”, ông nói, đồng thời nói thêm rằng nỗi sợ hãi của công dân Hoa Kỳ về chính sách thương mại của Tổng thống Trump phần lớn là do “sự cuồng loạn” trên phương tiện truyền thông.
Vào tháng 3, Trump Jr. đã phủ nhận các báo cáo cho rằng ông đang cân nhắc tranh cử tổng thống vào năm 2028, chỉ ra rằng ông là nhân vật chủ chốt trong việc thuyết phục cha mình chọn JD Vance làm phó tổng thống, người mà ông mô tả là “một nhân tố nắm quyền lực tức thời” trong Đảng Cộng hòa.
Tổng thống Trump, mặc dù bị hiến pháp cấm phục vụ nhiệm kỳ thứ ba với tư cách là tổng thống, đã tự mình khơi dậy ý tưởng rằng ông có thể tái tranh cử vào năm 2028.
[Politico: Donald Trump Jr. hints at run for US president]
7. Tổng thống Trump tuyên bố ‘tiến triển’ trong việc chấm dứt chiến tranh Nga-Ukraine
Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump cho biết trong cuộc họp báo tại Tòa Bạch Ốc vào ngày 21 tháng 5 rằng Hoa Kỳ đã đạt được “nhiều tiến bộ” trong việc chấm dứt chiến tranh của Nga tại Ukraine.
Vào ngày 19 tháng 5, Tổng thống Trump đã có cuộc điện đàm với Putin, đánh dấu cuộc trò chuyện đầu tiên giữa họ sau hai tháng.
“Chúng tôi đang cố gắng giải quyết vấn đề Nga-Ukraine”, Tổng thống Trump nói với các phóng viên. “Tôi đã nói chuyện với Tổng thống Putin trong hai giờ vào ngày hôm kia. Tôi nghĩ chúng tôi đã đạt được nhiều tiến triển. Nhưng đó là một cuộc tắm máu”.
Tổng thống Trump mô tả cuộc chiến là “một điều khủng khiếp”.
“Có rất nhiều sự thù hận, rất nhiều cái chết,” ông nói. “Tôi có được những bức ảnh vệ tinh của cánh đồng đó — bạn chưa bao giờ thấy điều gì như thế trong đời mình.”
Cuộc gọi gần đây giữa hai nhà lãnh đạo diễn ra vài ngày sau các cuộc đàm phán không có kết quả rõ ràng tại Istanbul, nơi Nga cử một phái đoàn gồm các quan chức cấp thấp và nhắc lại các yêu cầu toàn diện về lãnh thổ, bao gồm cả việc Ukraine chấp nhận mất Crimea và bốn khu vực khác.
Sau cuộc gọi, Putin nhắc lại những yêu cầu tối đa của Nga, phủ nhận thỏa thuận ngừng bắn hoàn toàn.
Tổng thống Trump đã không nhất quán trong lời lẽ của mình đối với nhà lãnh đạo Nga, đôi khi lên tiếng bày tỏ sự thất vọng với những nỗ lực hòa bình bị đình trệ nhưng chủ yếu là tránh chỉ trích trực tiếp Putin.
Bất chấp những nỗ lực của Hoa Kỳ, Putin vẫn tỏ ra không mấy sẵn lòng thỏa hiệp để đạt được giải pháp.
Đường lối của Tổng thống Trump đã gây ra sự thất vọng và bối rối trong số các đồng minh Âu Châu, nhiều người trong số họ muốn ông ủng hộ tối hậu thư chung của Hoa Kỳ và Liên Hiệp Âu Châu về lệnh ngừng bắn vô điều kiện bắt đầu từ ngày 12 tháng 5 và các lệnh trừng phạt cứng rắn hơn đối với Mạc Tư Khoa. Mặc dù Nga từ chối, cho đến nay vẫn chưa có lệnh trừng phạt bổ sung nào của Hoa Kỳ được áp dụng.
Tổng thống Trump thường khoe khoang về mối quan hệ được cho là nồng ấm của mình với nhà lãnh đạo Nga, mặc dù hai người chưa gặp nhau kể từ khi Tổng thống Trump trở lại nhiệm sở vào Tháng Giêng năm nay.
Hai vị tổng thống trước đó đã có cuộc điện đàm vào ngày 18 tháng 3, trong đó Putin đã từ chối lời đề nghị ngừng bắn trong 30 ngày của Tổng thống Trump do Kyiv hậu thuẫn nhưng tuyên bố tạm dừng các cuộc tấn công vào các cơ sở năng lượng, điều mà Ukraine cho biết đã liên tục vi phạm.
Gần đây, Tổng thống Trump đã có thái độ chỉ trích Điện Cẩm Linh nhiều hơn trong bối cảnh Mạc Tư Khoa trì hoãn các cuộc đàm phán hòa bình và liên tục tấn công vào các khu vực dân sự ở Ukraine.
Đồng thời, chính quyền mới của Hoa Kỳ cũng thường xuyên sử dụng giọng điệu gay gắt đối với Ukraine, đáng chú ý nhất là trong cuộc họp gây chấn động giữa Tổng thống Trump và Tổng thống Zelenskiy tại Tòa Bạch Ốc vào tháng 2. Hai nhà lãnh đạo đã có cuộc gặp thứ hai bên lề lễ tang của Đức Thánh Cha Phanxicô vào tháng 4, được cả hai bên mô tả theo hướng tích cực hơn.
[Kyiv Independent: Trump claims 'progress' on ending Russia-Ukraine war]
8. Chính quyền Tổng thống Trump chấp nhận máy bay phản lực Qatar cho Không lực Một
Theo Ngũ Giác Đài, Hoa Kỳ đã chính thức chấp nhận một chiếc máy bay phản lực hạng sang gây tranh cãi từ Qatar để sử dụng làm Không lực Một, bất chấp những lo ngại từ các nhà lập pháp và đồng minh của MAGA về những tác động về mặt tài chính và đạo đức.
Chiếc máy bay phản lực trị giá 400 triệu đô la này có thể sẽ khiến người nộp thuế phải tốn hàng trăm triệu đô la để nâng cấp nó theo tiêu chuẩn của tổng thống, bao gồm việc kiểm tra an ninh toàn bộ máy bay và nâng cấp tốn kém để bảo đảm thông tin liên lạc được phân loại.
Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth đã chấp nhận chiếc Boeing 747 “theo tất cả các quy tắc và quy định của liên bang”, “Bộ Quốc phòng sẽ nỗ lực để bảo đảm các biện pháp an ninh thích hợp và các yêu cầu về nhiệm vụ chức năng được xem xét cho một chiếc máy bay được sử dụng để vận chuyển tổng thống Hoa Kỳ”.
Tổng thống Trump đã coi máy bay phản lực này là giải pháp tạm thời tiết kiệm chi phí do sự chậm trễ lớn trong nỗ lực của Không quân nhằm thay thế đội bay hiện tại bằng hai máy bay Boeing. Nhưng sự quan tâm của Tổng thống Trump đối với máy bay phản lực đã khiến các nhà lập pháp ở cả hai đảng lo lắng, những người đã nhấn mạnh đến rủi ro an ninh và hậu quả về mặt đạo đức của việc tổng thống chấp nhận một chiếc máy bay do nước ngoài sở hữu làm quà tặng.
Thượng nghị sĩ Chris Murphy, một thành viên cao cấp của Ủy ban Đối ngoại Thượng viện, cho biết trong một cuộc phỏng vấn: “Việc để một chính phủ nước ngoài trang bị cho chiếc máy bay nhạy cảm nhất trong kho vũ khí của Hoa Kỳ nghe có vẻ vẫn là một ý tưởng khá tồi”.
Murphy, người đã đưa ra một nghị quyết để thách thức thỏa thuận, có thể tạo động lực mới cho sự phản kháng của quốc hội. “Điều này nghe có vẻ như là một câu hỏi mà Quốc hội nên tranh luận”, ông nói.
Tổng thống Trump đã đề xuất giữ lại chiếc máy bay tại thư viện tổng thống của mình sau khi ông rời nhiệm sở, điều mà Murphy gọi là “về cơ bản là tham nhũng”.
ABC News là hãng tin đầu tiên đưa tin về việc chính quyền chấp nhận máy bay phản lực.
Không rõ Không quân, đơn vị được giao nhiệm vụ tái cấu hình máy bay Qatar, có thể nâng cấp máy bay phản lực và đưa vào sử dụng sớm như thế nào. Nhưng nhà thầu L3 Harris Technologies sẽ làm việc trên các thiết bị điện tử tại cơ sở ở Texas, theo hai người hiểu rõ vấn đề này, những người giống như những người khác, được cấp quyền ẩn danh để thảo luận về các vấn đề nội bộ.
Phát ngôn nhân của công ty từ chối bình luận.
Không quân và Boeing đã làm việc để bàn giao hai máy bay Air Force One mới nhưng một loạt các vấn đề, bao gồm các vết nứt trên thân máy bay và chậm lắp dây điện cùng các bản cập nhật quan trọng khác cho máy bay thương mại 747, đã đẩy ngày giao hàng sớm nhất là đến năm 2027. Và chỉ khi đó một số yêu cầu được nới lỏng.
Chiếc máy bay mà Tổng thống Trump lần đầu tiên bay tham quan vào tháng 2 khi dừng lại gần câu lạc bộ chơi golf của ông ở Florida đã nằm ở San Antonio, Texas trong nhiều tuần, theo một quan chức quốc phòng và các ứng dụng theo dõi chuyến bay, nơi nó có thể đang trải qua một số đánh giá sơ bộ và sửa chữa.
[Politico: Trump administration accepts Qatari jet for Air Force One]
9. ‘Tổng thống Trump không biết cách đối phó với bọn côn đồ’ — Hoa Kỳ lại làm Ukraine thất vọng lần nữa
Trong một sự kiện diễn ra khá thường xuyên, hoạt động ngoại giao toàn cầu do Hoa Kỳ dẫn đầu đã phủ bóng đen lên Ukraine.
Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đã nói chuyện với nhà độc tài Nga, Vladimir Putin, vào ngày 19 tháng 5 trong nỗ lực mới nhất nhằm làm trung gian cho lệnh ngừng bắn ở Ukraine. Cuộc gọi diễn ra chỉ vài ngày sau cuộc đàm phán do Hoa Kỳ hậu thuẫn nhưng phần lớn không có kết quả giữa Kyiv và Mạc Tư Khoa, nơi Nga cử một phái đoàn gồm các quan chức cấp thấp và nhắc lại các yêu cầu lãnh thổ sâu rộng.
Sau cuộc gọi, Tổng thống Trump nói với các phóng viên rằng ông tin tưởng Putin, ông sẽ không trừng phạt Nga, nhưng sẽ từ bỏ các nỗ lực hòa bình cho Ukraine nếu không đạt được tiến triển.
Trong cuộc gọi tiếp theo giữa Tổng thống Trump và Tổng thống Volodymyr Zelenskiy, vị tổng thống Ukraine đã phải nhắc nhở Tổng thống Hoa Kỳ rằng các cuộc đàm phán với Nga đã đang diễn ra và Mạc Tư Khoa đã trì hoãn mọi nỗ lực nhằm áp đặt lệnh ngừng bắn.
“Rõ ràng là Nga đang cố gắng kéo dài thời gian để tiếp tục chiến tranh và xâm lược”, Tổng thống Zelenskiy nói.
Tuy nhiên, giọng điệu từ Tòa Bạch Ốc sau cuộc gọi cho thấy điều đó không hề rõ ràng chút nào đối với Tòa Bạch Ốc.
Oleksandr Merezhko, Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại của Verkhovna Rada, tức là Quốc Hội độc viện của Ukraine, nhận xét rằng “Chẳng có gì tốt đẹp được mong đợi cả”.
Mặc dù tổng thống Hoa Kỳ tuyên bố “mọi việc diễn ra rất tốt”, “đã đạt được một số tiến triển” và “giọng điệu và tinh thần của cuộc trò chuyện là tuyệt vời”, Ukraine và các đồng minh Âu Châu vẫn sửng sốt trước kết quả cuộc gọi giữa Tổng thống Trump với Putin.
Tổng thống Trump cũng tuyên bố rằng Putin đã đồng ý “ngay lập tức bắt đầu đàm phán hướng tới lệnh ngừng bắn”, dường như quên rằng chính ông đã yêu cầu điều này kể từ ngày 11 tháng 3 và các cuộc đàm phán trực tiếp giữa Ukraine và Nga đã và đang diễn ra rồi chứ không phải là “ngay lập tức bắt đầu đàm phán”.
Theo Merezhko, khi Tổng thống Trump nói với Zelesnky và các nhà lãnh đạo Âu Châu khác về kết quả cuộc gọi, ông đã nhận được sự im lặng sửng sốt.
Sau khi sự việc này qua đi, Tổng thống Zelenskiy phải nhẹ nhàng nhắc nhở Tổng thống Trump rằng chính ông là người đưa ra ý tưởng bắt đầu các cuộc đàm phán hòa bình bằng lệnh ngừng bắn ngay lập tức trong 30 ngày.
“Putin đã làm nhục ông ấy trước công chúng nhiều lần liên tiếp, và tổng thống Hoa Kỳ không muốn thừa nhận điều đó và không biết phải làm gì.”
Ngoài ra, Nga một lần nữa từ chối đồng ý ngừng bắn, thay vào đó nói rằng họ đã chuẩn bị đàm phán một “bản ghi nhớ liên quan đến một hiệp ước hòa bình tiềm năng trong tương lai”.
Merezhko nhấn mạnh rằng “Cả Tổng thống Trump và Putin đều không thảo luận về thời hạn ngừng bắn, và tổng thống Hoa Kỳ một lần nữa đe dọa sẽ bỏ đi nếu Ukraine và Nga không thể đàm phán hòa bình với nhau, trên thực tế Tổng thống Trump đang trao cho Putin toàn quyền tiếp tục tiến hành cuộc xâm lược chống lại Ukraine.”
Tại Kyiv, tin tức này đã nhận được sự phản ứng quen thuộc gồm thái độ cam chịu, thất vọng và lo lắng ngày càng tăng về việc Tổng thống Trump tiếp tục ve vãn Putin.
Merezhko nói rằng: “Kết luận chính của cuộc điện đàm mới nhất giữa Tổng thống Trump và Putin là Tổng thống Trump không biết cách đối phó với những tên côn đồ thực sự”.
“Putin đã làm nhục ông ấy trước công chúng nhiều lần liên tiếp, và tổng thống Hoa Kỳ không muốn thừa nhận điều đó và không biết phải làm gì.”
Điều đáng quan ngại đặc biệt là ý tưởng cho rằng các cuộc đàm phán trong tương lai nên được tiến hành riêng giữa Nga và Ukraine, mà không có bên trung gian, và Tổng thống Trump dường như nhận thấy những nỗ lực làm trung gian hòa bình của mình đã có kết quả, mặc dù Nga không hề nhượng bộ bất cứ yêu cầu nào mà Putin đã đặt ra từ năm 2022.
Merezhko cho rằng: “Việc người Mỹ tin rằng hòa bình có thể đạt được thông qua các cuộc đối thoại trực tiếp là một dấu hiệu nguy hiểm”.
“Người Nga chỉ sẵn sàng đàm phán và thỏa hiệp nếu họ cảm thấy chịu một số áp lực.”
Mọi hy vọng rằng Hoa Kỳ sẽ gây áp lực thực sự lên Điện Cẩm Linh đã nhanh chóng bị tổng thống Hoa Kỳ dập tắt - ngay sau cuộc gọi, ông nói với các phóng viên tại Tòa Bạch Ốc rằng ông sẽ không áp dụng thêm lệnh trừng phạt đối với Nga “vì vẫn có cơ hội” đạt được tiến triển hướng tới lệnh ngừng bắn.
Tuy nhiên, quan điểm từ Ukraine lại rất khác.
Merezhko nhấn mạnh rằng “Sau nhiều năm hợp tác với Nga, Ukraine đã học được một bài học rất rõ ràng: Putin liên tục nói dối”.
“Ngày nay, ông ấy vẫn tiếp tục sử dụng chiến thuật tương tự — cố gắng làm Tổng thống Donald Trump bất ngờ, kéo dài thời gian và lợi dụng bất kỳ sự tạm dừng nào để chiếm thêm lãnh thổ Ukraine”.
Đằng sau cảm giác thất vọng dữ dội ở Ukraine là một thực tế mà hầu như ai cũng thấy rõ, trừ Tổng thống Trump — rằng sau 119 ngày, Putin vẫn chưa đưa ra một nhượng bộ nào cho thấy hắn ta thực sự quan tâm đến hòa bình.
Merezhko thở dài cay đắng: “Cuộc gọi điện thoại này không thay đổi bất cứ điều gì cả”.
“Putin tiếp tục đưa ra tối hậu thư và các yêu cầu tối đa, đồng thời liên tục bác bỏ các đề xuất ngừng bắn.”
Tại cuộc hội đàm ở Istanbul ngày 15 tháng 5, Nga đã cử một phái đoàn gồm các quan chức cấp thấp và nhắc lại các yêu cầu tối đa, bao gồm cả việc Ukraine chấp nhận mất Crimea bị tạm chiếm và bốn vùng lãnh thổ nói chung mặc dù Nga không kiểm soát hoàn toàn bất kỳ vùng nào trong số đó.
Các cuộc tấn công nhằm vào dân thường ngày càng leo thang kể từ khi Tổng thống Trump nhậm chức, và vào ngày 18 tháng 5, Nga đã thực hiện cuộc tấn công bằng máy bay điều khiển từ xa lớn nhất kể từ khi bắt đầu cuộc xâm lược toàn diện.
Tổng thống Trump, tác giả của cuốn “Nghệ thuật đàm phán”, một lần nữa lại khoe khoang về kỹ năng đàm phán của mình khi trả lời phóng viên vào ngày 19 tháng 5 về cuộc gọi của ông với Putin.
“Toàn bộ cuộc sống của tôi giống như những giao dịch — một giao dịch lớn,” ông nói.
Trong bối cảnh tiến trình hòa bình của ông tại Ukraine cho đến nay vẫn chưa thành công, tuyên bố này nghe có vẻ vô nghĩa.
Kaja Kallas, phó chủ tịch Ủy ban Âu Châu, và cũng là Đại diện cấp cao của Liên Hiệp Âu Châu về chính sách đối ngoại và an ninh nhận định rằng: “Lập trường của Liên Hiệp Âu Châu và Hoa Kỳ phải là tăng cường gây áp lực lên Nga nếu nước này từ chối lệnh ngừng bắn”.
“Nó đã từ chối, vì vậy bây giờ là lúc phải hành động — tăng cường lệnh trừng phạt và viện trợ quân sự, và tịch thu tài sản bị đóng băng của Nga. Nga không muốn hòa bình, họ muốn Ukraine,” bà nói thêm.
Vào ngày 20 tháng 5, Liên Hiệp Âu Châu đã giữ đúng lời hứa khi chính thức phê duyệt gói trừng phạt thứ 17 áp dụng đối với Nga vì hành động xâm lược ở Ukraine, bao gồm các biện pháp chống lại gần 200 tàu ngầm.
Cho đến nay, Tổng thống Trump vẫn chưa thực hiện một hành động cụ thể nào để gây áp lực lên Điện Cẩm Linh.
Trong khi các cuộc gọi điện thoại, đàm phán và bài đăng trên Truth Social diễn ra trên toàn cầu, những người có lẽ chịu ảnh hưởng nhiều nhất — là người dân Ukraine đang sống dưới sự xâm lược của Nga — vẫn đang theo dõi.
Một người phụ nữ hiện đang sống tại Crimea bị tạm chiếm, tên được giấu kín vì lý do an ninh, đã nói với tờ Kyiv Independent vào ngày 19 tháng 5 rằng: “Tôi lo ngại rằng sau các cuộc đàm phán, Crimea có thể sẽ nằm dưới sự kiểm soát của Nga”.
Bà là một nhà hoạt động của phong trào kháng chiến Yellow Ribbon, đấu tranh chống lại sự xâm lược của Nga vì bà muốn “thế giới thấy rằng người dân Ukraine ở đây vẫn chưa đầu hàng”.
“Tôi sẽ tiếp tục phản kháng ngay cả khi Crimea vẫn bị Nga tạm chiếm, bởi vì Crimea đã và đang là của Ukraine, bất kể các quyết định chính trị ra sao”, bà nói thêm.
[Kyiv Independent: 'Trump doesn't know how to deal with gangsters' — US lets Ukraine down, once again]