1. Nga cắt giảm các dự án quan trọng trong ngành hàng không, công nghệ, xe hơi khi doanh thu từ dầu mỏ giảm mạnh
Chính phủ Nga đang cắt giảm ngân sách cho các dự án lớn trên nhiều lĩnh vực để ứng phó với tình trạng doanh thu từ dầu khí giảm mạnh, hãng tin thân Điện Cẩm Linh Kommersant đưa tin vào ngày 22 tháng 5.
Đầu tháng này, giá dầu ở Nga đã giảm xuống mức thấp nhất trong hai năm. Giá đã giảm xuống dưới 50 đô la một thùng — thấp hơn khoảng 40% so với mức dự kiến trong ngân sách của Nga, Reuters đưa tin vào ngày 6 tháng 5.
Để ứng phó với tình trạng giá cả giảm mạnh, Điện Cẩm Linh đã đưa ra các biện pháp cắt giảm ngân sách sâu rộng đối với một số chương trình nhà nước, theo báo cáo của Kommersant. Bao gồm các chương trình phát triển ngành hàng không, xe hơi, công nghệ, vận tải biển và robot của Nga.
Nhà nước sẽ cắt giảm 22% chương trình phát triển hàng không, giảm ngân sách ban đầu là 101,2 tỷ rúp xuống còn 78,8 tỷ rúp. Mục tiêu của chương trình là thay thế máy bay phương Tây bằng máy bay Nga.
Chiến lược máy bay điều khiển từ xa mới của Ukraine — làm tê liệt các phi trường của Mạc Tư Khoa, khiến người dân Nga phải 'trả giá'
Một chương trình nhằm mục đích tăng sản lượng hàng hóa dân dụng của Nga lên 40% vào năm 2030 cũng đã bị cắt giảm kinh phí và dự kiến sẽ lỗ 66,9 rúp vào năm 2025.
Quỹ cho các “ngành công nghiệp công nghệ cao” của quốc gia sẽ mất 46 tỷ rúp, ngành công nghiệp xe hơi sẽ bị cắt giảm 35 tỷ rúp và hỗ trợ cho “sản xuất phương tiện giao thông sáng tạo” sẽ giảm 25 tỷ rúp. Quỹ cho sản xuất tàu và thiết bị tàu sẽ mất 12,6 tỷ rúp.
Một chương trình thúc đẩy sản xuất robot công nghiệp sẽ mất gần một phần ba ngân sách, hay 1,7 tỷ trong tổng số 5,6 tỷ rúp.
Cơ quan thống kê nhà nước Nga Rosstat báo cáo vào ngày 16 tháng 5 rằng nước này đang trải qua sự suy thoái đáng kể về tăng trưởng kinh tế, trầm trọng hơn do giá dầu, lệnh trừng phạt của phương Tây và lạm phát.
Theo dữ liệu của chính phủ được Bloomberg trích dẫn, doanh thu từ dầu khí chiếm gần 30% ngân sách của Nga vào Tháng Giêng và tháng 2. Hơn nữa, thu nhập từ xuất khẩu nhiên liệu hóa thạch là nguồn tài trợ chính cho cuộc chiến toàn diện của Nga chống lại Ukraine.
Chi tiêu quân sự tăng vọt đã gây áp lực lên ngân sách của Điện Cẩm Linh ngay cả khi các lệnh trừng phạt của phương Tây ngày càng nhắm vào “đội tàu chở dầu ngầm” của Nga và hoạt động xuất khẩu khí đốt của nước này.
[Kyiv Independent: Russia cuts key projects in aviation, tech, auto industries as oil revenues plummet]
2. Tòa án Rumani bác bỏ đơn kiện tranh cử của George Simion
Tòa án hiến pháp Rumani đã bác bỏ đơn khiếu nại của ứng cử viên cực hữu thất bại George Simion về kết quả bầu cử tổng thống hôm Chúa Nhật.
Simion tuyên bố hôm thứ Ba rằng ông sẽ phản đối kết quả, tuyên bố sự can thiệp của nước ngoài từ Pháp và Moldova cùng gian lận cử tri đã tác động đến cuộc bầu cử, mà không đưa ra bằng chứng.
Tuy nhiên, tòa án cho biết vào thứ năm rằng yêu cầu hủy bỏ kết quả bầu cử của ông đã bị bác bỏ một cách đồng ý, mở đường cho lễ nhậm chức của người chiến thắng, thị trưởng Bucharest trung dung Nicușor Dan.
Simion lên án phán quyết này là một “cuộc đảo chính” trong một tuyên bố trên mạng xã hội và kêu gọi những người ủng hộ ông “chiến đấu” trong những ngày và tuần tới.
Dan nói với giới truyền thông địa phương rằng “mọi người đều thấy rõ ngay từ đầu” rằng thách thức pháp lý của Simion là “hoàn toàn giả tạo”.
Cuộc bầu cử tổng thống Rumani vào tháng 11 năm ngoái đã bị tòa án hiến pháp hủy bỏ sau những lo ngại về sự can thiệp của Nga và chiến dịch TikTok mà chính quyền Rumani cho rằng đã thúc đẩy ứng cử viên cực hữu Călin Georgescu.
Một cuộc bầu cử lại đã được tiến hành, trong đó Simion và Dan đã đối đầu nhau vào Chúa Nhật tuần trước và cuối cùng chiến thắng thuộc về Dan.
[Politico: Romanian court rejects George Simion’s election challenge]
3. Nga điều động lại hỏa tiễn không đối không mang đầu đạn hạt nhân theo phong cách Chiến tranh Lạnh
Theo Cơ quan Tình báo Quốc phòng, gọi tắt là DIA của Ngũ Giác Đài, Nga đang bổ sung hỏa tiễn không đối không mang đầu đạn hạt nhân vào kho vũ khí của mình.
Hỏa tiễn mới này gợi nhớ đến loại vũ khí được Liên Xô sử dụng trong thời Chiến tranh Lạnh, với phiên bản mới nhất được thiết kế để sử dụng trên chiến đấu cơ MiG và Sukhoi của Nga.
Diễn biến này diễn ra trong bối cảnh căng thẳng giữa Nga và phương Tây đang ở mức cao nhất kể từ Chiến tranh Lạnh sau quyết định của nhà độc tài Vladimir Putin về việc phát động cuộc xâm lược toàn diện vào Ukraine vào tháng 2 năm 2022.
Tạp chí quân sự trực tuyến War Zone lưu ý rằng trong khi hỏa tiễn không đối không mang đầu đạn hạt nhân là một phần trong kho vũ khí của Liên Xô trong Chiến tranh Lạnh, người ta biết rất ít về tình trạng hiện tại của chúng trong Lực lượng Không quân Vũ trụ Nga, gọi tắt là VKS, điều này “khiến thông tin tình báo của Cơ quan Tình báo Quốc phòng càng trở nên hấp dẫn hơn”.
Hans Kristensen, giám đốc Dự án thông tin hạt nhân tại tổ chức nghiên cứu Liên đoàn các nhà khoa học Hoa Kỳ, gọi tắt là FAS, cho biết trên X rằng ông đã nghe tin đồn trong nhiều năm rằng Nga đang tái điều động hỏa tiễn không đối không mang đầu đạn hạt nhân, nhưng “loại vũ khí này một cách bí ẩn đã không được đưa vào cơ quan truyền thông của Bộ Quốc phòng kể từ năm 2018”.
Đánh giá mối đe dọa toàn cầu năm 2025 của DIA, được công bố vào ngày 11 tháng 5, cho biết Nga đang “mở rộng lực lượng hạt nhân của mình bằng cách bổ sung các khả năng mới, bao gồm hỏa tiễn hạt nhân không đối không và các hệ thống hạt nhân mới”.
Hỏa tiễn không đối không vũ trang hạt nhân ban đầu được thiết kế để chống lại các đội hình máy bay ném bom trong Chiến tranh Lạnh. Các đội hình như vậy không còn quan trọng nữa hiện nay “nhưng việc không phải tiếp cận phạm vi nổ-phân mảnh của đầu đạn hỏa tiễn để hạ gục mục tiêu có thể được coi là có lợi trong thời đại hiện đại, có thể chống lại máy bay tàng hình có thể bị phát hiện nhưng khó bị khóa, đặc biệt là bằng một radar nhỏ trên hỏa tiễn trong giai đoạn tấn công cuối cùng của nó”, theo The War Zone.
Một khả năng khác là hỏa tiễn không đối không mang đầu đạn hạt nhân có thể được sử dụng để chống lại đàn máy bay điều khiển từ xa hoặc làn sóng hỏa tiễn hành trình.
Theo đánh giá, Nga duy trì kho vũ khí hạt nhân gồm khoảng 1.550 đầu đạn chiến lược đã điều động và lên tới 2.000 đầu đạn phi chiến lược.
DIA cho biết Nga đang mở rộng thế trận hạt nhân của mình sang nước láng giềng và đồng minh Belarus bằng cách thiết lập năng lực hỏa tiễn và máy bay có khả năng mang vũ khí hạt nhân, cải tạo một địa điểm lưu trữ vũ khí hạt nhân và đào tạo phi hành đoàn Belarus để giải quyết vũ khí hạt nhân chiến thuật.
Báo cáo cho biết thêm: “Trong suốt cuộc xung đột Nga-Ukraine, Nga đã sử dụng các bài phát biểu liên quan đến hạt nhân và các cuộc tập trận quân sự để thể hiện quyết tâm của mình và ngăn chặn sự can dự của phương Tây vào cuộc xung đột”.
Nga đã gia tăng các mối đe dọa hạt nhân trong suốt cuộc chiến, với lời cảnh báo gần đây nhất đến từ Sergei Shoigu, thư ký Hội đồng An ninh Nga, vào tháng 4.
Ông nói với hãng thông tấn Tass của Điện Cẩm Linh rằng Nga có quyền sử dụng vũ khí hạt nhân nếu phải đối mặt với sự xâm lược từ các quốc gia phương Tây.
Shoigu, người bị thay thế làm bộ trưởng quốc phòng vào năm 2024 sau 12 năm giữ chức, đã trích dẫn những sửa đổi được thực hiện đối với học thuyết hạt nhân của Nga vào tháng 11.
Ông cho biết điều này cho phép Nga “sử dụng vũ khí hạt nhân trong trường hợp bị tạm chiếm hoặc Cộng hòa Belarus, bao gồm cả việc sử dụng vũ khí thông thường”.
“Trong trường hợp các quốc gia nước ngoài thực hiện các hành động không thân thiện gây ra mối đe dọa đến chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Liên bang Nga, đất nước chúng tôi coi việc áp dụng các biện pháp đối xứng và không đối xứng cần thiết để ngăn chặn các hành động đó và ngăn ngừa chúng tái diễn là hợp pháp”, Shoigu cảnh báo.
Tuy nhiên, báo cáo của DIA cho biết Nga rất khó có thể sử dụng vũ khí hạt nhân trong cuộc chiến tranh Ukraine “trừ khi giới lãnh đạo Nga đánh giá rằng họ phải đối mặt với mối đe dọa hiện hữu đối với chế độ”.
[Kyiv Independent: Russia Redeploys Nuclear-Tipped Air-to-Air Missiles in Echo of Cold War]
4. Phần Lan dự kiến Nga sẽ tăng cường quân sự tại biên giới sau khi chiến tranh Ukraine kết thúc
Phần Lan dự kiến quân đội Nga sẽ tăng cường hiện diện dọc biên giới nước này sau khi chiến tranh ở Ukraine kết thúc.
Thiếu tướng Sami Nurmi, nhà lãnh đạo bộ phận chiến lược của lực lượng phòng thủ Phần Lan cho biết trong một cuộc phỏng vấn rằng quân đội Nga đã bắt đầu “chuẩn bị xây dựng cơ sở hạ tầng” gần biên giới Phần Lan.
Kể từ khi Nga bắt đầu cuộc chiến toàn diện chống lại Ukraine, các quan chức NATO ngày càng cảnh báo rằng Mạc Tư Khoa có thể tấn công các thành viên của liên minh trong những năm tới.
Phần Lan có đường biên giới dài 1.300 km, hay 800 dặm, với Nga và gia nhập NATO vào năm 2023.
“Họ đang thực hiện theo từng giai đoạn. Tôi cho rằng vẫn còn ở mức vừa phải. Không phải là xây dựng lớn, nhưng ở một số nơi đang xây dựng cơ sở hạ tầng mới và chuẩn bị, đưa thiết bị mới vào”, Nurma cho biết.
Theo Nurma, sau khi chiến tranh ở Ukraine kết thúc, quân đội Nga dự kiến sẽ bắt đầu tái điều động lực lượng đang tham gia giao tranh ở Ukraine.
“Bạn cũng phải đánh giá xem họ đang chuẩn bị gửi thêm quân đến Ukraine hay chuẩn bị xây dựng lực lượng gần biên giới của chúng ta. Nhưng tôi đoán là họ đang làm cả hai”, ông nói thêm.
Trước đó, vào ngày 19 tháng 5, tờ New York Times đã công bố những hình ảnh vệ tinh dường như cho thấy sự mở rộng các cơ sở quân sự gần biên giới Phần Lan.
Lực lượng biên phòng Phần Lan thông báo đã hoàn thành 35 km, hay 22 dặm, đầu tiên trong tổng số 200 km hàng rào theo kế hoạch dọc biên giới phía đông với Nga vào ngày 21 tháng 5.
Biên giới đã bị đóng cửa trong hơn một năm sau khi Helsinki cáo buộc Mạc Tư Khoa dàn dựng một “hoạt động hỗn hợp” bằng cách hướng những người xin tị nạn đến Phần Lan.
Chính quyền Phần Lan tuyên bố rằng các chiến thuật hỗn hợp này đã gia tăng kể từ khi nước này gia nhập NATO vào năm 2023.
Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump, khi được hỏi về hành động gần đây của Nga vào ngày 20 tháng 5, cho biết ông “không lo ngại”, bảo đảm rằng Phần Lan và Na Uy sẽ vẫn “rất an toàn”.
“Tôi không quan tâm chút nào. Họ hoàn toàn an toàn. Đây là hai quốc gia sẽ rất an toàn”, Tổng thống Trump nói.
Bộ trưởng Quốc phòng Nga Andrei Belousov cho biết vào tháng 12 năm ngoái rằng Nga phải sẵn sàng cho một cuộc xung đột tiềm tàng với NATO trong 10 năm tới. Mạc Tư Khoa cũng đã đưa ra một số lời đe dọa ngấm ngầm và công khai đối với phương Tây về việc ủng hộ Kyiv, bao gồm cả cảnh báo về một phản ứng hạt nhân có thể xảy ra.
Các nước NATO ở gần Nga đã tăng cường chuẩn bị cho một cuộc xung đột có thể xảy ra. Ba Lan và các nước Baltic đã có động thái từ bỏ hiệp ước cấm mìn trên bộ và đang củng cố biên giới chung với Nga và đồng minh Belarus trong khi thúc giục tăng chi tiêu quốc phòng trên toàn liên minh.
[Kyiv Independent: Finland expecting further Russian military build-up at border after Ukraine war ends]
5. Tước quyền bỏ phiếu của Hung Gia Lợi tại Liên Hiệp Âu Châu nằm trong chương trình nghị sự của cuộc họp ngày 27 tháng 5
Theo chương trình nghị sự trên cổng thông tin điện tử của Hội đồng, Hội đồng Liên minh Âu Châu sẽ tổ chức phiên điều trần về khả năng mất quyền bỏ phiếu của Hung Gia Lợi tại cuộc họp vào ngày 27 tháng 5.
Đây sẽ là phiên điều trần thứ tám liên quan đến Hung Gia Lợi kể từ khi Nghị viện Âu Châu kích hoạt thủ tục theo Điều 7 chống lại quốc gia này vào năm 2018. Điều 7 của Hiệp ước Liên Hiệp Âu Châu cho phép đình chỉ quyền bỏ phiếu của Hội đồng nếu một quốc gia thành viên liên tục vi phạm các nguyên tắc sáng lập Liên Hiệp Âu Châu.
Hội đồng cho biết các bộ trưởng Âu Châu sẽ thảo luận về tình hình của Hung Gia Lợi tại cuộc họp của Hội đồng các vấn đề chung vào ngày 27 tháng 5.
Phiên điều trần diễn ra khi Liên Hiệp Âu Châu đang tìm cách phủ quyết Budapest nếu họ phủ quyết việc Ukraine gia nhập khối. Đại diện cao cấp của Liên Hiệp Âu Châu Kaja Kallas cho biết vào ngày 10 tháng 5 rằng Brussels có các kế hoạch thay thế trong trường hợp Hung Gia Lợi cố gắng cản trở ứng cử của Ukraine.
“Chúng tôi có kế hoạch B và kế hoạch C. Nhưng trọng tâm của chúng tôi là kế hoạch A, cốt lõi của kế hoạch này là nhận được sự ủng hộ của mọi người,” Kallas nói với các phóng viên.
Thủ tướng Hung Gia Lợi Viktor Orban đã nhiều lần chặn hoặc trì hoãn các gói viện trợ của Liên Hiệp Âu Châu cho Ukraine trong khi phản đối các lệnh trừng phạt đối với Nga. Việc Hung Gia Lợi liên tục cản trở việc hỗ trợ cho Ukraine đã nhiều lần gây ra các mối đe dọa thu hồi quyền bỏ phiếu của nước này.
Nghị viện Âu Châu cũng liên tục nêu lên mối quan ngại về Điều 7 liên quan đến “sự xói mòn pháp quyền” của Hung Gia Lợi. Dưới thời chính phủ Orban, Hung Gia Lợi phải đối mặt với sự chỉ trích ngày càng tăng từ các tổ chức giám sát quốc tế vì hạn chế quyền tự do báo chí và làm suy yếu nền dân chủ.
Các cuộc biểu tình lớn nổ ra tại Budapest vào ngày 18 tháng 5 để phản đối một dự luật gây tranh cãi sẽ trao cho chính phủ quyền hạn rộng lớn để điều tra, trừng phạt hoặc thậm chí cấm các cơ quan truyền thông và các tổ chức phi chính phủ nhận bất kỳ khoản tài trợ nào từ nước ngoài. Dự luật, do một thành viên của đảng cầm quyền Fidesz của Orban đề xuất, tương tự như luật “đặc vụ nước ngoài” hạn chế của Nga.
[Kyiv Independent: Stripping Hungary's EU voting rights on agenda for May 27 meeting]
6. Anh cáo buộc GRU của Nga thực hiện các cuộc tấn công mạng nhắm vào các tổ chức hậu cần, công nghệ
Trung tâm An ninh mạng quốc gia Anh, gọi tắt là NSCS thông báo hôm Thứ Năm, 22 Tháng Năm, rằng Vương quốc Anh đã vạch trần một chiến dịch mạng do tình báo quân sự Nga, gọi tắt là GRU chỉ đạo nhằm vào các tổ chức hậu cần và công nghệ phương Tây tham gia cung cấp viện trợ nước ngoài cho Ukraine.
Theo thông cáo của NSCS, Đơn vị 26165 của GRU, còn được gọi là APT 28, đã hoạt động để xâm nhập vào các mạng lưới an toàn trong các hệ thống quản lý quốc phòng, CNTT, hàng hải, phi trường, cảng và không lưu trên khắp các quốc gia NATO, nhằm mục đích phá vỡ hoạt động giao hàng hậu cần cho Ukraine.
Các nhóm tin tặc Nga đã tham gia vào nhiều hình thức chiến tranh mạng khác nhau trong suốt cuộc chiến toàn diện, bao gồm các cuộc tấn công mạng vào Ukraine, tấn công cơ sở hạ tầng dân sự ở Âu Châu và can thiệp vào các cuộc bầu cử ở nước ngoài.
Kể từ năm 2022, đơn vị GRU đã sử dụng nhiều chiến thuật khác nhau, bao gồm đoán thông tin đăng nhập, lừa đảo qua email và khai thác quyền hộp thư Microsoft Exchange để truy cập vào nhiều mạng an toàn khác nhau có liên quan đến việc cung cấp hỗ trợ cho Ukraine.
NCSC cho biết đơn vị tình báo quân đội Nga cũng sẽ tấn công vào các camera có kết nối internet tại các cửa khẩu biên giới Ukraine và gần các cơ sở quân sự.
Giám đốc điều hành của NCSC, Paul Chichester cho biết trong một tuyên bố: “Chiến dịch độc hại này của cơ quan tình báo quân sự Nga gây ra rủi ro nghiêm trọng cho các tổ chức bị tấn công, bao gồm cả những tổ chức tham gia cung cấp viện trợ cho Ukraine”.
Đơn vị này, còn được gọi là 'Fancy Bear', trước đó đã lọt vào mắt xanh của các đồng minh NATO khác.
Vào ngày 29 tháng 4, Bộ Ngoại giao Pháp đã cáo buộc đơn vị này leo thang các cuộc tấn công mạng vào các bộ của Pháp. Pháp đã đưa ra cáo buộc đối với đơn vị APT28 của GRU — còn được gọi là 'Fancy Bear' — có trụ sở tại Rostov-on-Don ở miền nam nước Nga.
Không có thông tin công khai nào về việc liệu đơn vị có thể lấy được thông tin mật hay không hoặc những tổ chức cụ thể nào bị ảnh hưởng bởi các vụ vi phạm.
NSCS cho biết các đồng minh NATO là Hoa Kỳ, Đức, Cộng hòa Tiệp, Ba Lan, Úc, Canada, Đan Mạch, Estonia, Pháp và Hòa Lan đã hỗ trợ Vương quốc Anh vạch trần chiến dịch mạng này.
[Kyiv Independent: UK accuses Russian GRU of carrying out cyberattacks targeting logistics, technology organizations]
7. Các đại sứ Liên Hiệp Âu Châu đồng ý về chương trình cho vay quốc phòng trị giá 150 tỷ euro
Hôm Thứ Sáu, 23 Tháng Năm, các đại sứ Liên Hiệp Âu Châu hôm nay đã đồng ý về khoản vay trị giá 150 tỷ euro của Chương trình Hành động An ninh vì Âu Châu, gọi tắt là SAFE dành cho hoạt động quản lý vũ khí, ba nhà ngoại giao cho biết.
Thỏa thuận này hiện cần được chính thức thông qua tại cuộc họp của Hội đồng các vấn đề chung, bao gồm các bộ trưởng Liên Hiệp Âu Châu, vào ngày 27 tháng 5. Hai nhà ngoại giao cho biết Hung Gia Lợi đã bỏ phiếu trắng, nhưng vì quy định này đã được thông qua với đa số phiếu nên Budapest không thể ngăn cản sáng kiến này.
António Costa, chủ tịch Hội đồng Âu Châu, gọi thỏa thuận này là “một bước tiến quan trọng hướng tới một Âu Châu mạnh mẽ hơn”.
Quy định SAFE nhằm mục đích tăng cường năng lực phòng thủ của Liên Hiệp Âu Châu để đối đầu với Nga; quy định này được Ủy ban đề xuất vào tháng 3 như một phần của chương trình ReArm Europe rộng hơn và đã được chủ tịch Hội đồng Ba Lan nhanh chóng thông qua. Quy định này sẽ cho phép các nước thành viên vay từ Liên Hiệp Âu Châu để mua thiết bị quân sự.
Chương trình này làm gia tăng căng thẳng với Washington vì Hoa Kỳ - cùng với các nước thứ ba khác không có thỏa thuận quốc phòng và an ninh với Liên Hiệp Âu Châu - không thể tham gia mua sắm chung theo chương trình này.
Tuy nhiên, Hoa Kỳ không hoàn toàn bị loại trừ.
Thỏa thuận này cho phép 35 phần trăm giá trị vũ khí đến từ các nhà sản xuất bên ngoài khối và Ukraine.
Bản thảo cuối cùng của văn bản, có ngày 20 tháng 5 và được POLITICO xem, cũng giúp các nhà thầu phụ không phải là thành viên dễ dàng tham gia hơn. Văn bản hiện nêu rằng “mua sắm chung liên quan đến các nhà thầu phụ” được phân bổ từ 15 phần trăm đến 35 phần trăm giá trị hợp đồng và “không được thành lập hoặc không có cơ cấu quản lý điều hành” tại Liên Hiệp Âu Châu hoặc tại một trong những đối tác của Liên Hiệp Âu Châu như Na Uy và Ukraine, “nên đủ điều kiện”.
Vương quốc Anh đã ký hiệp ước an ninh với Liên Hiệp Âu Châu vào thứ Hai, nhưng vẫn cần một thỏa thuận riêng để tham gia SAFE.
[Kyiv Independent: EU ambassadors agree on €150B defense lending scheme]
8. Vụ tai tiếng Huawei: Bỉ rút lại yêu cầu tước quyền miễn trừ của các thành viên Nghị Viện Âu Châu
Hôm Thứ Năm, 22 Tháng Năm, chính quyền Bỉ đã rút lại yêu cầu tước quyền miễn trừ của nghị sĩ Âu Châu Giusi Princi liên quan đến cuộc điều tra vụ tai tiếng nhận tiền hối lộ của công ty Hoa Vi hay Huawei của Trung Quốc.
Việc rút lại hôm thứ Năm được thực hiện chưa đầy 24 giờ sau khi yêu cầu được Chủ tịch Nghị viện Âu Châu Roberta Metsola công bố.
Metsola đã công bố yêu cầu bãi bỏ quyền miễn trừ đối với Princi và bốn MEP khác ― Nikola Minchev, Daniel Attard, Fulvio Martusciello và Salvatore De Meo ― vào chiều thứ Tư.
Văn phòng của Metsola xác nhận rằng yêu cầu miễn trừ miễn trừ đối với Princi, một thành viên trung hữu người Ý của Nghị viện Âu Châu, sẽ bị rút lại, trong khi bốn yêu cầu khác sẽ được giải quyết.
“Chúng tôi vẫn đang chờ đợi tài liệu chính thức được gửi đến qua các kênh chính thức đã được thiết lập cho Bộ Ngoại giao Bỉ”, văn phòng Metsola cho biết trong một tuyên bố với POLITICO. “Sau khi nhận được, nó sẽ được giải quyết nhanh chóng”, tuyên bố cho biết, đề cập đến yêu cầu rút lại.
Princi trước đó đã phản bác lý do cảnh sát Bỉ tìm cách điều tra bà, đồng thời nói thêm rằng bà đang ở Ý vào thời điểm diễn ra cuộc họp mà bà bị cáo buộc đã tham gia và vào lúc đó bà vẫn chưa đảm nhận vai trò là Nghị sĩ Âu Châu.
“Thẩm phán điều tra đã nhận được các bằng chứng mới từ cảnh sát liên bang biện minh cho việc rút lại yêu cầu thu hồi quyền miễn trừ của quốc hội đã nêu ở trên”, Princi cho biết trong một tuyên bố qua email vào chiều thứ Năm.
Bà nói thêm: “Tôi cảm thấy nhẹ nhõm khi nhận được yêu cầu hủy bỏ lệnh khẩn cấp để xác nhận rằng tôi hoàn toàn không liên quan đến cái gọi là Huaweigate, mặc dù tôi vẫn bị sốc khi biết mình đã liên quan đến những yếu tố không tồn tại một cách khách quan”.
Động thái này chắc chắn sẽ khiến các nhà lập pháp Liên Hiệp Âu Châu thất vọng hơn với chính quyền Bỉ, những người vẫn chưa kết án được những thủ phạm trong vụ bê bối đổi tiền lấy ảnh hưởng Qatargate gây chấn động danh tiếng của Nghị viện Âu Châu vào năm 2022.
Công tố viên Bỉ không trả lời yêu cầu bình luận.
[Kyiv Independent: Huawei scandal: Belgium backtracks on MEP immunity request]
9. Tổng thống Trump phục kích tổng thống Nam Phi bằng video và tuyên bố sai sự thật về chủ nghĩa phân biệt chủng tộc chống người da trắng
Tổng thống Donald Trump đã phục kích tổng thống Nam Phi, Cyril Ramaphosa, bằng cách phát một đoạn video và tuyên bố sai sự thật là video đó chứng minh tội diệt chủng đang được thực hiện đối với người da trắng “chống lại chế độ phân biệt chủng tộc”.
Cuộc phục kích hôm thứ Tư đã tạo nên cuộc chạm trán căng thẳng nhất tại Phòng Bầu dục kể từ khi Tổng thống Trump bắt nạt Tổng thống Volodymyr Zelenskiy vào tháng 2.
Nhiều người cho rằng nếu thực sự Tổng thống Trump có các bằng chứng về “chế độ phân biệt chủng tộc” tại Nam Phi, ông nên đưa vấn đề ra trước Liên Hiệp Quốc và các tòa án quốc tế theo các thủ tục luật định.
Việc mời khách đến nhà mình chơi, rồi trực tiếp truyền hình cảnh mình sỉ nhục họ trước toàn thế giới sẽ gây ra những phản ứng tiêu cực và làm mất thể diện quốc gia của cả 2 nước.
Trong cuộc phỏng vấn sau cuộc phục kích, Ramaphosa - người trước đó đã nói rằng ông đến Washington để “thiết lập lại” mối quan hệ giữa hai nước - cho biết ông đã không mắc bẫy và đánh giá rằng họ “nói về vấn đề này một cách rất bình tĩnh”.
Tổng thống Trump từ lâu đã khẳng định rằng người Afrikaner, một nhóm thiểu số có nguồn gốc chủ yếu từ những người thực dân Hòa Lan cai trị Nam Phi trong nhiều thập niên phân biệt chủng tộc, đang bị đàn áp. Nam Phi bác bỏ cáo buộc này. Tỷ lệ giết người ở nước này rất cao và phần lớn nạn nhân là người da đen.
Cuộc họp bắt đầu bằng những câu chuyện thân mật tại Tòa Bạch Ốc, bao gồm những câu nói đùa vui vẻ về môn golf, đã đột nhiên chuyển hướng khi Tổng thống Trump đề cập đến vấn nạn diệt chủng tại Nam Phi. “Chúng tôi có hàng ngàn câu chuyện nói về điều đó”, sau đó ra lệnh cho nhân viên của mình: “Tắt đèn và bật cái này lên”.
Ngồi cạnh Tổng thống Trump trước lò sưởi, Ramaphosa cố nở nụ cười và quay lại nhìn màn hình TV lớn trong khi đồng minh tỷ phú người Nam Phi của Tổng thống Trump là Elon Musk, JD Vance, bộ trưởng quốc phòng Pete Hegseth cùng các nhà ngoại giao và nhà báo từ cả hai nước đang theo dõi.
Đoạn video có cảnh quay cựu tổng thống Nam Phi Jacob Zuma và chính trị gia đối lập nhiệt thành Julius Malema hát một bài hát đấu tranh thời kỳ phân biệt chủng tộc có tên là Kill the Boer, có nghĩa là nông dân hoặc người Afrikaner, trong khi những người ủng hộ nhảy múa.
Ramaphosa lặng lẽ nhưng kiên quyết phản bác, chỉ ra rằng quan điểm thể hiện trong video không phải là chính sách của chính phủ.
Cũng có đoạn phim mà Tổng thống Trump tuyên bố cho thấy những ngôi mộ của hơn một ngàn nông dân da trắng, được đánh dấu bằng những cây thánh giá màu trắng. Ramaphosa, người hầu như ngồi im không biểu lộ cảm xúc, thỉnh thoảng nhìn chăm chú, cho biết ông chưa từng thấy điều đó trước đây và muốn tìm hiểu xem địa điểm đó ở đâu.
Sau đó, Tổng thống Trump đưa ra một loạt bài báo mà ông cho là từ vài ngày trước đưa tin về các vụ giết người ở Nam Phi. Ông đọc một số tiêu đề và bình luận: “Cái chết, cái chết, cái chết, cái chết khủng khiếp.”
Ramaphosa thừa nhận có tội phạm ở Nam Phi và cho biết phần lớn nạn nhân là người da đen. Tổng thống Trump cắt ngang và nói: “Những người nông dân không phải là người da đen.”
Thuyết âm mưu về một cuộc diệt chủng người da trắng từ lâu đã là chủ đề chính của nhóm cực hữu phân biệt chủng tộc, và trong những năm gần đây đã được Musk và nhân vật truyền thông cánh hữu Tucker Carlson khuếch đại.
Tổng thống Trump liên tục nhắc lại chủ đề này trong cuộc họp truyền hình hôm thứ Tư. Ông nói: “Bây giờ tôi sẽ nói, chế độ phân biệt chủng tộc: thật kinh khủng. Đó là mối đe dọa lớn nhất. Điều đó đã được báo cáo mọi lúc.”
“ Những gì đang xảy ra hiện nay không bao giờ được báo cáo. Không ai biết về nó. Tất cả những gì chúng ta biết là chúng ta đang bị ngập lụt bởi những người, với những người nông dân da trắng từ Nam Phi, và đó là một vấn đề lớn.”
Ông nói thêm: “Họ là những người nông dân da trắng, và họ đang chạy trốn khỏi Nam Phi, và đó là một điều rất đáng buồn khi chứng kiến. Nhưng tôi hy vọng chúng ta có thể có lời giải thích về điều đó, vì tôi biết bạn không muốn điều đó.”
Nhưng Ramaphosa vẫn giữ giọng điệu bình thản, nhận xét: “Chúng tôi được Nelson Mandela dạy rằng bất cứ khi nào có vấn đề, mọi người cần ngồi lại quanh bàn và nói về chúng. Và đây chính xác là điều chúng tôi cũng muốn nói đến.”
Cuộc họp diễn ra vài ngày sau khi khoảng 50 người Afrikaner đến Hoa Kỳ để chấp nhận lời đề nghị “tị nạn” của Tổng thống Trump. Tổng thống Trump đã đưa ra lời đề nghị mặc dù Hoa Kỳ đã dừng tiếp nhận người xin tị nạn từ hầu hết các nơi còn lại trên thế giới khi ông đàn áp nhập cư.
Mối quan hệ giữa hai nước đang ở mức thấp nhất kể từ khi chế độ phân biệt chủng tộc chấm dứt vào năm 1994. Hoa Kỳ đã lên án vụ kiện của Nam Phi cáo buộc Israel về tội diệt chủng ở Gaza tại tòa án công lý quốc tế, cắt giảm viện trợ, công bố mức thuế quan 31% và trục xuất đại sứ Nam Phi vì chỉ trích phong trào “Đưa nước Mỹ vĩ đại trở lại”, gọi tắt là Maga, của Tổng thống Trump.
Nhưng vấn đề gây tranh cãi lớn nhất là luật tịch thu đất đai của Nam Phi được ký vào Tháng Giêng nhằm mục đích khắc phục sự bất bình đẳng trong lịch sử của chế độ cai trị của người da trắng thiểu số. Ramaphosa phủ nhận rằng luật này sẽ được sử dụng để tịch thu tùy tiện đất đai của người da trắng, khẳng định rằng tất cả người Nam Phi đều được hiến pháp bảo vệ.
Nhưng Tổng thống Trump đã khẳng định sai: “Bạn cho phép họ chiếm đất – và sau đó khi họ chiếm đất, họ giết người nông dân da trắng, và khi họ giết người nông dân da trắng, chẳng có chuyện gì xảy ra với họ cả
“Bạn đang tước đoạt đất đai của người dân và trong nhiều trường hợp, những người đó đang bị hành quyết. Họ đang bị hành quyết và họ là người da trắng.”
Chủ tịch NAACP Derrick Johnson đã nói về cuộc họp: “Không có giới hạn nào cho việc Ông Donald Trump sẽ đi xa đến mức nào để chia rẽ mọi người trên cơ sở chủng tộc. Thật bàng hoàng khi nghe Tổng thống Hoa Kỳ — tại Phòng Bầu dục — thúc đẩy những lời dối trá và tuyên truyền. Thật đáng xấu hổ và kinh khủng.”
Ramaphosa đã đến Tòa Bạch Ốc cùng với bộ trưởng nông nghiệp John Steenhuisen, một người da trắng, hai trong số những tay golf hàng đầu Nam Phi, Ernie Els và Retief Goosen, và người giàu nhất đất nước, Johann Rupert, trong nỗ lực quyến rũ vị tổng thống yêu thích chơi golf. Tất cả đều cân nhắc trong cuộc họp tại Phòng Bầu dục và dường như được Tổng thống Trump đón nhận nồng nhiệt.
Rupert cho biết Nam Phi cần sự hỗ trợ của công nghệ để ngăn chặn tử vong trong nước, mà theo ông không chỉ là của những người nông dân da trắng mà là tất cả mọi người. “Chúng tôi có quá nhiều cái chết... Không chỉ là những người nông dân da trắng, mà là của tất cả mọi người, và chúng ta cần sự hỗ trợ của công nghệ. Chúng tôi cần Starlink tại mọi đồn cảnh sát nhỏ. Chúng tôi cần máy bay điều khiển từ xa”, ông nói.
Nam Phi được cho là sẽ cung cấp cho Musk, người sinh ra tại quốc gia này, một thỏa thuận để vận hành mạng internet vệ tinh Starlink của ông tại Nam Phi. Ông chủ của Tesla và SpaceX đã cáo buộc Pretoria về luật “phân biệt chủng tộc công khai”, ám chỉ đến các chính sách trao quyền cho người da đen sau thời kỳ phân biệt chủng tộc được coi là rào cản đối với việc cấp phép cho Starlink.
Nam Phi là một trong những xã hội bất bình đẳng nhất thế giới. Người da trắng chiếm 7% dân số cả nước nhưng sở hữu ít nhất một nửa đất đai của Nam Phi. Họ cũng khá giả hơn về mặt kinh tế theo hầu hết mọi thước đo.
Ngoài ống kính máy quay, Tổng thống Trump và Ramaphosa đã có thêm các cuộc đàm phán và dùng bữa trưa với sự có mặt của Musk. Sau đó, tại một cuộc họp báo ở một khách sạn tại Washington, Ramaphosa tuyên bố chuyến thăm là một thành công về thương mại và đầu tư – và bác bỏ sự so sánh của Tổng thống Trump với thời kỳ phân biệt chủng tộc.
“Không hề có nạn diệt chủng ở Nam Phi và tất nhiên đó là vấn đề về cách nhìn nhận của mỗi người”, ông nói. “Như người ta vẫn nói, đôi khi hình dạng của ngọn núi phụ thuộc vào điểm hoặc hướng nhìn của bạn. Trong trường hợp này, chúng ta không thể so sánh những gì được cho là diệt chủng với những gì chúng ta đã trải qua trong cuộc đấu tranh vì mọi người đã bị giết, vì sự áp bức đang diễn ra ở đất nước chúng ta”.
Nhưng Ramaphosa cho rằng Tổng thống Trump vẫn cởi mở. Ramaphosa nói với các phóng viên: “Khi một trong số các bạn hỏi ông ấy - và tạ ơn Chúa vì một trong số các bạn đã hỏi - liệu ông ấy có tin rằng đã có cuộc diệt chủng hay không, ông ấy nói là không, ông ấy không tin. Mặc dù ông ấy đã phát tán đoạn video và tất cả những bài báo đó, nhưng cuối cùng tôi tin rằng có sự nghi ngờ và không tin trong đầu ông ấy về tất cả những điều này.”
[The Guardian: Trump ambushes South African president with video and false claims of anti-white racism]
10. ‘Đã chuẩn bị rồi’ — Ukraine, Lithuania kêu gọi trừng phạt Nga nghiêm khắc hơn trong gói thứ 18
Nhiều nhà lãnh đạo Âu Châu đang kêu gọi Liên Hiệp Âu Châu áp dụng các lệnh trừng phạt khắc nghiệt hơn đối với Nga trong gói trừng phạt thứ 18 sắp tới.
Phát biểu với các phóng viên tại Brussels vào ngày 20 tháng 5, Ngoại trưởng Lithuania Kestutis Budrys cho biết các lệnh trừng phạt khắc nghiệt hơn phải được áp dụng vì Putin tiếp tục bác bỏ đề xuất ngừng bắn trong 30 ngày.
“Sự lừa dối, sự gián đoạn, sự sao nhãng và sự trì hoãn, và toàn bộ mục đích của nó là để tránh các lệnh trừng phạt,” Budrys nói, có khả năng ám chỉ đến cuộc điện đàm giữa Putin với Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump mà không đưa ra cam kết nào về lệnh ngừng bắn. “Chúng ta, những người Âu Châu, phải chấm dứt vòng luẩn quẩn này và công cụ để chấm dứt nó là áp đặt các lệnh trừng phạt mới.”
Bình luận của Budrys được đưa ra sau khi Liên Hiệp Âu Châu thông qua gói trừng phạt thứ 17 đối với Nga vào ngày 20 tháng 5, chủ yếu nhắm vào đội tàu chở dầu bí mật của nước này.
Budrys còn kêu gọi Liên Hiệp Âu Châu nhắm vào hoạt động xuất khẩu năng lượng, khí thiên nhiên hóa lỏng, gọi tắt là LNG, dầu mỏ và nhiên liệu hạt nhân cũng như các tổ chức tài chính của Nga.
Ngoại trưởng Estonia Margus Tsahkna cho biết vào ngày 19 tháng 5 trên X rằng gói hạn chế tiếp theo “đã được điều động”.
Tổng thống Volodymyr Zelenskiy cũng nhắc lại những điểm tương tự trong bài phát biểu buổi tối ngày 20 tháng 5, tuyên bố rằng gói trừng phạt tiếp theo “đã được chuẩn bị”.
Tổng thống Zelenskiy còn kêu gọi Liên Hiệp Âu Châu áp dụng thêm các lệnh trừng phạt đối với “dầu mỏ của Nga, đội tàu chở dầu, toàn bộ cơ sở hạ tầng năng lượng tài trợ cho chiến tranh, toàn bộ ngân hàng, toàn bộ các chương trình tài chính và ngành công nghiệp quân sự của Nga”.
“ Một gói trừng phạt mới của Âu Châu — gói thứ 17 — đã được đưa ra. Đây là một bước đi đúng hướng, và cần phải có nhiều biện pháp trừng phạt cần thiết để Nga quan tâm đến hòa bình và cảm nhận được toàn bộ cái giá phải trả cho hành động xâm lược và mong muốn kéo dài chiến tranh của mình”, Tổng thống Zelenskiy nói.
Các đồng minh Âu Châu của Ukraine đang thắt chặt lệnh trừng phạt đối với Nga khi Mạc Tư Khoa từ chối ngừng bắn. Bất chấp sự từ chối của Nga, cho đến nay vẫn chưa có lệnh trừng phạt mới nào của Hoa Kỳ được áp dụng, với việc Tổng thống Trump nói rằng việc thực hiện các lệnh trừng phạt “cũng có thể khiến tình hình tồi tệ hơn nhiều”, sau cuộc điện đàm với Putin.
Một số cơ quan truyền thông đưa tin vào ngày 20 tháng 5 về sự thất vọng của các nhà lãnh đạo Âu Châu về việc Hoa Kỳ không trừng phạt Nga, trong đó một quan chức cao cấp của Âu Châu nói với tờ New York Times, gọi tắt là NYT rằng Tổng thống Trump “có vẻ chưa bao giờ đầu tư vào việc tham gia trừng phạt Nga”, cơ quan truyền thông này viết.
NYT tiếp tục đưa tin, trích lời một quan chức Tòa Bạch Ốc, rằng Tổng thống Trump từ chối áp đặt lệnh trừng phạt đối với Nga vì điều đó có thể cản trở các cơ hội kinh doanh và thương mại trong tương lai với Mạc Tư Khoa.
[Kyiv Independent: 'It is already being prepared' — Ukraine, Lithuania call for harsher sanctions against Russia in 18th package]
NewsUKMor24May2025