1. Tình báo cho thấy Nga đang lên kế hoạch cho các hoạt động tấn công mới ở Ukraine, Tổng thống Zelenskiy nói
Nga đang “chuẩn bị các hoạt động tấn công mới” trong cuộc chiến toàn diện chống lại Ukraine, Tổng thống Volodymyr Zelenskiy đưa ra lập trường trên, sau một cuộc họp báo tình báo hôm Thứ Ba, 27 Tháng Năm.
Kyiv trước đó đã cảnh báo về mối đe dọa của một cuộc tấn công lớn mới của Nga nhắm vào các tỉnh Kharkiv và Sumy ở đông bắc Ukraine vào mùa xuân và mùa hè này. Trong khi Nga chỉ đạt được những lợi ích lãnh thổ tối thiểu với cái giá phải trả là những tổn thất nặng nề trong vài tháng qua, Mạc Tư Khoa đã tăng gấp đôi các mục tiêu tối đa của mình trong các cuộc đàm phán hòa bình gần đây.
Các báo cáo tình báo Ukraine xác nhận rằng Nga không thực sự quan tâm đến việc giải quyết hòa bình, Tổng thống Zelenskiy cho biết trong bài phát biểu buổi tối.
Ông cho biết: “Chúng ta có thể thấy từ thông tin tình báo thu thập được và từ dữ liệu mở rằng Putin và thuộc hạ của ông không có kế hoạch chấm dứt chiến tranh — không có bằng chứng nào cho thấy họ đang nghiêm chỉnh cân nhắc hòa bình và họ đang nghiêm chỉnh cân nhắc giải pháp ngoại giao”.
“Ngược lại, có rất nhiều bằng chứng cho thấy họ đang chuẩn bị các hoạt động tấn công mới.”
Các cơ quan tình báo của các đồng minh của Ukraine có thể đã thấy bằng chứng tương tự, Tổng thống Zelenskiy nói. Ông kêu gọi các quốc gia đối tác áp dụng “áp lực chung phù hợp” lên Mạc Tư Khoa để đáp trả.
Những phát biểu mới nhất của Tổng thống Zelenskiy được đưa ra sau ba đêm không kích liên tục của Nga nhằm vào các thành phố của Ukraine - diễn ra trong khi Điện Cẩm Linh chậm trễ trong việc thực hiện các điều khoản của “bản ghi nhớ” được đề xuất về một giải pháp hòa bình có thể có trong tương lai.
Bản ghi nhớ là lời phản biện của Putin sau khi ông một lần nữa bác bỏ lệnh ngừng bắn trong cuộc điện đàm kéo dài hai giờ với Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump vào ngày 19 tháng 5. Nga vẫn chưa chuyển giao tài liệu trình bày các điều khoản giải quyết.
Ngoại trưởng Sergey Lavrov cho biết Nga sẽ chỉ đệ trình dự thảo “văn bản giải quyết” sau khi Ukraine và Nga hoàn tất việc trao đổi tù nhân 1.000 đổi 1.000. Việc trao đổi đã hoàn tất vào ngày 25 tháng 5.
Tổng thống Zelenskiy đã lưu ý đến sự chậm trễ của Nga trong việc nộp bản ghi nhớ.
“Họ đã dành hơn một tuần cho việc này,” ông nói. “Họ nói nhiều về ngoại giao. Nhưng khi ở giữa tình hình này, có những cuộc không kích liên tục của Nga, những vụ giết người liên tục, những cuộc tấn công liên tục và sự chuẩn bị cho các cuộc tấn công mới, thì đây chắc chắn là một chẩn đoán. Nga xứng đáng chịu áp lực toàn diện — mọi thứ có thể được thực hiện để hạn chế khả năng quân sự của họ.”
Theo Tổng thống Zelenskiy, Nga đã phóng hơn 900 máy bay điều khiển từ xa tấn công trong ba ngày qua, ngoài hỏa tiễn hành trình và hỏa tiễn đạn đạo. Ông cho biết Ukraine đang tìm cách tăng sản lượng máy bay điều khiển từ xa đánh chặn và chuyển thêm kinh phí để phát triển chương trình hỏa tiễn đạn đạo của mình.
Các quan chức và chuyên gia nói với tờ Washington Post, gọi tắt là WP vào ngày 24 tháng 5 rằng Nga có thể không có đủ khả năng quân sự để tiến hành một cuộc tấn công có thể phá vỡ thành công các phòng tuyến của Ukraine. Các quan chức cho biết sự suy giảm lợi thế quân sự của Nga có thể khiến áp lực phối hợp của phương Tây lên Điện Cẩm Linh hiệu quả hơn.
Tổng thống Zelenskiy thúc giục Hoa Kỳ và Âu Châu ban hành “các lệnh trừng phạt mới và mạnh mẽ” đối với Mạc Tư Khoa để buộc Putin phải chấp nhận lệnh ngừng bắn và thể hiện “sự tôn trọng” đối với tiến trình ngoại giao.
Trong khi Tổng thống Trump chỉ trích Putin sau loạt tấn công quy mô lớn gần đây, tổng thống Hoa Kỳ lại có tiền lệ không thực hiện được lời đe dọa trừng phạt Nga.
[Kyiv Independent: Intelligence shows Russia planning new offensive operations in Ukraine, Zelensky says]
2. Ukraine sẽ tăng cường sản xuất máy bay điều khiển từ xa đánh chặn, tăng tài trợ cho phát triển hỏa tiễn đạn đạo, Tổng thống Zelenskiy cho biết
Tổng thống Volodymyr Zelenskiy cho biết trong bài phát biểu buổi tối rằng Ukraine sẽ tăng kinh phí cho máy bay điều khiển từ xa đánh chặn và hỏa tiễn đạn đạo trong bối cảnh các cuộc tấn công bằng máy bay điều khiển từ xa và hỏa tiễn của Nga gia tăng.
Tổng thống Zelenskiy cho biết: “Tôi đã chỉ thị tăng đáng kể sản lượng máy bay điều khiển từ xa đánh chặn của chúng tôi và chúng tôi sẽ huy động thêm nguồn tài trợ từ các đối tác để hỗ trợ cho việc này”.
“Tôi cũng đã ra lệnh cấp kinh phí chuyên biệt cho chương trình hỏa tiễn đạn đạo của Ukraine để đẩy nhanh quá trình sản xuất hỏa tiễn”, ông nói thêm.
Nga đã tăng cường các cuộc tấn công trên không vào Ukraine trong những ngày gần đây. Vào ngày 26 tháng 5, Nga đã tiến hành cuộc tấn công trên không và máy bay điều khiển từ xa quy mô lớn thứ ba vào Ukraine trong ba đêm, giết chết ít nhất sáu người và làm bị thương 24 người trên khắp cả nước.
Cuộc tấn công này đánh dấu cuộc tấn công bằng máy bay điều khiển từ xa quy mô lớn nhất nhằm vào Ukraine trong suốt cuộc chiến tranh toàn diện, vượt qua kỷ lục trước đó là 298 máy bay điều khiển từ xa vào ngày 25 tháng 5.
Tổng thống Zelenskiy cho biết Nga đã phóng hơn 900 máy bay điều khiển từ xa tấn công trong ba ngày qua, ngoài ra còn có hỏa tiễn hành trình và hỏa tiễn đạn đạo.
“Hơn 900 máy bay điều khiển từ xa tấn công được phóng vào Ukraine chỉ trong ba ngày, cùng với hỏa tiễn đạn đạo và hỏa tiễn hành trình. Không có logic quân sự nào trong việc này, nhưng đó là một lựa chọn chính trị rõ ràng — lựa chọn của Putin, lựa chọn của Nga — lựa chọn tiếp tục tiến hành chiến tranh và hủy diệt sinh mạng.”
Ukraine và Nga đã tổ chức các cuộc đàm phán hòa bình tại Istanbul vào ngày 16 tháng 5, tại đó cả hai bên đã đồng ý trao đổi 1.000 tù nhân đổi 1.000 người.
Các cuộc đàm phán hòa bình giữa Ukraine và Nga phần lớn không có kết quả rõ ràng, khi Mạc Tư Khoa lặp lại các yêu cầu tối đa và cử một phái đoàn gồm các quan chức cấp thấp hơn.
Bất chấp các cuộc đàm phán hòa bình ở Thổ Nhĩ Kỳ, Nga vẫn tăng cường các cuộc tấn công bằng máy bay điều khiển từ xa và hỏa tiễn vào Ukraine.
Nga đã phóng chín hỏa tiễn hành trình Kh-101 từ máy bay ném bom Tu-95MS và số lượng kỷ lục 355 máy bay điều khiển từ xa tấn công và mồi bẫy loại Shahed chỉ trong một đêm, Không quân Ukraine đưa tin vào ngày 26 tháng 5.
[Kyiv Independent: Ukraine to boost interceptor drone production, increase funding for ballistic missile development, Zelensky says]
3. Tổng thống Zelenskiy đến Đức để hội đàm với Thủ tướng Merz, Der Spiegel đưa tin
Tổng thống Volodymyr Zelenskiy đến Berlin vào ngày 28 tháng 5 để có chuyến thăm bất ngờ và gặp Thủ tướng Đức Friedrich Merz
Cuộc họp diễn ra khi Merz tìm cách thúc đẩy các nỗ lực của Âu Châu nhằm khởi xướng các cuộc đàm phán hòa bình cấp kỹ thuật giữa Ukraine và Nga.
Theo Der Spiegel, Merz có kế hoạch thảo luận các bước đi tiềm năng hướng tới việc tạo điều kiện cho các cuộc đàm phán như vậy trực tiếp với Tổng thống Zelenskiy. Ông cũng sẽ tóm tắt cho nhà lãnh đạo Ukraine về các kế hoạch cho một gói trừng phạt mới của Liên minh Âu Châu nhắm vào Nga, nhằm mục đích tăng cường áp lực buộc Mạc Tư Khoa phải tham gia vào cuộc đối thoại nghiêm chỉnh.
Trước cuộc đàm phán hòa bình ngày 16 tháng 5 tại Istanbul, Merz đã cảnh báo Điện Cẩm Linh về các lệnh trừng phạt mới toàn diện nếu Putin tiếp tục cản trở tiến trình. Cuộc đàm phán tại Istanbul — lần đầu tiên trong ba năm — đã kết thúc sau chưa đầy hai giờ, mà không có thỏa thuận ngừng bắn.
Kết quả quan trọng duy nhất là một thỏa thuận trao đổi 1.000 tù binh chiến tranh ở mỗi bên.
Mạc Tư Khoa lặp lại những yêu cầu tối đa của mình, bao gồm việc Ukraine rút toàn bộ quân khỏi bốn vùng bị tạm chiếm một phần mà nước này tuyên bố đã sáp nhập — một lập trường mà Kyiv và các đồng minh phản đối.
Các quan chức Ukraine mô tả các cuộc đàm phán là ngắn gọn và không hiệu quả, nói rằng các nhà đàm phán Nga thiếu thẩm quyền thực sự. Bất chấp lời đe dọa trước đó của Merz, không có lệnh trừng phạt mới nào được công bố sau các cuộc đàm phán thất bại.
Trong chuyến thăm ngày 28 tháng 5, Tổng thống Zelenskiy cũng có lịch trình gặp Tổng thống Đức Frank-Walter Steinmeier.
Chuyến thăm này, được cho là được tổ chức trong thời gian ngắn, nhằm mục đích thể hiện quyết tâm thống nhất của Âu Châu trong việc theo đuổi con đường ngoại giao trong khi vẫn duy trì sự hỗ trợ mạnh mẽ về quân sự và chính trị cho Ukraine.
Chuyến đi Berlin của Tổng thống Zelenskiy diễn ra khoảng ba tuần sau cuộc họp cao cấp tại Kyiv vào ngày 10 tháng 5, khi Tổng thống Pháp Emmanuel Macron, Merz, Thủ tướng Anh Keir Starmer và Thủ tướng Ba Lan Donald Tusk đến thăm thủ đô Ukraine để đàm phán chung.
Cuộc gặp đánh dấu chuyến thăm đầu tiên của Merz tới Ukraine với tư cách là thủ tướng và là lần đầu tiên cả bốn nhà lãnh đạo cùng đứng tại Kyiv.
Trong tuyên bố chung do chính phủ Anh đưa ra trước chuyến đi, các nhà lãnh đạo đã cam kết đoàn kết với Ukraine chống lại “cuộc xâm lược toàn diện và phi pháp của Nga”. Họ bày tỏ sự ủng hộ đối với lời kêu gọi của Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump về một thỏa thuận hòa bình và kêu gọi Nga ngừng cản trở những nỗ lực hướng tới một lệnh ngừng bắn lâu dài.
Trước đó vào ngày 26 tháng 5, Merz cho biết các đối tác phương Tây không áp dụng bất kỳ hạn chế tầm bắn nào đối với các loại vũ khí được chuyển giao cho Ukraine để sử dụng chống lại các mục tiêu quân sự của Nga trên lãnh thổ Nga.
[Kyiv Independent: Zelensky to visit Germany for talks with Merz, Der Spiegel reports]
4. Nô tài của Putin trả lời tin đồn về nguy cơ tử vong
Nhà lãnh đạo Chechnya Ramzan Kadyrov đã đề cập đến những tin đồn lan truyền về sức khỏe suy yếu của ông bằng một thông điệp bí ẩn về nguy cơ tử vong.
Kadyrov, được mệnh danh là nô tài của nhà độc tài Vladimir Putin, đã đăng một video lên kênh Telegram của mình, vài tuần sau khi ông yêu cầu nhà lãnh đạo Nga “miễn nhiệm chức vụ của tôi” trong bối cảnh có tin đồn về tình hình sức khỏe xấu đi sẽ sớm buộc ông phải từ chức.
Thông điệp này xuất hiện trong bối cảnh ngày càng có nhiều đồn đoán về sức khỏe của nhà lãnh đạo Chechnya, người cai trị nước cộng hòa Hồi giáo to lớn ở miền Nam nước Nga. Đây là lần đầu tiên Kadyrov công khai đề cập đến những tin đồn, vốn đã gia tăng sau khi tờ Novaya Gazeta có trụ sở tại Latvia đưa tin vào tháng 4 năm 2024 rằng ông được chẩn đoán mắc bệnh viêm tụy hoại tử vào năm 2019—một tình trạng nghiêm trọng có thể dẫn đến suy nội tạng và tử vong.
Trong một video được công bố hôm Thứ Tư, 28 Tháng Năm, Kadyrov nói trong phần bình luận rằng ông “ngày càng nghe nhiều lời đồn đại về căn bệnh của mình”, nhưng không xác nhận hoặc phủ nhận liệu sức khỏe của ông có xấu đi hay không.
“Họ nói rằng tôi sắp chết, tôi không còn nhiều thời gian nữa”, nhà lãnh đạo Chechnya nói.
“Thứ nhất, bệnh tật và cái chết là con đường của mỗi người. Không ai sống mà không đi qua con đường này. Thứ hai, không phải bệnh tật hay nguy hiểm làm giảm tuổi thọ. Độ dài của nó chỉ được quyết định bởi người đã ban hơi thở.”
Kadyrov, 48 tuổi, nói thêm: “Nếu tôi được định sẵn sống 50, 60 hoặc 70 năm, tôi sẽ sống đúng như đã định, và không ai được phép lấy đi một ngày nào cả”.
Trong chú thích, ông cũng nói rằng, “Mỗi ngày là một món quà vô giá, được Đấng toàn năng đo lường” và nói rằng, “Chúng ta phải sống một cách có ý thức, không lan truyền những tin đồn suông và gieo rắc bất hòa”.
Đầu tháng này, Novaya Gazeta đưa tin rằng Kadyrov đã yêu cầu Putin sa thải ông, và rằng ông đang chuẩn bị cho cậu con trai tuổi teen Adam Kadyrov thay thế ông làm lãnh đạo Chechnya. Ông được tổng thống Nga bổ nhiệm vào vị trí này vào năm 2007 sau vụ ám sát cha mình, Akhmad Kadyrov, ba năm trước đó.
Sau đó, Kadyrov đã rút lại tuyên bố từ chức của mình trong bài đăng trên kênh Telegram của mình.
“Nhiều người không hiểu ý nghĩa lời tôi nói về việc từ chức. Tôi không quyết định liệu tôi có tiếp tục giữ chức vụ Nhà lãnh đạo Cộng hòa Chechnya hay không”, Kadyrov viết.
“Vâng, tôi có thể yêu cầu hoặc đề xuất. Nhưng dù tôi có nói bao nhiêu, dù tôi có yêu cầu bao nhiêu, thì quyết định như vậy cũng chỉ được đưa ra bởi một người duy nhất—Tổng tư lệnh tối cao của chúng ta, Tổng thống Nga Vladimir Vladimirovich Putin.
“Tôi là lính bộ binh! Tôi là người của nhóm. Nếu có lệnh, tôi sẽ thực hiện.”
Đồn đoán về sức khỏe của nhà lãnh đạo Chechnya đã gia tăng vào tháng 9 năm 2023 khi phát ngôn nhân tình báo quân sự Ukraine Andriy Yusov cho biết Kadyrov đã không khỏe trong một thời gian dài với các vấn đề sức khỏe toàn thân. Cũng có tin đồn trên mạng xã hội rằng Kadyrov đã chết hoặc hôn mê.
[Newsweek: Putin's Henchman Addresses Rumors He's Dying]
5. Máy bay trực thăng Apache của NATO được trang bị hỏa tiễn Hellfire khai hỏa gần biên giới Nga
Binh lính Anh đã bắn hỏa tiễn Hellfire của Mỹ từ trực thăng Apache do Mỹ sản xuất trong cuộc tập trận của NATO chỉ cách biên giới phía bắc của liên minh này với Nga 60 dặm.
Hai trong số các hỏa tiễn đã được lắp vào một trong những trực thăng tấn công Apache mới nhận được trên mặt đất tại Sodankylä, một căn cứ quân sự ở phía bắc đường Vòng Bắc Cực thuộc vùng Lapland của Phần Lan.
Các phi hành đoàn Apache đã bắn tổng cộng 15 hỏa tiễn Hellfire, bao gồm tám hỏa tiễn vào thứ năm, trong các cuộc tập trận được thiết kế để cảm nhận cách các trực thăng mới và cải tiến hoạt động với hỏa tiễn tầm ngắn—cộng với súng máy 30 ly—vào các mục tiêu ngay phía nam đường băng. Các hỏa tiễn Hellfire nặng 50 kg này nhỏ nhưng có sức công phá khá lớn, được thiết kế để tiêu diệt các mục tiêu như xe tăng của đối phương.
Các cuộc tập trận Apache và Hellfire là một phần trong chương trình huấn luyện của NATO tại khu vực cực bắc của Phần Lan, chủ yếu do quân đội Phần Lan chỉ huy nhưng được tăng cường thêm quân đội Thụy Điển và Anh.
Phần Lan và Thụy Điển là những thành viên mới nhất của NATO, với các cuộc tập trận bắn đạn thật được điều động trong điều kiện khắc nghiệt của bãi tập. Những người lính ở Sodankylä cho biết họ biết về sự gần gũi với lãnh thổ Nga, nhưng đó là một suy nghĩ chủ yếu được dành cho các cuộc tập trận.
Việc Helsinki gia nhập liên minh đã tăng gấp đôi biên giới trên bộ của Nga với NATO, và Điện Cẩm Linh nhanh chóng tuyên bố sẽ đáp trả. Trước đó, Mạc Tư Khoa đã cam kết tăng cường sự hiện diện của mình ở phía tây bắc nước Nga.
Các hình ảnh vệ tinh gần đây đã xác nhận rằng Nga đang mở rộng sự hiện diện quân sự gần Phần Lan, mặc dù các quan chức từ các quốc gia NATO giáp biên giới với lãnh thổ Nga từ lâu đã nói rằng họ mong đợi Mạc Tư Khoa sẽ gửi một số lượng lớn quân gần lãnh thổ NATO khi chiến tranh với Ukraine kết thúc.
Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump và các quan chức cao cấp của ông đã gây áp lực đáng kể lên Kyiv và Mạc Tư Khoa để đàm phán và chấm dứt cuộc xung đột trên bộ lớn nhất Âu Châu kể từ Thế chiến II—một kỳ tích mà Tổng thống Trump cam kết sẽ đạt được chỉ trong vòng 24 giờ sau khi ông trở lại Phòng Bầu dục vào tháng Giêng. Tiến trình hướng tới lệnh ngừng bắn diễn ra chậm chạp, với việc Tòa Bạch Ốc ngày càng thất vọng với sự miễn cưỡng của Nga trong việc ký kết thỏa thuận.
“Chúng tôi đã là hàng xóm của Nga trong nhiều trăm năm,” Thiếu tướng Sami Nurmi, giám đốc lập kế hoạch chiến lược của Lực lượng Phòng vệ Phần Lan, cho biết trong tuần này. “Chúng tôi đã học cách sống chung với điều đó.”
Nhưng cơ quan tình báo nước ngoài của Estonia đã cảnh báo vào đầu năm ngoái rằng NATO “có thể phải đối mặt với một đội quân lớn theo kiểu Liên Xô trong thập niên tới” nếu Nga cải cách quân đội thành công. Cựu Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu đã công bố những thay đổi toàn diện đối với quân đội vào cuối năm 2022 và hiện đang được tiến hành.
Các đánh giá khác cho rằng khả năng Nga tấn công NATO cao hơn sau khi rút khỏi Ukraine nếu liên minh này bị coi là chia rẽ. Tổng thống Trump, một người hoài nghi NATO, đã nói trước khi ông trở lại Tòa Bạch Ốc rằng ông sẽ khuyến khích Nga tấn công các thành viên NATO mà ông cho là không đạt được các hướng dẫn về chi tiêu quốc phòng trên toàn liên minh, làm giảm sự đoàn kết của NATO.
Các cuộc tập trận ở miền bắc Phần Lan dường như được thiết kế nhằm nhấn mạnh điều ngược lại—để cho thấy những thành viên mới nhất của NATO hòa nhập một cách liền mạch.
Chuẩn tướng Nick English, chỉ huy Lữ đoàn tác chiến không quân số 1 của Quân đội Anh, phát biểu với Newsweek hôm thứ Tư rằng: “Đây thực sự là minh chứng rõ ràng cho thấy năng lực của NATO có thể đến với Phần Lan như thế nào”.
Đối với người Anh, điều quan trọng là phải thích nghi với những điều kiện khắc nghiệt.
“Bắc Cực là nơi khắc nghiệt nhất, nó có thể chuyển từ trạng thái hoàn hảo sang trạng thái có thể giết chết bạn nếu bạn không cẩn thận”, Hạ sĩ Jamie Price thuộc Trung đoàn Không quân Lục quân số 4 được điều động tại Sodankylä cho biết.
Apache “luôn rất hiệu quả như một nền tảng tấn công”, Price nói với Newsweek. Chiếc trực thăng này, có thể khóa mục tiêu và bắn vào nhiều mục tiêu cùng một lúc, được chế tạo để nhanh chóng đến nơi cần đến, trước khi bay vút đi ngay sau khi hoàn thành nhiệm vụ, Molly Mclelland, một lính không quân 19 tuổi làm việc trong bộ phận liên lạc với Không quân, cho biết thêm.
Quân đội Anh đã nhận được lô trực thăng AH-64E nâng cấp cuối cùng trong số 50 chiếc vào tháng 3.
[Newsweek: NATO Apaches Loaded With Hellfire Missiles Fire Near Russian Border]
6. Tổng thư ký NATO Mark Rutte ủng hộ mục tiêu chi tiêu quốc phòng 5 phần trăm
Hôm Thứ Ba, 27 Tháng Năm, Tổng thư ký liên minh NATO, Mark Rutte, cho biết các đồng minh NATO đang hướng tới mục tiêu chi tiêu quốc phòng mới là 5% GDP trước thềm hội nghị thượng đỉnh các nhà lãnh đạo quan trọng vào tháng tới.
“Tôi cho rằng tại The Hague, chúng ta sẽ đồng ý về mục tiêu tăng chi tiêu quốc phòng lên tổng cộng 5 phần trăm”, Rutte phát biểu trong phiên hỏi đáp tại Đại hội đồng Nghị viện NATO ở Hoa Kỳ.
Động thái này diễn ra sau nhiều tháng chịu áp lực từ Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump, người đầu năm nay đã yêu cầu các đồng minh NATO tăng mạnh ngân sách quốc phòng hoặc có nguy cơ mất sự bảo vệ của Hoa Kỳ.
Vào thời điểm đó, nhiều đồng minh bác bỏ ý tưởng này vì cho rằng đây chỉ là trò hù dọa chính trị - nhưng căng thẳng gia tăng với Nga và sự chú ý mới về khả năng sẵn sàng quân sự của Âu Châu đã thay đổi cuộc thảo luận.
Ngày càng có nhiều nhà lãnh đạo tán thành mục tiêu mới, tăng đáng kể so với mục tiêu chi tiêu hiện tại của liên minh là ít nhất 2 phần trăm GDP.
Thủ tướng Hòa Lan Dick Schoof đầu tháng này cho biết Rutte đã viết thư cho các nhà lãnh đạo NATO kêu gọi họ đạt 3,5 phần trăm GDP cho “chi tiêu quân sự cứng” và 1,5 phần trăm GDP cho “chi tiêu liên quan như cơ sở hạ tầng, an ninh mạng và những thứ khác” trong bảy năm tới.
Bình luận hôm nay đánh dấu lần đầu tiên nhà lãnh đạo NATO công khai tán thành mục tiêu 5 phần trăm.
Mặc dù Rutte không nêu rõ thành phần chính xác của mục tiêu 5 phần trăm, ông cho biết mức cơ sở cho chi tiêu quân sự truyền thống sẽ “cao hơn đáng kể so với 3 phần trăm”, với các khoản tiền bổ sung dự kiến sẽ được dùng để hỗ trợ cơ sở hạ tầng và hậu cần.
Số liệu gần đây nhất của NATO cho thấy 23 trong số 32 thành viên đang trên đà chi ít nhất 2 phần trăm vào mùa hè năm nay — tăng mạnh so với mức chi tiêu của ba nước khi mục tiêu được đặt ra vào năm 2014 sau cuộc xâm lược đầu tiên của Nga vào Ukraine.
Tuy nhiên, vẫn chưa có nước nào đạt được mức 5 phần trăm. Ba Lan dẫn đầu với khoảng 4,7 phần trăm GDP, trong khi Lithuania và Latvia đã công bố kế hoạch đạt hoặc vượt mức 5 phần trăm trong hai năm tới.
[Politico: NATO’s Rutte embraces 5 percent defense spending goal]
7. Thụy Điển phân bổ hơn 500 triệu đô la cho quốc phòng của Ukraine
Theo tuyên bố được công bố trên trang web của chính phủ Thụy Điển vào ngày Thứ Ba, 27 Tháng Năm, Stockholm đã phân bổ 4,8 tỷ kronor Thụy Điển (gần 504 triệu đô la) để tăng cường năng lực phòng thủ của Ukraine.
Chính phủ Thụy Điển đã phê duyệt quyết định vào ngày 22 tháng 5 chỉ thị Quân đội Thụy Điển đóng góp vào các quỹ và sáng kiến đa phương nhằm tăng cường quốc phòng cho Ukraine.
Khoản đóng góp tài chính này là một phần trong gói viện trợ thứ 19 của Thụy Điển dành cho Ukraine, được công bố vào đầu năm nay.
Theo tuyên bố, Thụy Điển sẽ đóng góp tài chính cho các liên minh quốc tế được thành lập trong khuôn khổ Nhóm liên lạc quốc phòng Ukraine, gọi tắt là UDCG, còn được gọi là định dạng Ramstein.
Thụy Điển sẽ tài trợ 100 triệu kronor, hay 10,5 triệu đô la, cho liên minh demiming để mua thiết bị, 300 triệu kronor, hay 31,5 triệu đô la, cho liên minh máy bay điều khiển từ xa, 50 triệu kronor, hay 5,2 triệu đô la, cho liên minh an ninh hàng hải để đào tạo nhân sự Hải quân Ukraine trong khuôn khổ Chiến dịch Intercharge và 30 triệu kronor, hay 3,1 triệu đô la, cho liên minh quản lý an ninh và CNTT để tạo ra hệ thống Delta của Ukraine.
Chính phủ Thụy Điển cũng sẽ cung cấp thêm 1 tỷ kronor, hay 105 triệu đô la, thông qua mô hình mua sắm vũ khí của Đan Mạch, nghĩa là mua trực tiếp từ ngành công nghiệp quốc phòng Ukraine.
Thêm 418 triệu kronor, hay 43,9 triệu đô la, sẽ được phân bổ cho việc mua xe thiết giáp, 550 triệu kronor, hay 57,7 triệu đô la, cho các sáng kiến mua sắm đạn dược và hơn 1 tỷ kronor, hay 105 triệu đô la, để mua hệ thống phòng không và máy bay điều khiển từ xa tầm xa.
Việc hỗ trợ tài chính diễn ra trong bối cảnh các nước Âu Châu tìm cách củng cố Ukraine khi sự hỗ trợ trong tương lai từ Hoa Kỳ, nhà tài trợ quân sự hàng đầu, ngày càng trở nên không chắc chắn dưới thời Tổng thống Trump, ngay cả khi một cuộc tấn công mới của Nga đang rình rập.
[Kyiv Independent: Sweden allocates over $500 million for Ukraine's defense]
8. Đồng minh trẻ tuổi của Putin chiếm được cảm tình khắp Phi Châu: Ibrahim Traoré là ai?
Ở tuổi 34, Ibrahim Traoré đã thu hút sự chú ý của toàn cầu bằng cách lật đổ chính quyền quân sự Burkina Faso—cuộc đảo chính thứ hai trong một năm—tuyên thệ đòi lại chủ quyền và từ bỏ ảnh hưởng của thực dân. Vài ngày sau, ông tuyên thệ nhậm chức tổng thống, trở thành nhà lãnh đạo trẻ nhất Phi Châu. Sự trỗi dậy của ông có được là nhờ hành động quân sự cũng như sự hiện diện trực tuyến lan truyền, với những lời tri ân của Trí Tuệ Nhân Tạo và những bài phát biểu đầy nhiệt huyết, coi ông là biểu tượng của toàn Phi Châu.
Những người theo Ibrahim Traoré dùng Trí Tuệ Nhân Tạo chế ra các videos trong đó các nhân vật nổi tiếng trên toàn cõi Phi Châu ca ngợi ông ta nức nở. Một ca sĩ nổi tiếng đã hát một bài hát để riêng tặng cho Ibrahim Traoré. Tuy nhiên, người ta nhanh chóng phát hiện ra video đó là giả vì cô ta đang ngồi trong tù. Táo bạo hơn, nữa những người theo anh ta còn chế tạo ra một video trong đó Đức Giáo Hoàng Lêô XIV dành ra tới 36 phút để ca tụng Ibrahim Traoré.
Trong một khu vực bị ảnh hưởng bởi sự can thiệp của nước ngoài và sự suy thoái dân chủ, thông điệp của Traoré đã gây được tiếng vang với những thanh niên vỡ mộng. Bất chấp bạo lực và chủ nghĩa độc đoán gia tăng, nhiều người coi ông là một người thách thức táo bạo đối với sự thống trị của phương Tây mà họ đổ lỗi cho những khó khăn của họ.
Sự trỗi dậy của Traoré phản ánh một xu hướng rộng hơn ở Tây Phi, nơi các cuộc đảo chính quân sự diễn ra thường xuyên hơn trong bối cảnh bất mãn lan rộng với nền quản lý dân chủ và ảnh hưởng của nước ngoài. Sự nhấn mạnh của ông về tự lực kinh tế và sự thống nhất toàn Phi Châu được nhiều người cảm thấy bị gạt ra ngoài lề bởi các cấu trúc quyền lực toàn cầu đồng tình. Tuy nhiên, khuynh hướng độc đoán của ông làm dấy lên mối lo ngại về tương lai của nền dân chủ và nhân quyền trong khu vực.
Sinh ra tại Bondokuy, miền tây Burkina Faso, Ibrahim Traoré học ngành địa chất tại Đại học Ouagadougou trước khi gia nhập quân đội vào năm 2010. Ông đã tích lũy được kinh nghiệm tiền tuyến khi chiến đấu với các nhóm thánh chiến ở miền bắc đất nước và sau đó phục vụ trong phái bộ gìn giữ hòa bình của Liên Hiệp Quốc tại Mali. Đến năm 2020, Traoré đã trở thành đại úy và chỉ huy một đơn vị pháo binh đồn trú tại Kaya. Ngày càng thất vọng với sự bất lực của chính quyền quân sự cầm quyền trong việc ngăn chặn bạo lực của các phe nổi dậy, ông đã dẫn đầu một cuộc đảo chính chống lại tổng thống lâm thời Paul-Henri Sandaogo Damiba. Vào tháng 10 năm 2022, Traoré tuyên thệ nhậm chức tổng thống lâm thời, cam kết khôi phục an ninh và chủ quyền quốc gia.
Kể từ khi nhậm chức, Traoré đã ủng hộ sự tự lực kinh tế—thành lập một công ty khai thác mỏ do nhà nước sở hữu để hạn chế sự kiểm soát của nước ngoài, phân phối máy móc nông nghiệp và khởi động các dự án cơ sở hạ tầng như đường nông thôn và phi trường mới. Chính phủ của ông đã từ chối các khoản vay của IMF và Ngân hàng Thế giới, xóa nợ trong nước, tăng lương công chức lên 50 phần trăm và trục xuất quân đội Pháp vào năm 2023, báo hiệu sự chấm dứt quan hệ thuộc địa trước đây.
Tuy nhiên, bất chấp những nỗ lực này, bạo lực vẫn gia tăng. Hơn 60 phần trăm Burkina Faso vẫn nằm ngoài tầm kiểm soát của nhà nước, hơn 2 triệu người phải di dời và lực lượng an ninh phải đối mặt với cáo buộc lạm dụng nghiêm trọng, thúc đẩy lời kêu gọi giám sát quốc tế.
Traoré cũng đã chuyển hướng chính sách đối ngoại của Burkina Faso. Năm 2023, quân đội Pháp đã bị trục xuất, chấm dứt Chiến dịch Sabre và báo hiệu sự chấm dứt sự hiện diện quân sự lâu dài của Pháp. Việc mở lại đại sứ quán Nga và thành lập Liên minh các quốc gia Sahel cùng với Mali và Niger làm nổi bật sự chuyển hướng chiến lược sang Mạc Tư Khoa. Vào tháng 5, Traoré đã đến Mạc Tư Khoa để tham gia lễ kỷ niệm 80 năm Ngày Chiến thắng, gặp Putin và nhấn mạnh mối quan hệ ngày càng sâu sắc giữa hai nước.
Sự lãnh đạo của Traoré cũng được đánh dấu bằng một sự sùng bái cá nhân ngày càng tăng, được khuếch đại bởi phương tiện truyền thông xã hội và các lời tri ân do Trí Tuệ Nhân Tạo tạo ra. Sự khuếch đại kỹ thuật số này thúc đẩy một câu chuyện định vị Traoré như một biểu tượng của sự phản kháng chống lại ảnh hưởng của chủ nghĩa thực dân mới, đặc biệt gây được tiếng vang với những người Phi Châu trẻ tuổi. Hình ảnh của ông được lan truyền rộng rãi thông qua các video lan truyền, meme và nội dung được chế tác cẩn thận, đưa ông vượt ra ngoài biên giới Burkina Faso.
Một ví dụ xảy ra vào đầu năm 2024, khi một video deepfake lan truyền trên các nền tảng như TikTok và WhatsApp, cho thấy Traoré đang có bài phát biểu đầy nhiệt huyết bằng nhiều ngôn ngữ, kêu gọi sự thống nhất và độc lập của Phi Châu. Mặc dù video được tạo ra bởi Trí Tuệ Nhân Tạo và không xác thực, nhưng nó đã lan truyền trong giới trẻ khắp Tây Phi, gây ra cả sự ngưỡng mộ và các cuộc tranh luận.
[Newsweek: The Young Putin Ally Winning Hearts Across Africa: Who Is Ibrahim Traoré?]
9. Xác nhận danh tính của 109.625 quân nhân Nga thiệt mạng ở Ukraine
Hãng truyền thông độc lập của Nga Mediazona, hợp tác với BBC tiếng Nga, đã Xác nhận danh tính của 109.625 quân nhân Nga thiệt mạng ở Ukraine.
Báo cáo mới nhất của cơ quan truyền thông này bao gồm giai đoạn từ ngày 24 tháng 2 năm 2022 đến ngày 23 tháng 5 năm 2025. Kể từ lần cập nhật gần nhất vào đầu tháng 5, ít nhất 2.009 binh sĩ Nga đã được xác nhận là thiệt mạng.
Các nhà báo lưu ý rằng con số thực tế có thể cao hơn đáng kể vì thông tin đã được xác minh của họ đến từ các nguồn công khai như cáo phó, bài đăng của người thân, hoạt động trồng cây tưởng niệm cộng đồng, các bản tin truyền thông khu vực, tuyên bố từ chính quyền địa phương, thông báo của các giáo xứ cùng nhiều nguồn khác.
Cơ quan này đã công bố danh sách đầy đủ các thương vong được xác định lần đầu tiên vào tháng 2, đánh dấu ba năm kể từ khi Nga phát động cuộc xâm lược toàn diện vào Ukraine. Theo cơ quan truyền thông, các tình nguyện viên nhập và xác minh thủ công từng hồ sơ để tránh nhập trùng lặp trong cơ sở dữ liệu.
Theo các phương tiện truyền thông, số người chết được xác nhận hiện bao gồm 27.000 tình nguyện viên, 17.200 tù nhân được tuyển dụng và hơn 12.000 binh lính được huy động. Số còn lại là các quân nhân chuyên nghiệp. Hơn 5.000 sĩ quan cũng được xác nhận đã thiệt mạng.
Quân đội Nga gần đây đã tăng cường tấn công vào Donetsk, ngày càng gây áp lực lên một nhóm tương đối lớn của Ukraine nằm giữa một số thành phố cuối cùng trong khu vực. Nga đã nắm giữ thế chủ động trên chiến trường ở Donetsk kể từ mùa thu năm 2023, sau cuộc phản công mùa hè thất bại của Ukraine.
[Kyiv Independent: Over 109,600 Russian soldiers killed in Ukraine identified by media investigation]
10. Tờ New York Times đưa tin: Nga xây dựng đường dây điện để kết nối nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia bị tạm chiếm với lưới điện của mình
Nga đang xây dựng đường dây điện ở miền Nam Ukraine bị tạm chiếm trong nỗ lực rõ ràng nhằm kết nối Nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia với lưới điện của nước này, tờ New York Times đưa tin vào ngày 27 tháng 5, trích dẫn một báo cáo mới của Greenpeace.
Nhà máy Zaporizhzhia, cơ sở hạt nhân lớn nhất Âu Châu và là một trong mười cơ sở lớn nhất thế giới, đã bị Nga xâm lược kể từ tháng 3 năm 2022.
Hình ảnh vệ tinh có trong báo cáo cho thấy kể từ đầu tháng 2 năm 2025, lực lượng Nga đã lắp đặt hơn 80 km, hay 49 dặm, đường dây cao thế giữa Mariupol và Berdyansk bị tạm chiếm, dọc theo bờ biển Azov.
Các chuyên gia của Greenpeace tin rằng mục đích xây dựng là kết nối các đường dây mới với một trạm biến áp lớn gần Mariupol, sau đó có thể được kết nối với nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia, cách đó khoảng 225 km.
Nhà máy điện hạt nhân này nằm ở thành phố Enerhodar thuộc tỉnh Zaporizhzhia của Ukraine, trên bờ phía đông của sông Dnipro, vẫn nằm dưới sự kiểm soát của Nga. Chính quyền Ukraine không được tiếp cận địa điểm này hoặc cơ sở hạ tầng xung quanh.
Shaun Burnie, chuyên gia hạt nhân tại Greenpeace, cho biết bằng chứng từ vệ tinh là bằng chứng cụ thể đầu tiên xác nhận kế hoạch khởi động lại nhà máy và tích hợp vĩnh viễn vào lưới điện của Nga của Putin.
Việc xây dựng cơ sở hạ tầng năng lượng cho thấy ý định lâu dài nhằm giành quyền kiểm soát hoàn toàn các tài sản năng lượng của Ukraine tại các khu vực bị tạm chiếm.
Nga đã nhiều lần khẳng định quyền sở hữu nhà máy này dựa trên việc sáp nhập bất hợp pháp Tỉnh Zaporizhzhia vào tháng 9 năm 2022, mặc dù thực tế là Ukraine vẫn kiểm soát phần lớn tỉnh này, bao gồm cả trung tâm hành chính.
Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế, gọi tắt là IAEA đã nhiều lần bày tỏ quan ngại về sự an toàn của nhà máy, nơi các cuộc pháo kích và sự hiện diện của quân đội vũ trang đã dẫn đến nhiều lần phải đóng cửa khẩn cấp và mất điện.
Hoa Kỳ được cho là đã đề xuất trả lại quyền kiểm soát nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia cho Ukraine trước khi chuyển giao quyền quản lý cho Hoa Kỳ để cung cấp điện cho các khu vực do cả Ukraine và Nga kiểm soát. Nga đã ngay lập tức bác bỏ đề xuất này.
[Kyiv Independent: Russia builds power lines to connect occupied Zaporizhzhia nuclear plant to its grid, NYT reports]
11. Quan chức quốc phòng Phần Lan cáo buộc Putin cho tàu chiến hộ tống ‘Hạm Đội Bóng Tối’
Theo Bộ trưởng Quốc phòng Phần Lan Antti Häkkänen, Putin đã điều động tàu chiến để hộ tống “hạm đội bóng tối” tàu chở dầu bí mật của mình.
Một quan chức cho biết các tàu quân sự của Putin hiện đang bảo vệ hạm đội qua Vịnh Phần Lan và gọi đây là động thái chưa từng có tiền lệ.
Nga đã thành lập cái gọi là “hạm đội bóng tối” để lách lệnh hạn chế xuất khẩu dầu nhằm đáp trả các lệnh trừng phạt của phương Tây sau cuộc xâm lược toàn diện của Putin vào Ukraine năm 2022.
Hoạt động chủ yếu ở Biển Baltic, đội tàu bao gồm các tàu chở dầu cũ có cấu trúc sở hữu không rõ ràng, thường không có bảo hiểm phù hợp và thường xuyên thay đổi ghi danh cờ. Những tàu này chiếm khoảng 17 phần trăm đội tàu chở dầu toàn cầu.
Việc điều động tàu chiến để bảo vệ hạm đội được cho là có ý nghĩa quan trọng vì nó báo hiệu mối liên hệ rõ ràng với Điện Cẩm Linh.
“Sự hiện diện của quân đội Nga trong khu vực này luôn dễ thấy, đây không phải là một đặc điểm mới. Tuy nhiên, điều mới là Nga đang bảo vệ các tàu chở dầu của hạm đội bóng tối của mình trong lối đi hẹp của Vịnh Phần Lan “, Häkkänen nói với hãng truyền hình Phần Lan Yle vào thứ Bảy.
“Việc hộ tống quân sự và sự hiện diện của quân đội được quan sát. Đây là một điều hoàn toàn mới”, Häkkänen nói.
Các chuyên gia cho biết Nga đang sử dụng các tàu này để lách lệnh hạn chế xuất khẩu dầu. Các quan chức cũng đã gióng lên hồi chuông cảnh báo rằng các tàu từ hạm đội ngầm của Nga có thể được sử dụng để thu thập thông tin tình báo hoặc chặn thông tin liên lạc.
Các quan chức NATO cũng cáo buộc Mạc Tư Khoa sử dụng các tàu như vậy để phá hoại cơ sở hạ tầng quan trọng, chẳng hạn như cáp ngầm dưới biển.
Häkkänen cho biết Phần Lan hiện chưa coi việc điều động tàu chiến là mối đe dọa trực tiếp đối với nước này, nhưng “rõ ràng là Nga đang tăng cường năng lực quân sự và vẫn là một nước láng giềng hung hăng và nguy hiểm đối với toàn bộ Âu Châu”.
Hôm thứ Sáu, Bộ Quốc phòng Phần Lan thông báo rằng hai máy bay quân sự của Nga đã xâm phạm không phận nước này ngoài khơi bờ biển Porvoo, thúc đẩy một cuộc điều tra về vụ việc.
Trong khi đó, Nga cũng gây báo động khi có thông tin đã điều động một chiến đấu cơ Su-35 vào không phận Estonia để bảo vệ một tàu chở dầu vào ngày 13 tháng 5.
“Chiến đấu cơ này đã xâm phạm lãnh thổ NATO trong một phút. Đây là điều rất mới”, Ngoại trưởng Estonia Margus Tsahkna phát biểu tại một cuộc họp của NATO ở Thổ Nhĩ Kỳ. “Chúng ta cần hiểu rằng Nga đã chính thức ràng buộc và kết nối với hạm đội bóng tối của Nga”.
Ông nói thêm: “Chúng ta cần hiểu rằng tình hình thực sự nghiêm trọng”.
Các quốc gia thành viên NATO đã tổ chức các cuộc đàm phán về cách bắt giữ hạm đội ngầm của Putin, Politico đưa tin vào tháng 2, trích dẫn lời của hai nhà ngoại giao Liên minh Âu Châu và hai quan chức chính phủ. Một số người đã đề xuất bắt giữ các tàu trên cơ sở luật pháp quốc tế, vì lý do môi trường hoặc cướp biển.
Tháng này, Liên Hiệp Âu Châu và Anh đã áp dụng lệnh trừng phạt đối với hạm đội ngầm.
Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump cũng đã gia hạn lệnh cấm tàu thuyền Nga cập cảng Hoa Kỳ có từ thời Tổng thống Biden, với lý do lo ngại về an ninh quốc gia.
[Newsweek: Putin Giving 'Shadow Fleet' Warship Escorts: Finland Defense Official]