Đức Maria, Mẹ của Hội Thánh
Nguyễn Trung Tây
Vào ngày 3 tháng 3 năm 2018, Đức Giáo Hoàng Phanxicô đã ban hành tông thư Ecclesia Mater (Mẹ Hội Thánh) qua Bộ Phụng Tự và Kỷ Luật Bí Tích, thiết lập Lễ nhớ bắt buộc kính Đức Maria, Mẹ của Hội Thánh (Beatae Mariae Virginis, Ecclesiae Matris). Lễ này được cử hành hàng năm vào thứ Hai sau lễ Chúa Thánh Thần hiện xuống.
Việc thiết lập lễ kính này mang ý nghĩa sâu xa, vừa về thần học, vừa về mục vụ, nhấn mạnh vai trò mật thiết của Đức Maria trong mầu nhiệm Hội Thánh. Việc chọn cử hành lễ ngay sau lễ Hiện Xuống không phải là ngẫu nhiên. Lễ Hiện Xuống được xem như là “ngày sinh của Hội Thánh,” khi Chúa Thánh Thần ngự xuống trên các Tông đồ, ban sức mạnh để họ bắt đầu sứ vụ rao giảng Tin Mừng (Cv 2:1–4). Theo Tông đồ Công Vụ 1:14, Đức Maria hiện diện cùng các Tông đồ trong nhà Tiệc Ly, kiên trì cầu nguyện và nâng đỡ tinh thần của các ông khi chờ đợi lời hứa của Thiên Chúa được hoàn tất. Sự hiện diện của Mẹ trong thời khắc này mang ý nghĩa biểu tượng sâu sắc. Đó là, Mẹ không chỉ là Mẹ của Đức Giêsu, mà còn là Mẹ của Hội Thánh mới được khai sinh. Mẹ ôm ấp Hội Thánh sơ khai bằng tình yêu hiền mẫu và lòng tin vững vàng.
Ý nghĩa thần học của lễ kính này bắt nguồn từ niềm tin truyền thống của Hội Thánh về vai trò cộng tác đặc biệt của Đức Maria trong kế hoạch cứu độ. Là Mẹ của Chúa Kitô, Mẹ đã cưu mang Ngôi Lời Nhập Thể. Là Mẹ của Hội Thánh, Mẹ tiếp tục dưỡng nuôi, cầu bầu và đồng hành với Thân Thể Mầu Nhiệm của Chúa Kitô là Hội Thánh. Như Đức Giáo Hoàng Phaolô VI đã tuyên bố trong phiên họp thứ ba của Công đồng Vaticanô II năm 1964, “Đức Maria là 'Mẹ của Hội Thánh,' nghĩa là Mẹ của toàn thể Dân Kitô giáo, từ các tín hữu cho đến các mục tử, những người luôn chạy đến với Mẹ như một người Mẹ rất yêu thương.”
Vai trò mẫu tử của Mẹ được thể hiện rõ nét trong cả đời sống phụng vụ và lòng đạo đức bình dân. Tại Bêlem, Mẹ sinh hạ Chúa Giêsu, đầu của Hội Thánh. Và tại Giêrusalem, Mẹ hiện diện trong ngày khai sinh của Hội Thánh. Cũng như Mẹ đã chăm sóc Hài Nhi Giêsu, Mẹ cũng nâng đỡ các Tông đồ khi họ bước vào sứ vụ truyền giáo đầu tiên.
Tình mẫu tử của Mẹ không chỉ dành cho Đức Giêsu mà còn được mở rộng đến toàn thể các tín hữu, chi thể của Ngài. Vì thế, Mẹ không chỉ là Mẹ của Đầu, Đức Kitô, mà còn là Mẹ của toàn thể Thân Thể Mầu Nhiệm là Hội Thánh.
Tông thư Ecclesia Mater khuyến khích các tín hữu khám phá lại vai trò của Đức Maria không chỉ trong đời sống đạo đức cá nhân mà còn trong đời sống phụng vụ của toàn thể Hội Thánh. Việc cử hành lễ kính Mẹ vào ngày kế tiếp lễ Hiện Xuống nhấn mạnh tầm quan trọng của Đức Maria như gương mẫu của người môn đệ, người luôn kết hợp mật thiết với Chúa Thánh Thần và hiệp nhất với cộng đoàn Hội Thánh. Đây cũng là lời mời gọi Hội Thánh, trong hành trình loan báo Tin Mừng hôm nay, hãy sống tinh thần khiêm nhường, cầu nguyện và tín thác như chính Mẹ đã sống.
Lễ kính Đức Maria, Mẹ của Hội Thánh giúp các tín hữu ý thức rằng hành trình đức tin và sứ vụ loan báo Tin Mừng luôn có Mẹ đồng hành. Mẹ không chỉ hiện diện nơi khởi đầu của lịch sử cứu độ, mà còn tiếp tục hiện diện trong đời sống hằng ngày của Hội Thánh. Qua lời cầu bầu và mẫu gương sống động, Mẹ giúp Hội Thánh lớn lên trong sự hiệp nhất, thánh thiện và lòng trung thành với Chúa Kitô.
Nguyễn Trung Tây
Vào ngày 3 tháng 3 năm 2018, Đức Giáo Hoàng Phanxicô đã ban hành tông thư Ecclesia Mater (Mẹ Hội Thánh) qua Bộ Phụng Tự và Kỷ Luật Bí Tích, thiết lập Lễ nhớ bắt buộc kính Đức Maria, Mẹ của Hội Thánh (Beatae Mariae Virginis, Ecclesiae Matris). Lễ này được cử hành hàng năm vào thứ Hai sau lễ Chúa Thánh Thần hiện xuống.
Việc thiết lập lễ kính này mang ý nghĩa sâu xa, vừa về thần học, vừa về mục vụ, nhấn mạnh vai trò mật thiết của Đức Maria trong mầu nhiệm Hội Thánh. Việc chọn cử hành lễ ngay sau lễ Hiện Xuống không phải là ngẫu nhiên. Lễ Hiện Xuống được xem như là “ngày sinh của Hội Thánh,” khi Chúa Thánh Thần ngự xuống trên các Tông đồ, ban sức mạnh để họ bắt đầu sứ vụ rao giảng Tin Mừng (Cv 2:1–4). Theo Tông đồ Công Vụ 1:14, Đức Maria hiện diện cùng các Tông đồ trong nhà Tiệc Ly, kiên trì cầu nguyện và nâng đỡ tinh thần của các ông khi chờ đợi lời hứa của Thiên Chúa được hoàn tất. Sự hiện diện của Mẹ trong thời khắc này mang ý nghĩa biểu tượng sâu sắc. Đó là, Mẹ không chỉ là Mẹ của Đức Giêsu, mà còn là Mẹ của Hội Thánh mới được khai sinh. Mẹ ôm ấp Hội Thánh sơ khai bằng tình yêu hiền mẫu và lòng tin vững vàng.
Ý nghĩa thần học của lễ kính này bắt nguồn từ niềm tin truyền thống của Hội Thánh về vai trò cộng tác đặc biệt của Đức Maria trong kế hoạch cứu độ. Là Mẹ của Chúa Kitô, Mẹ đã cưu mang Ngôi Lời Nhập Thể. Là Mẹ của Hội Thánh, Mẹ tiếp tục dưỡng nuôi, cầu bầu và đồng hành với Thân Thể Mầu Nhiệm của Chúa Kitô là Hội Thánh. Như Đức Giáo Hoàng Phaolô VI đã tuyên bố trong phiên họp thứ ba của Công đồng Vaticanô II năm 1964, “Đức Maria là 'Mẹ của Hội Thánh,' nghĩa là Mẹ của toàn thể Dân Kitô giáo, từ các tín hữu cho đến các mục tử, những người luôn chạy đến với Mẹ như một người Mẹ rất yêu thương.”
Vai trò mẫu tử của Mẹ được thể hiện rõ nét trong cả đời sống phụng vụ và lòng đạo đức bình dân. Tại Bêlem, Mẹ sinh hạ Chúa Giêsu, đầu của Hội Thánh. Và tại Giêrusalem, Mẹ hiện diện trong ngày khai sinh của Hội Thánh. Cũng như Mẹ đã chăm sóc Hài Nhi Giêsu, Mẹ cũng nâng đỡ các Tông đồ khi họ bước vào sứ vụ truyền giáo đầu tiên.
Tình mẫu tử của Mẹ không chỉ dành cho Đức Giêsu mà còn được mở rộng đến toàn thể các tín hữu, chi thể của Ngài. Vì thế, Mẹ không chỉ là Mẹ của Đầu, Đức Kitô, mà còn là Mẹ của toàn thể Thân Thể Mầu Nhiệm là Hội Thánh.
Tông thư Ecclesia Mater khuyến khích các tín hữu khám phá lại vai trò của Đức Maria không chỉ trong đời sống đạo đức cá nhân mà còn trong đời sống phụng vụ của toàn thể Hội Thánh. Việc cử hành lễ kính Mẹ vào ngày kế tiếp lễ Hiện Xuống nhấn mạnh tầm quan trọng của Đức Maria như gương mẫu của người môn đệ, người luôn kết hợp mật thiết với Chúa Thánh Thần và hiệp nhất với cộng đoàn Hội Thánh. Đây cũng là lời mời gọi Hội Thánh, trong hành trình loan báo Tin Mừng hôm nay, hãy sống tinh thần khiêm nhường, cầu nguyện và tín thác như chính Mẹ đã sống.
Lễ kính Đức Maria, Mẹ của Hội Thánh giúp các tín hữu ý thức rằng hành trình đức tin và sứ vụ loan báo Tin Mừng luôn có Mẹ đồng hành. Mẹ không chỉ hiện diện nơi khởi đầu của lịch sử cứu độ, mà còn tiếp tục hiện diện trong đời sống hằng ngày của Hội Thánh. Qua lời cầu bầu và mẫu gương sống động, Mẹ giúp Hội Thánh lớn lên trong sự hiệp nhất, thánh thiện và lòng trung thành với Chúa Kitô.