Teresa Medrano của hãng tin Associated Press, ngày 15 tháng 9, 2025, tường thuật rằng: Trong khi một số cư dân Barcelona tìm cách xua đuổi cơn sóng thần du khách bằng súng nước nhựa, một hội dân cư ở Santiago de Compostela đã chọn một cách tiếp cận thân thiện hơn: Một cuốn cẩm nang về cách cư xử lịch sự dành cho du khách đến thị trấn của họ, điểm cuối của cuộc hành hương nổi tiếng nhất thế giới Công Giáo.

Được dịch sang nhiều ngôn ngữ, nhóm đã dán nó khắp thành phố ở tây bắc Tây Ban Nha và phân phát tại các nhà trọ ngày càng nhiều của thành phố. Nó nhắc nhở du khách hạn chế tiếng ồn, tôn trọng luật lệ giao thông và sử dụng miếng bảo vệ bằng nhựa trên gậy leo núi để tránh làm hỏng những con đường lát đá cuội hẹp, cùng nhiều điều khác.

Dường như chẳng có tác dụng gì. Các nhóm đông người vẫn tràn ngập đường phố, hát thánh ca, xe đạp chạy ngược chiều và đầu gậy kim loại va chạm với mặt đất. Mạng xã hội của Santiago tràn ngập những bức ảnh lên án sự thiếu văn minh.

Tuy nhiên, sự phẫn nộ lớn hơn của khách du lịch lại xuất phát từ số lượng đông đảo của họ; Khu phố cổ và các quảng trường xung quanh nhà thờ, nơi lưu giữ ngôi mộ nổi tiếng của Thánh Gai-cô-bê Tông đồ — vốn là trung tâm của cuộc sống thị trấn trong suốt một thiên niên kỷ — ngày nay gần như chỉ còn là lãnh địa của người ngoài, sự đổ xô của họ đã khiến cư dân bị đuổi đi. Chính điều này đã khiến Santiago nổi lên như một điểm đến toàn cầu mới nhất, nơi những cư dân lâu năm ngày càng trở nên cay đắng trước tình trạng du lịch quá mức đang làm thay đổi cộng đồng của họ.

Roberto Almuíña, chủ tịch hiệp hội khu phố trong khu phố cổ, một di sản thế giới được UNESCO công nhận, cho biết: "Chúng tôi không hề sợ du lịch. Chúng tôi luôn sống hòa hợp với du lịch, nhưng khi nó vượt quá tầm kiểm soát, khi áp lực vượt quá mức hợp lý, thì đó là lúc sự từ chối xuất hiện".

Phong cảnh dành cho du khách

"Camino de Santiago", hay còn gọi là Đường Thánh HGia-cô-bê, có từ thế kỷ thứ 9, với những người hành hương men theo những con đường mòn hội tụ dài tới hàng trăm cây số trên những con đường bắt nguồn từ Bồ Đào Nha và Pháp. Sự nổi tiếng hiện đại mà nó đạt được với bộ phim "The Way" năm 2010 với sự tham gia của Martin Sheen gần đây đã được thúc đẩy hơn nữa bởi mạng xã hội và du lịch trải nghiệm sau đại dịch corona.

Năm ngoái, kỷ lục nửa triệu người đã đăng ký đi bộ trên một trong những tuyến đường được phê duyệt đến nhà thờ - bằng năm lần dân số thành phố, và đánh dấu mức tăng 725 lần trong bốn thập niên qua. Thêm vào đó là những du khách bình thường không đến bằng đường mòn.

Theo một nghiên cứu do hội đồng thành phố ủy quyền cho Fundación Universidade da Coruña, sự gia tăng của các dịch vụ cho thuê ngắn hạn đã đẩy giá thuê hàng năm tăng 44% từ năm 2018 đến năm 2023. Điều này đã khiến chính quyền thành phố vào tháng 5 yêu cầu chính quyền khu vực phân loại khu vực này là vùng áp lực cao, giống như Barcelona hoặc San Sebastian, điều này sẽ giúp hạn chế việc tăng giá thuê nhà.

Tháng 11 năm ngoái, hội đồng thành phố Santiago đã ban hành lệnh cấm các chỗ ở du lịch theo kiểu Airbnb tại khu trung tâm lịch sử, lập luận trong một tuyên bố rằng đó là "một nhu cầu phát sinh từ sự tăng trưởng đáng kể của thành phố, điều này có tác động rõ ràng đến số lượng nhà ở dành cho cư dân và giá cả của chúng".

Sihara Pérez, một nhà nghiên cứu tại Đại học Santiago, mô tả việc tìm kiếm bất cứ nơi nào để thuê nhà trong thành phố là "nhiệm vụ bất khả thi", trong khi Antonio Jeremías, 27 tuổi, nói với The Associated Press rằng anh đang cân nhắc việc chuyển về sống với mẹ, vì mức lương làm việc toàn thời gian tại một nhà kho của anh không đủ trang trải cuộc sống.

Andrea Dopazo, 32 tuổi, đã cố gắng chuyển ra khỏi nhà bố mẹ cô ở một khu phố cách trung tâm thành phố 3 dặm. Nhưng mong muốn tiếp tục sống ở nơi cô lớn lên và mối quan hệ cộng đồng bền chặt đã trở nên vô ích, và cô phải tìm một nơi ở mới tại một thị trấn bên ngoài Santiago.

Dopazo, người làm việc trong lĩnh vực nhân sự, cho biết: “Những người duy nhất có thể ở lại các khu phố là những người đủ may mắn — hoặc không may — được thừa kế một căn hộ từ ông bà, chú bác hoặc cha mẹ của họ”.

Khắp Tây Ban Nha, đã có những cuộc biểu tình đường phố lớn phản đối nhà ở giá không thể trả nổi, với nhiều người liên kết với các tuyến đường nhà ở dành cho khách du lịch ngốn sạch các căn hộ cho thuê ngắn hạn.

Phá vỡ quy định

Tại khu phố cổ, khách du lịch có thể lưu trú tại các khách sạn nhỏ trong những ngôi nhà cũ hoặc các nhà trọ lớn được cải tạo từ các trường dòng cũ, vốn không nằm trong diện cấm. Tuy nhiên, trong nỗ lực kiếm lời, một số cơ sở cho thuê ngắn hạn dường như đang phớt lờ quy định, bằng chứng là người thuê nhà lấy chìa khóa từ các hộp khóa treo bên ngoài các tòa nhà.

Montse Vilar, từ một nhóm dân cư khác, Xuntanza, cho biết: "Một số người tuân thủ quy định, số khác thì không, nhưng đây chính là mô hình đang thực sự hạn chế nhà ở dân cư".

Tòa thị chính Santiago đã tuyên bố với hãng thông tấn Associated Press rằng họ "đang làm mọi điều trong khả năng của mình để thực thi các quy định" và sẽ hành động bất cứ khi nào phát hiện trường hợp căn hộ cho thuê bất hợp pháp dành cho khách du lịch.

Từ năm 2000 đến năm 2020, trung tâm lịch sử đã mất khoảng một nửa dân số thường trú, giờ chỉ còn 3,000 cư dân, những người "kháng cự như người Gaul" phía sau Almuíña cho biết mặt tiền bằng đá dày của các tòa nhà. Không còn cửa hàng kim khí hay sạp báo nào, mà chỉ còn lại một tiệm bánh. Một vài cửa hàng tạp hóa nằm cạnh các quán cà phê, tiệm kem và cửa hàng lưu niệm.

Almuíña nói thêm: “Thành phố đã vắng tanh. Chỉ cần đi bộ một chút là thấy tất cả những gì chúng tôi thấy là những tòa nhà đóng cửa, bỏ hoang và đang đổ nát”.

Linh đạo

Năm nay, số lượng người hành hương đến Santiago đang trên đà lập một kỷ lục mới. Sự gia tăng này càng khiến người dân Santiago thêm bất mãn với mô hình kinh tế lấy du lịch làm trọng tâm của thành phố; theo một nghiên cứu do Rede Galabra, một nhóm nghiên cứu tập trung vào nghiên cứu văn hóa tại Đại học Santiago, thực hiện, một nửa trong số họ đã từ chối mô hình này tính đến năm 2023, tăng từ hơn một phần tư, một thập niên trước đó.

Ngay cả một số người hành hương cũng nhận thấy sự thay đổi, chẳng hạn như hai người Tây Ban Nha Álvaro Castaño và Ale Osteso, những người đã gặp nhau trên tuyến đường này bốn năm trước và đã quay trở lại hàng năm kể từ đó.

“Camino ngày càng được biết đến rộng rãi hơn, ngày càng có nhiều người đến đây,” Osteso chia sẻ như thế vào một buổi sáng gần đây, khi kết thúc chuyến hành trình, giữa những đoàn khách hành hương trong trang phục rực rỡ, đồng bộ màu sắc và các gia đình đang chụp ảnh. “Đôi khi, linh đạo dường như đã bị mai một.”