Daniel Esparza của tạp chí Aleteia, ngày 11/09/25, viết: Nếu, như Đức Hồng Y Pizzaballa khẳng định, con đường dẫn đến bạo lực được làm phẳng bằng ngôn từ hạ giá, thì con đường thoát khỏi xung đột sẽ đi qua ngôn từ tôn vinh.

Thực vậy, Đức Hồng Y Pierbattista Pizzaballa nói rằng những con phố đầy vết sẹo chiến tranh ở Gaza không chỉ là hậu quả của bom đạn, mà còn là của ngôn từ. Trong một thông điệp video được chia sẻ tại sự kiện bế mạc Liên hoan phim Venice, Đức Thượng phụ Latinh của Jerusalem đã cảnh báo rằng nhiều năm ngôn từ hạ nhân tính đã góp phần mở đường cho bạo lực trong thế giới thực — và ngài kêu gọi một ngôn từ mới “mở ra những chân trời và con đường mới”.

Sự can thiệp này diễn ra khi đạo diễn Kaouther Ben Hania của Tunisia nhận Giải thưởng Sư tử Bạc của Ban giám khảo cho bộ phim The Voice of Hind Rajab, một bộ phim tài liệu bi kịch xoay quanh cuộc gọi điện thoại cuối cùng của một bé gái năm tuổi thiệt mạng trong cuộc giao tranh năm 2024 ở Gaza. Bộ phim - một tác phẩm dự thi chính thức - đã khuấy động khán giả và gây xôn xao khắp châu Âu.

Theo Eduardo Berdejo của ACI Prensa đưa tin, Đức Hồng Y đã liên hệ sự tàn bạo ngày nay với "nhiều năm ngôn ngữ bạo lực và hạ nhân tính", kêu gọi các tín hữu, nghệ sĩ và tất cả những người làm văn hóa "nỗ lực hết mình" cho một câu chuyện khác, chống lại sức hút của chủ nghĩa cực đoan từ mọi phía.

Ngài cảnh báo rằng ngay cả khi tiếng súng im bặt, những vết thương sâu xa hơn của cuộc xung đột sẽ không thể lành lại nếu không có sự chuyển hóa của ngôn từ và trí tưởng tượng.

Một hành động công lý, một không gian cho hòa bình

Bối cảnh Venice rất quan trọng. Bộ phim của Ben Hania — được truyền tải bằng âm thanh thực sự của lời kêu gọi của Hind — đã giành giải nhì và, theo nhiều nguồn tin, đã nhận được tràng pháo tay dài nhất của liên hoan phim, trong khi đạo diễn người Mỹ Jim Jarmusch đã giành giải Sư tử Vàng cho phim Cha Mẹ Chị Em Anh Em. Sự kết hợp này đã giúp Gaza trở thành tâm điểm chú ý và nhấn mạnh lời kêu gọi của ĐHY Pizzaballa nhằm giành lại quyền tự do ngôn luận trước công chúng từ những “kẻ cấp tiến” và “cực đoan”.

Đối với người Công Giáo, lời kêu gọi đổi mới ngôn ngữ không chỉ là giáo dục công dân — mà còn là tinh thần môn đệ. Sách Giáo lý dạy rằng hận thù “trái ngược với bác ái” và có thể dẫn đến tội trọng (GLCG 2303), trong khi việc nói sự thật và bảo vệ phẩm giá của người lân cận là bổn phận đạo đức (GLCG 2477–2478).

Xây dựng một nền văn hóa nơi mỗi người đều được coi là con người trọn vẹn là một hành động công lý, có thể tạo không gian cho hòa bình.

Thông điệp của ĐHY Pizzaballa cũng đưa ra một chẩn đoán mục vụ: Khi đau khổ trở nên quá sức chịu đựng, con người có thể mất khả năng nhận ra nỗi đau của người khác. Thay đổi cách chúng ta nói là một cách thiết thực để chống lại sự tê liệt đó. Ngài gợi ý rằng, điều này bắt đầu từ những người kể chuyện - nhà làm phim, nhà báo, giáo viên, phụ huynh - những người có thể gieo mầm cho một trí tưởng tượng đạo đức khác biệt.

Đức Hồng Y cũng nhắc lại một trong những bài diễn văn đầu tiên của Đức Giáo Hoàng Leo.

Hãy là những người kiến tạo hòa bình là lời khuyên đầu tiên mà tân Giáo hoàng dành cho các nhà báo, chỉ bốn ngày sau khi được bầu chọn, nói rằng mối phúc "Phúc cho những ai kiến tạo hòa bình đặc biệt phù hợp" với những người trong lĩnh vực này.

Ngài thúc giục họ phấn đấu cho một loại hình truyền thông "không bao giờ tách rời việc tìm kiếm chân lý khỏi tình yêu mà chúng ta phải khiêm nhường tìm kiếm nó".

Ngài nói với họ:

Hòa bình bắt đầu từ mỗi người chúng ta: trong cách chúng ta nhìn người khác, lắng nghe người khác và nói về người khác. Theo nghĩa này, cách chúng ta truyền thông có tầm quan trọng cơ bản: Chúng ta phải nói "không" với cuộc chiến tranh bằng ngôn từ và hình ảnh, chúng ta phải từ chối mô hình chiến tranh.

'Nhân bản hóa'

Theo nghĩa đó, The Voice of Hind Rajab đã làm được nhiều hơn là chỉ giành được một giải thưởng. Nó đã mang đến cho người xem một khuôn mặt người cụ thể và một tiếng nói nhỏ bé, đau khổ — chính xác là kiểu nhân bản hóa mà vị thượng phụ nói là cần thiết nếu khu vực này muốn thoát khỏi vực thẳm.

Là người Công Giáo và là công dân, chúng ta có thể thực hành sự chuyển đổi ngôn ngữ này trong chính cộng đồng của mình: từ chối những lời lẽ xúc phạm và gán ghép, phản đối những meme hạ nhân tính, và lựa chọn những từ ngữ nói lên sự thật mà không phủ nhận phẩm giá của bất cứ ai. Nếu, như Đức Hồng Y Pizzaballa khẳng định, con đường dẫn đến bạo lực được làm phẳng bằng những lời lẽ hạ thấp phẩm giá, thì con đường thoát khỏi xung đột cũng sẽ thông qua những lời lẽ tôn vinh.

Đó là một nhiệm vụ đủ lớn đối với các chính phủ và định chế — nhưng cũng đủ nhỏ để bắt đầu trong mọi cuộc trò chuyện ngày nay.