Elise Ann Allen của tạp chí Crux, ngày 17 tháng 4 năm 2025, cho hay: Với phần lớn thế giới bị tàn phá bởi các cuộc xung đột hoàn cầu thuộc về những gì Đức Giáo Hoàng Phanxicô gọi là "chiến tranh thế giới thứ ba diễn ra từng phần", một hiệp hội quốc tế dành riêng cho việc thúc đẩy hòa bình và phát triển đang tìm kiếm sự giúp đỡ của Vatican.
Phát biểu trước một nhóm nhỏ các nhà báo vào thứ Tư, bao gồm Crux, Luís Franceschi, phó tổng thư ký của Khối Thịnh vượng chung các quốc gia, cho biết ông sẽ đến thăm Vatican vào tuần này "để xem chúng ta có thể hợp tác, hợp tác như thế nào".
Khối thịnh vượng chung các quốc gia, không phải là một phần của Khối thịnh vượng chung Anh, là một hiệp hội tự nguyện gồm 56 quốc gia độc lập đã phát triển và vẫn đang phát triển, hầu hết trong số đó là các thuộc địa cũ của Anh trên khắp Châu Á, Châu Phi và Thái Bình Dương.
Khoảng 2.7 tỷ người đang sinh sống tại các quốc gia thuộc Khối thịnh vượng chung, với quốc gia gần đây nhất gia nhập là Gabon và Togo vào năm 2022.
Sau khi trải qua giai đoạn thực dân hóa thường đau đớn và đầy kịch tính, Franceschi cho biết các quốc gia thành viên muốn "Từ thống trị và áp bức sang hợp tác và cộng tác".
Ông cho biết, với tư cách là một hiệp hội, Khối thịnh vượng chung tập trung vào việc thúc đẩy khả năng quản lý, dân chủ, tự do, thương mại và chống biến đổi khí hậu, cũng như thúc đẩy quá trình chuyển giao quyền lực một cách hòa bình.
Nhiều quốc gia chỉ mới thiết lập nền dân chủ và các vấn đề có thể phát sinh khi quá trình chuyển giao quyền lực diễn ra, ông cho biết Khối thịnh vượng chung thường can thiệp khi điều này xảy ra, giúp ngăn chặn hơn bảy cuộc nội chiến hoặc "bùng nổ" nội bộ trong bốn năm qua.
Franceschi, người gốc Venezuela nhưng sống ở Kenya, đã có cuộc gặp vào thứ Tư với Tổng giám mục người Venezuela Edgar Peña Parra, người giữ chức sostituto, hay người thay thế, tại Văn phòng Quốc vụ khanh của Vatican, một vị trí tương tự như chánh văn phòng của vị giáo hoàng.
Ngoài cuộc trò chuyện thân thiện, Franceschi cho biết mục tiêu của cuộc trò chuyện là tìm kiếm các lĩnh vực hợp tác với Tòa thánh.
"Đức Giáo Hoàng Phanxicô rõ ràng là một nhà lãnh đạo quốc tế và được quốc tế công nhận là người thúc đẩy hòa bình và công lý", ông nói.
Ông cho biết ý tưởng là trả lời câu hỏi về cách Khối thịnh vượng chung có thể giúp giáo hội "thúc đẩy hòa bình, công lý và dân chủ" ở 56 quốc gia của mình và làm thế nào giáo hội có thể nêu gương cho họ về "sự khoan dung, hiểu biết và lòng bác ái tôn giáo đối với những người có suy nghĩ khác biệt".
“Điều tuyệt vời và đáng lưu ý về Khối thịnh vượng chung là có tất cả mọi thứ. Có những người thuộc mọi chủng tộc, mọi tín ngưỡng, mọi nguồn gốc dân tộc, mọi sự pha trộn có thể có, trên thế giới, trong nhân loại,” Franceschi nói, nói về công việc suốt ngày đêm từ Tonga đến Samoa và khắp Châu Á, Châu Phi và Châu Âu để thúc đẩy sự chung sống hòa bình.
“Theo nghĩa đó, cần phải làm nhiều việc liên quan đến sự khoan dung tôn giáo,” ông nói, và kể câu chuyện nổi tiếng về Mục sư Cơ đốc giáo James Wuye và Imam Hồi giáo Muhammad Ashafa.
Hai người từng là kẻ thù không đội trời chung, là thành viên cấp tiến của các phe phái đối địch trong một cuộc xung đột chết người ở Kaduna, Nigeria, vào những năm 1990, trong đó Wuye mất bàn tay phải và Ashafa mất đi những thành viên thân thiết trong gia đình.
Tuy nhiên, sau nhiều năm bạo lực, cuối cùng cả hai đã gác lại những bất đồng của mình trong một chương trình tiếp cận cộng đồng của UNICEF về tiêm chủng bại liệt cho trẻ em vào năm 1995, hiểu rằng điều quan trọng là phải buông bỏ những mối hận thù trong quá khứ vì lợi ích của cộng đồng.
Dần dần, cả hai nhận ra rằng khi ở bên nhau, tiếng nói của họ mạnh mẽ hơn và hiệu quả hơn nhiều trong việc bảo vệ người dân, đặc biệt là trẻ em, khỏi mối đe dọa chung, và họ dần hình thành quan hệ đối tác và trở thành những người thúc đẩy hòa bình và khoan dung.
Cả Wuye và Ashafa đều được Khối thịnh vượng chung trao Giải thưởng Hòa bình Khối thịnh vượng chung vào tháng 3 năm nay.
"Đó là một câu chuyện phải được đưa đến Vatican, vì nó rất ấn tượng", Franceschi nói, đồng thời cho biết vị giám mục Công Giáo trong khu vực "cũng rất tốt và thúc đẩy hòa bình rất nhiều. Ở đây, mọi người đều cùng nhau làm việc vì hòa bình".
Ông cho biết họ cũng đã làm rất nhiều việc ở Ấn Độ, nơi những người theo đạo Hindu cực đoan đã tiến hành đàn áp bạo lực đối với các nhóm thiểu số và nơi căng thẳng tôn giáo vẫn còn rất nghiêm trọng, với nhiều người phàn nàn về sự phân biệt đối xử từ cấp thấp đến công khai hàng ngày.
Tại Ấn Độ, "nhiều việc đã được thực hiện với các nhà lãnh đạo Hindu, những người Hindu hiểu được tầm quan trọng của việc chung sống và tôn trọng các tín ngưỡng khác", Franceschi cho biết, đồng thời cho biết họ cũng đã làm việc với các nhà lãnh đạo Hồi giáo, Công Giáo và Tin lành, cũng như những người không theo đạo.
Họ làm điều này, ông nói, thông qua một dự án có tên là Đức tin trong Khối thịnh vượng chung, “không chỉ là Đức tin trong Khối thịnh vượng chung như một tổ chức thúc đẩy hòa bình, có thể làm điều tốt, mà còn là các đức tin khác nhau trong Khối thịnh vượng chung.”
“Là một đức tin, nó đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy hòa bình thay vì là một yếu tố gây chia rẽ,” ông nói.
Franceschi cũng nói về sự phát triển nhanh chóng của trí tuệ nhân tạo và vai trò ngày càng tăng mà nó có thể đóng, cũng như đối với các nỗ lực gìn giữ hòa bình và thúc đẩy khả năng quản lý và công lý, bao gồm một chương trình với các hình đại diện đóng vai trò là bộ trưởng tư pháp, y tế và tài chính để cung cấp thông tin và giáo dục các nhà lãnh đạo và người dân về các vấn đề xã hội và công bằng.
Đây đánh dấu một lĩnh vực hợp tác tiềm năng khác với Vatican, nơi trong những năm gần đây đã nỗ lực hơn nữa để tham gia vào cuộc thảo luận hoàn cầu về trí tuệ nhân tạo, tìm cách trở thành tiếng nói hàng đầu về vấn đề này thông qua sáng kiến như Lời kêu gọi của Rome về Đạo đức AI, do Học viện Giáo hoàng về Sự sống thúc đẩy.