Elise Ann Allen của Crux, ngay 17 tháng 6 năm 2025, đăng tải cuộc phỏng vấn của bà với Đại sứ Do Thái cạnh Tòa Thánh:
Đại sứ Israel tại Tòa thánh đã bảo vệ cuộc tấn công quân sự mới của nước này vào Iran như một hoạt động phục vụ cho hòa bình và an ninh hoàn cầu, và cho biết Đức Giáo Hoàng có thể là tiếng nói đạo đức "có ảnh hưởng" trong việc ủng hộ công lý và giải trừ vũ khí hạt nhân trong khu vực.
Phát biểu với Crux hôm thứ Hai, Đại sứ Israel tại Tòa thánh Yaron Sideman cho biết có "bằng chứng cụ thể hoàn toàn không thể chối cãi" cho thấy Iran sắp đạt được năng lực hạt nhân và bất cứ vũ khí hạt nhân nào được sản xuất đều sẽ được sử dụng để tấn công Israel.
Ông Sideman nói: “Chúng tôi sẽ không tham gia vào một hoạt động như vậy nếu chúng tôi không chắc chắn 100% rằng chúng tôi đang ở giờ thứ 11, và thời điểm để hành động là ngay bây giờ, và một ngày nào đó có thể là quá muộn để hành động”.
Ông cũng phản pháo lại những lời chỉ trích từ cộng đồng quốc tế rằng các hành động của họ ở Gaza và Iran là không cân xứng; Ông lập luận rằng các hành động của Israel chống lại Iran sẽ không châm ngòi, nhưng sẽ ngăn chặn được một cuộc chiến tranh thế giới thứ ba.
Ông nói “Nếu Iran có vũ khí hạt nhân, chúng tôi sẽ phải có vũ khí hạt nhân. Chúng tôi không muốn, nhưng chúng tôi sẽ phải có, và phần còn lại của Trung Đông cũng vậy, và điều đó sẽ đẩy toàn bộ khu vực vào một cuộc chiến tranh hạt nhân quân sự. Vì vậy, chắc chắn những gì chúng tôi đang làm là ngăn chặn một cuộc Chiến tranh thế giới thứ ba”.
Ông Sideman cũng đề cập đến những phát biểu của Đức Giáo Hoàng Leo XIV về cuộc tấn công của Israel ở Israel, nhấn mạnh rằng “không ai được phép đe dọa sự hiện hữu của bên khác”, đồng thời kêu gọi cả hai bên “có trách nhiệm và lý trí” và theo đuổi giải trừ vũ khí hạt nhân thông qua đối thoại tôn trọng.
Trong khi bày tỏ sự cảm kích trước việc Đức Giáo Hoàng thừa nhận các mối đe dọa của Iran, Ông Sideman cho biết cách tiếp cận đối thoại đã không hữu hiệu.
"Đối thoại là điều đã diễn ra trong gần ba thập niên... và đã thất bại. Tất nhiên, đối thoại luôn được ưu tiên nếu nó đáp ứng được mục tiêu, nhưng điều đó đã không xảy ra", ông nói, đồng thời cho biết Israel cũng muốn hòa bình và tiếng nói đạo đức của Đức Giáo Hoàng "có thể rất có ảnh hưởng" trong bối cảnh hiện tại, cho thấy quyết định đạo đức là ủng hộ Israel trong các nỗ lực quân sự hiện tại của nước này tại Iran.
Israel đã phát động một cuộc tấn công quy mô lớn vào Iran vào thứ Sáu, nhắm vào các cơ sở chỉ huy quân sự và hạt nhân trong điều họ gọi là "cuộc tấn công phủ đầu" để ngăn Iran phát triển chương trình vũ khí hạt nhân. Đổi lại, Iran, nước đã phủ nhận rằng các nỗ lực làm giàu uranium của mình là một phần của chương trình vũ khí bí mật, đã trả đũa bằng một loạt tên lửa bắn vào Israel.
Cuộc đấu súng vẫn tiếp tục khi số người chết tăng lên ở cả hai bên, bao gồm cả thường dân.
Xin vui lòng đọc bên dưới để biết cuộc phỏng vấn đầy đủ của Crux với Đại sứ Yaron Sideman:
Crux: Người ta nói rằng cuộc tấn công quân sự này ở Iran nhằm mục đích ngăn chặn việc chế tạo vũ khí hạt nhân ở Iran sẽ được sử dụng chống lại Israel. Bằng chứng cụ thể nào cho thấy họ gần đạt đến năng lực hạt nhân và trên thực tế, điều này sẽ được sử dụng để chống lại Israel?
Sideman: Đó là bằng chứng cụ thể hoàn toàn không thể sai lầm. Có bằng chứng tình báo về điều đó, nhưng chỉ một tuần trước, IAEA, Hiệp hội Năng lượng Nguyên tử Quốc tế, cơ quan giám sát hạt nhân của Liên Hợp Quốc, lần đầu tiên sau 20 năm, đó không phải là một bước đi tầm thường, đã tuyên bố rằng Iran hoàn toàn không tuân thủ các nghĩa vụ hạt nhân của mình. Trong vài tháng qua, nước này đã đẩy nhanh quá trình sản xuất tên lửa đạn đạo ở mức độ rất lớn, với mục tiêu sản xuất tới 300 tên lửa mỗi tháng. Nước này đã đẩy nhanh quá trình hoàn thành chương trình hạt nhân và đã làm giàu uranium lên sáu mươi phần trăm, sẵn sàng sản xuất chín quả bom hạt nhân. Nước này đã có những thứ đó trong kho dự trữ của mình. Cả khía cạnh vũ khí hạt nhân và phát triển vũ khí đạn đạo đều là mối đe dọa sắp xảy ra, mối đe dọa hiện hữu đối với Israel.
Người ta có thể cho rằng có lẽ họ chỉ xây dựng nó để giải trí, để giải trí và không có ý định sử dụng nó, hoặc không chống lại Israel. À, điều đó không phù hợp với các tuyên bố kêu gọi công khai xóa sổ Israel và cam kết của chế độ Iran, cam kết công khai, để tiêu diệt Nhà nước Israel. Như bạn nhớ lại, năm ngoái, họ đã phóng, không có lý do, trong hai lần, hàng trăm tên lửa vào Israel, chỉ để chứng minh rằng họ có ý như những gì họ nói. Vì vậy, chắc chắn, chúng tôi sẽ không tham gia vào một hoạt động như vậy nếu chúng tôi không chắc chắn 100 phần trăm rằng chúng tôi đang ở giờ thứ 11, và thời điểm để hành động là ngay bây giờ, và một ngày nào đó kể từ bây giờ có thể là quá muộn để hành động.
Vậy phản ứng của ông là gì trước những lời chỉ trích từ cộng đồng quốc tế, cụ thể là các hoạt động của Israel ở Gaza, và bây giờ là Iran, là không cân xứng, và có tiềm năng sử dụng lý do tự vệ làm cái cớ để thực hiện tội diệt chủng đối với kẻ thù của mình ở Trung Đông?
Tôi muốn thúc giục những người có tuyên bố đó hãy xem xét đến cuộc tàn sát mà Iran gây ra cho dân thường ở Israel. Tôi nghĩ đã có 21 người chết, thiệt hại rất lớn e đang diễn ra. Trong khi chúng ta đang nhắm vào các mục tiêu quân sự và mục tiêu hạt nhân ở Iran, Iran đang cố tình gửi tên lửa đạn đạo được trang bị 500 kg hoặc một tấn thuốc nổ đến dân thường ở Israel gây ra thiệt hại to lớn, tàn sát và tử vong và hủy diệt ở đó. Bây giờ tôi chỉ muốn yêu cầu tất cả những người tuyên bố điều đó hãy tưởng tượng rằng những tên lửa đó sẽ không được trang bị thuốc nổ thông thường mà là vũ khí hạt nhân và tính toán thiệt hại mà nó sẽ gây ra. Về mặt đó, nó không liên quan gì, nó không liên quan gì đến Gaza. Nó có mối quan hệ với Gaza và Hamas ở các khía cạnh khác.
Nó liên quan theo nghĩa Hamas là một phần của trục ma quỷ do Iran đứng đầu, được Iran tài trợ và được Iran đào tạo, những người đã công khai cam kết, giống như Iran, về sự hủy diệt, sự hủy diệt của Nhà nước Israel. Cả hai đều đã thực hành những gì họ rao giảng, hoặc ít nhất là đã cố gắng; Hamas vào ngày 7 tháng 10 năm 2023 và các trường hợp trước đó, nhưng đó là ví dụ điển hình, và Iran trong hoạt động hiếu chiến liên tục chống lại Israel.
Người ta ngày càng lo ngại rằng sự leo thang căng thẳng ở Trung Đông sẽ dẫn đến Thế chiến thứ ba. Israel có lo ngại về điều đó không?
Nếu chúng ta cho phép Iran tiếp tục trên con đường sở hữu năng lực hạt nhân, điều đó chắc chắn sẽ dẫn đến Thế chiến thứ ba, bởi vì một khi Iran sở hữu năng lực hạt nhân, tôi sẽ giới thiệu cho bạn một cuộc phỏng vấn với Thái tử Ả Rập Xê Út. Ông ấy đã nói rất rõ ràng, vài tuần trước, nếu Iran có vũ khí hạt nhân, chúng ta sẽ phải có vũ khí hạt nhân. Chúng ta không muốn, nhưng chúng ta sẽ phải, và phần còn lại của Trung Đông cũng vậy, và điều đó sẽ đẩy toàn bộ khu vực vào một cuộc chiến tranh hạt nhân quân sự. Vì vậy, chắc chắn những gì chúng tôi đang làm là ngăn chặn kịch bản Thế chiến thứ ba xảy ra ở Trung Đông và xa hơn nữa. Trung Đông là một khu vực khá bất ổn và đầy rẫy bất ổn…
Vì vậy, chúng tôi đang ngăn chặn sự suy thoái, không chỉ ở Trung Đông, vì Iran đã đầu tư rất nhiều vào việc phát triển tên lửa đạn đạo có thể mang đầu đạn hạt nhân trong phạm vi 2,000 km. 2,000 km đủ để tiếp cận mọi thủ đô ở châu Âu. Tại sao họ lại làm như vậy? Nếu chỉ nhắm vào Israel, thì tại sao họ lại đầu tư vào tên lửa đạn đạo có thể bắn tới châu Âu? Tôi chỉ muốn hỏi như thế thôi.
Đức Giáo Hoàng Leo XIV đã kêu gọi tất cả các bên "có trách nhiệm và lý trí" và ngài cũng yêu cầu giải trừ vũ khí hạt nhân phải được theo đuổi thông qua "các cuộc gặp gỡ tôn trọng và đối thoại chân thành". Đối thoại có khả thi tại thời điểm này không hay tình hình vượt quá điều này?
Đối thoại là điều đã diễn ra trong gần ba thập niên. Tôi nói là gần như vậy, nhưng tôi có thể sai, thậm chí có thể còn hơn thế nữa, và nó đã thất bại, bao gồm cả gần đây với Hoa Kỳ, họ đã có bốn vòng đối thoại và tất cả đều không thể ngăn cản Iran tiếp tục chương trình hạt nhân quân sự của mình. Tất nhiên, đối thoại luôn được ưu tiên nếu nó đáp ứng được mục tiêu, nhưng nó đã không đạt được. Ngược lại, với mỗi vòng đối thoại, chúng ta thấy Iran thúc đẩy mạnh mẽ hơn nữa chương trình hạt nhân quân sự của mình. Họ đã sử dụng đối thoại như một biện pháp lừa dối để trì hoãn thời gian và trong thời gian đó để tiếp tục thúc đẩy chương trình hạt nhân của họ. Vì vậy, đối thoại đã không đạt được kết quả và do đó chúng tôi phải hành động trước khi quá muộn để ngăn chặn Iran có được khả năng hạt nhân.
Đức Giáo Hoàng Leo trong bình luận của ngài cũng nói rằng 'không ai được đe dọa sự hiện hữu của người khác'. Đây có vẻ là một lời ủng hộ dành cho Israel và là sự công nhận về mối đe dọa mà nước này nói rằng mình đang phải đối diện. Ngài có đánh giá cao tuyên bố này không?
Tôi chắc chắn có. Tôi nghĩ rằng đó là một sự thật hiển nhiên rằng không ai được đe dọa sự hiện hữu của người khác và chắc chắn là như vậy khi Israel liên tục bị Iran đe dọa. Cứ hai tháng lại có một tuyên bố như vậy từ một nhà lãnh đạo cấp cao của Iran. Iran là thành viên duy nhất của Liên hợp quốc công khai kêu gọi phá hủy, tiêu diệt một thành viên Liên hợp quốc khác. Điều đó thật vô lý. Làm sao thế giới có thể tiếp tục, bạn biết đấy, có thể chấp nhận điều đó? Vâng, là thành viên khác của Liên hợp quốc, chúng tôi không chấp nhận điều đó và chúng tôi sẽ không cho phép điều đó xảy ra. Và chúng tôi đang hành động để đảm bảo rằng họ không có phương tiện để thực hiện mối đe dọa đó.
Quay trở lại với vai trò của Đức Giáo Hoàng và Vatican, Đức Giáo Hoàng sẽ luôn kêu gọi đối thoại và giải quyết xung đột một cách hòa bình bất cứ khi nào có thể. Theo nghĩa này, những lời của Đức Giáo Hoàng đã tác động như thế nào đến Israel về các hoạt động quân sự của nước này và liệu lời kêu gọi của ngài có tạo nên sự khác biệt không?
Hòa bình luôn là, vẫn là và sẽ tiếp tục là mục tiêu chính của Israel. Theo định nghĩa, hòa bình luôn tốt hơn chiến tranh, chấm hết. Vì vậy, Đức Giáo Hoàng nói điều đó rất đúng, rất chính xác. Chúng tôi đã đạt được hòa bình với những người hàng xóm của mình trong quá khứ, những người hàng xóm trước đây từng là kẻ thù hung dữ nhất của chúng tôi, ví dụ như Ai Cập, và chúng tôi đã hy sinh vì hòa bình đó. Chúng tôi biết cách thực hiện điều đó. Chúng tôi coi trọng hòa bình rất, rất nhiều và chúng tôi biết cách để đạt được điều đó và chúng tôi biết cách hy sinh vì nó, nhưng chúng tôi cũng coi trọng sự tự bảo vệ của mình và chúng tôi sẽ không thỏa hiệp về sự an toàn và an ninh của mình. Chúng tôi phải loại bỏ tất cả những trở ngại đó đối với hòa bình. Một số trong số chúng, như Iran, là mối đe dọa hiện hữu đối với Israel. Vì vậy, hòa bình luôn là mong muốn, tham vọng, mục tiêu và với điều đó không có sự bất đồng nào với Đức Giáo Hoàng Leo.
Ngài có nghĩ rằng Đức Giáo Hoàng, Vatican, có thể là một người hòa giải tốt trong nỗ lực đạt được hòa bình trong ngắn hạn không?
Tôi nghĩ rằng Đức Giáo Hoàng có thể rất có ảnh hưởng. Tôi không biết liệu người hòa giải có phải là từ ngữ này hay một từ ngữ khác không, nhưng tôi nghĩ rằng tiếng nói đạo đức, tiếng nói đạo đức của Đức Thánh Cha, của Tòa thánh, của Vatican là cực kỳ quan trọng trong thời điểm như thế này. Hãy xem, ở đây, chúng ta đang tìm cách thực sự giản lược nó xuống những điều cơ bản nhất. Chúng ta đang xem xét một chế độ cổ vũ lòng thù hận. Và cái ác, chủ nghĩa khủng bố và bạo lực, một cách rất rõ ràng, đang chỉ đường ở Trung Đông và xa hơn nữa, nơi theo đuổi các giá trị chết chóc cho những người phụ nữ không đội khăn trùm đầu và LGBT…, đó là những gì chúng ta đang nói đến ở đây, trái ngược với Israel, một quốc gia văn minh ủng hộ một quốc gia dân chủ theo đuổi các giá trị về tự do, phẩm giá con người, sự tôn trọng và cuộc sống.
Vì vậy, chúng ta đang nói về một cuộc đụng độ giữa hai thế lực này, các thế lực thiện, các thế lực ác, và đó là cách mà điều này nên được nhìn như thế. Ở đây, chúng tôi đang thực hiện một việc phục vụ, một việc phục vụ cho Trung Đông, Châu Âu và toàn thế giới nếu chúng ta có thể đưa Iran ra khỏi chương trình hạt nhân quân sự của họ. Do đó, tôi nghĩ về mặt đạo đức không có nghi vấn nào về cách tiếp cận đúng đắn ở đây, và Giáo hội, với tư cách là tiếng nói đạo đức chính, có vai trò quan trọng trong việc lặp lại điều đó.