Đức Giáo Hoàng Leo XIV gặp Nữ tu người Ý Simona Brambilla, Tổng trưởng Bộ Đời sống Thánh hiến và Hội đời sống Tông đồ, tại Vatican ngày 14 tháng 5 năm 2025. (Nguồn: Vatican Media.)


Elise Ann Allen của Crux, ngày 23 tháng 5 năm 2025, thắc mắc: Cũng như bất cứ cuộc chuyển giao giáo hoàng nào, khi Đức Giáo Hoàng Leo XIV được bầu, đã nảy sinh những câu hỏi về việc ưu tiên của ngài sẽ là gì và liệu ngài có tiếp tục thúc đẩy các ưu tiên và cải cách của vị tiền nhiệm hay không.

Một trong những câu hỏi nhất quán nhất cho đến nay, khi thế giới đang tìm hiểu về Đức Giáo Hoàng Leo, là cách tiếp cận của ngài đối với phụ nữ sẽ như thế nào và liệu ngài có tiếp tục những nỗ lực tiên phong của Đức Giáo Hoàng Phanxicô nhằm tạo ra nhiều không gian có ý nghĩa hơn cho họ trong quản lý và thẩm quyền, bao gồm cả trong Giáo triều Rôma hay không.

Những gì Đức Leo sẽ làm về các vấn đề như phong chức linh mục cho phụ nữ và chức phó tế cho phụ nữ vẫn chưa được biết, tuy nhiên, ngài là một người tham gia Thượng hội đồng của Đức Phanxicô về tính đồng nghị, dẫn đến việc thành lập một số nhóm nghiên cứu tập trung vào các vấn đề cụ thể, bao gồm một nhóm về các thừa tác vụ và khả thể có chức phó tế cho phụ nữ.

Khi bắt đầu Thượng hội đồng về tính đồng nghị năm 2024, Đức Hồng Y người Argentina Víctor Manuel Fernández, Tổng trưởng Bộ Giáo lý Đức tin (DDF) của Vatican, người phụ trách nhóm nghiên cứu khám phá chức phó tế cho phụ nữ, cho biết vẫn còn quá sớm để đưa ra bất cứ quyết định nào về vấn đề này và vấn đề này sẽ tiếp tục được nghiên cứu.

Không có khả năng tân giáo hoàng sẽ có bất cứ động thái mạnh mẽ nào về vấn đề này hoặc việc phong chức cho phụ nữ ngay khi bắt đầu triều đại giáo hoàng của mình, nhưng ngài có thể sẽ đợi xem các nhóm nghiên cứu nói gì, vì họ dự kiến sẽ hoàn thành nhiệm kỳ đầu tiên và tóm tắt các phát hiện vào tháng 6 năm nay.

Ngay cả khi đó, cũng không có khả năng ngài sẽ đi chệch khỏi đường lối mà người tiền nhiệm của ngài đã thực hiện về các vấn đề như việc phong chức linh mục cho phụ nữ, điều mà Đức Phanxicô liên tục nói là một cánh cửa đóng chặt.

Trong khi đó, Đức Giáo Hoàng Leo đã gửi một số tín hiệu ban đầu rằng ngài sẽ duy trì nguyên trạng đối với những người phụ nữ mà Đức Phanxicô đã đưa vào vị trí lãnh đạo và mở rộng sự hiện diện của họ trong Giáo triều Rôma.

Không cần phải giải thích quá nhiều, trong vài ngày đầu sau khi đắc cử, Đức Giáo Hoàng Leo XIV đã có cuộc gặp riêng với Nữ tu người Ý Simona Brambilla, người mà Đức Phanxicô đã bổ nhiệm làm Tổng trưởng Bộ Tu sĩ của Vatican vào tháng 1.

Việc bổ nhiệm này, đánh dấu lần đầu tiên một người phụ nữ được bổ nhiệm để lãnh đạo một bộ của Vatican, đã gây ra một cuộc tranh cãi trong số những người theo chủ nghĩa nghiêm ngặt về giáo luật, những người đặt nghi vấn cho sự kiện bà không được thụ phong, vì một số công việc của bà với tư cách là tổng trưởng liên quan đến việc đưa ra các quyết định ràng buộc đối với các thành viên của Thánh chức.

Nói tóm lại, lập luận cho rằng các bột trưởng thánh bộ chia sẻ thẩm quyền của giáo hoàng, cai quản nhân danh ngài và như một sự mở rộng quyền lực của giáo hoàng bắt nguồn từ các Thánh chức và sự kế vị tông đồ, vốn không dành cho phụ nữ.

Đức Phanxicô đã tìm cách thay đổi điều này trong những năm cuối triều đại giáo hoàng của mình, tìm cách tách các Thánh chức khỏi việc quản lý bằng cách đưa những giáo dân có năng lực hơn vào các vị trí có thẩm quyền thông qua các cải cách giáo triều.

Nhiều nhà quan sát tự hỏi liệu sơ Brambilla và Sơ người Ý Raffaella Petrini, người đứng đầu Chính quyền Thành phố Vatican, có được Đức Giáo Hoàng Leo giữ nguyên vị trí của họ hay không khi có cuộc tranh luận về các sắc thái giáo luật, và có vẻ như hiện tại, Đức Leo không những có ý định làm như vậy mà còn tăng cường đưa phụ nữ vào các vị trí cao nhất của giáo triều.

Ngay từ đầu, ngài đã quyết định rằng ngài sẽ để tất cả các bộ trưởng thánh bộ và người đứng đầu các bộ phận của Vatican ở lại các vai trò hiện tại của họ trong khi ngài tìm hiểu họ và nhận được bản tóm tắt về công việc của họ.

Đức Giáo Hoàng Leo không chỉ gặp sơ Brambilla ngay lập tức mà trong buổi tiếp kiến chung đầu tiên của ngài vào ngày 21 tháng 5, hầu hết những người đọc sách đọc Tin Mừng và tóm tắt giáo lý của ngài bằng các ngôn ngữ khác nhau đều là phụ nữ, ngoại trừ người đọc sách tiếng Ả Rập.

Cho đến gần đây, những người đọc sách đều là nam giới, thường là giáo sĩ, tuy nhiên, Đức Giáo Hoàng Phanxicô đã bắt đầu thay đổi về vấn đề này và cho phép giáo dân nói chung, bao gồm cả phụ nữ, đọc sách trong các buổi tiếp kiến chung.

Vào thứ năm, ngày 22 tháng 5, Đức Leo đã có cuộc bổ nhiệm quan trọng đầu tiên của mình vào giáo triều, đáng chú ý là việc bổ nhiệm Nữ tu người Ý Tiziana Merletti, cựu bề trên tổng quyền của Dòng Phanxicô Nữ tu Người nghèo, làm thư ký của Bộ Tu sĩ, nghĩa là hai vị trí cao nhất trong bộ phận đó hiện do phụ nữ nắm giữ.

Kẹp giữa hai người là Hồng Y người Tây Ban Nha Ángel Fernández Artime, được Đức Giáo Hoàng Phanxicô bổ nhiệm làm phó bộ trưởng cùng với sơ Brambilla làm bộ trưởng, một động thái được nhiều nhà quan sát diễn giải là một tín hiệu rõ ràng rằng sơ Brambilla là người phụ trách, nhưng chữ ký của Artime sẽ loại bỏ cuộc tranh luận về tính hợp lệ của các quyết định của bà.

Merletti, một luật sư giáo luật, hiện là người phụ nữ thứ ba giữ chức thư ký của một bộ của Vatican, sau sơ Brambla được bổ nhiệm làm thư ký của Bộ Tu sĩ trước khi được thăng chức làm bộ trưởng, và Sơ Alessandra Smerilli được bổ nhiệm làm thư ký của Bộ Phát triển Con người Toàn diện.

Đức Giáo Hoàng Phanxicô trong tông hiến cải cách Giáo triều Rôma Predicate Evangelium, đã cho phép giáo dân, bao gồm cả phụ nữ, lãnh đạo các bộ của Vatican, trong khi các vị trí này trước đây chỉ dành cho nam giới.

Sinh ra tại Pineto ở miền trung nước Ý vào năm 1959, Merletti đã tuyên khấn lần đầu tiên với Dòng Nữ tu Phanxicô của Người nghèo vào năm 1986.

Bà đã lấy bằng luật vào năm 1984 và lấy bằng tiến sĩ giáo luật tại Đại học Giáo hoàng Antonianum ở Rome vào năm 1992. Hiện bà đang làm luật sư giáo luật tại Liên minh Quốc tế các Bề trên Tổng quyền, một tổ chức chung cho các nữ tu trên toàn thế giới.

Trong thời kỳ Đức Giáo Hoàng Phanxicô trị vì, tỷ lệ phụ nữ làm việc tại Tòa thánh và Thành phố Vatican đã tăng từ 19.2 phần trăm lên 23.4 phần trăm, với nhiều người giữ các chức vụ có thẩm quyền.

Nếu những động thái ban đầu của ngài là một dấu hiệu, thì có vẻ như Đức Giáo Hoàng Leo XIV, ngoài việc thúc đẩy chương trình nghị sự xã hội của Giáo hội, còn có ý định đảm bảo vị trí và tiếng nói của phụ nữ ở cấp cao nhất trong bộ máy quản lý hoàn cầu của Giáo Hội Công Giáo.