Theo Kathleen N. Hattrup của Tạp chí Aleteia, xuất bản ngày 15/06/25, Đức Giáo Hoàng Leo XIV gợi ý rằng: "Sự kết hợp giữa Chúa Ba Ngôi và Thể thao có phần bất thường, nhưng sự kết hợp này không phải là không phù hợp".
Thực vậy, trong khi Giáo hội hoàn vũ đang cử hành lễ Chúa Ba Ngôi hôm nay, tại Rome, hàng ngàn vận động viên đã tụ họp để tham dự Năm Thánh Thể thao. Do đó, Đức Giáo Hoàng Leo đã có cơ hội duy nhất để nói về hai thực tại này cùng với nhau.
Sau đây là nguyên văn bài giảng của ngài dựa vào bản tiếng Anh của Tòa Thánh:
Anh chị em thân mến,
Trong bài đọc đầu tiên, chúng ta đã nghe những lời này: “Đức khôn ngoan của Thiên Chúa phán như sau: Chúa đã chiếm hữu tôi, khởi đầu con đường của Người, là người đi trước những kỳ công của Người từ lâu đời… Khi Chúa thiết lập các tầng trời, tôi đã ở đó… thì tôi ở bên Người như một nghệ nhân của Người, và tôi là niềm vui của Người ngày này qua ngày khác, vui chơi trước mặt Người mọi lúc, vui chơi trên bề mặt trái đất của Người; và tôi tìm thấy niềm vui trong loài người” (Cn 8: 22, 27, 30-31) Đối với Thánh Aiugustinô, Chúa Ba Ngôi và sự khôn ngoan có mối liên hệ mật thiết với nhau. Sự khôn ngoan của Thiên Chúa được mặc khải trong Chúa Ba Ngôi Chí Thánh, và sự khôn ngoan luôn dẫn chúng ta đến chân lý.
Trong khi chúng ta cử hành Lễ trọng Chúa Ba Ngôi Chí Thánh hôm nay, chúng ta cũng kỷ niệm Năm Thánh Thể thao. Sự kết hợp giữa Chúa Ba Ngôi và Thể thao có phần bất thường, nhưng sự kết hợp này không phải là không phù hợp. Mọi hoạt động tốt đẹp và có giá trị của con người theo một cách nào đó đều phản ảnh vẻ đẹp vô hạn của Thiên Chúa, và thể thao chắc chắn là một trong số đó. Vì Thiên Chúa không bất động và khép kín trong chính mình, mà là hoạt động, hiệp thông, một mối quan hệ năng động giữa Chúa Cha, Chúa Con và Chúa Thánh Thần, mở ra với nhân loại và với thế giới. Các nhà thần học nói về perichoresis: sự sống của Thiên Chúa là một loại “vũ điệu”: vũ điệu của tình yêu thương lẫn nhau.
Sự năng động này của đời sống nội tâm của Thiên Chúa sinh ra sự sống. Chúng ta được tạo ra bởi một Thiên Chúa, Đấng tìm thấy niềm vui khi ban sự sống cho các tạo vật của Người, Đấng “vui thích” trong thế giới của chúng ta, như chúng ta đã nghe trong bài đọc thứ nhất (x. Cn 8:30-31). Một số Giáo phụ còn đi xa hơn khi nói về một Deus ludens, một Thiên Chúa “chơi đùa” (x. Thánh Salonius thành Geneva, In Parabolas Salomonis expositio mystica; Thánh Gregory Nazianzen, Carmina, I, 2, 589). Do đó, thể thao có thể giúp chúng ta gặp gỡ Thiên Chúa Ba Ngôi, vì nó thách thức chúng ta liên hệ người khác và với người khác, không chỉ bên ngoài mà còn, và trên hết, bên trong. Nếu không, thể thao sẽ chẳng là gì hơn một cuộc thi đấu trống rỗng của những cái tôi phồng to.
Ở đây, tại Ý, khán giả tại các biến cố thể thao thường cổ vũ các vận động viên bằng cách hét lên, “Dai!” (Tới luôn!). Tuy nhiên, từ tiếng Ý có nghĩa đen là “Cho đi!” Điều này có thể khiến chúng ta phải suy gẫm. Thể thao không chỉ là về những thành tích thể chất, dù phi thường đến đâu, mà còn là về việc cho đi bản thân, đặt mình “vào cuộc chơi”. Đó là việc cống hiến bản thân cho người khác – để cải thiện bản thân, cho những người ủng hộ thể thao, cho những người thân yêu, huấn luyện viên và đồng nghiệp, cho công chúng nói chung, và thậm chí cho cả đối thủ của chúng ta. Trở thành một “người chơi thể thao tốt” quan trọng hơn là chiến thắng hay không. Thánh Gioan Phaolô II – như chúng ta biết, là một vận động viên – đã nói như thế này: “Thể thao là niềm vui của cuộc sống, một trò chơi, một cử hành. Vì vậy, nó phải được nuôi dưỡng... bằng cách khôi phục lại tính miễn phí tuyệt đối của nó, khả năng tạo nên mối quan hệ hữu nghị, khuyến khích đối thoại và cởi mở với người khác... hoàn toàn tách biệt khỏi những quy luật khắc nghiệt của sản xuất và tiêu dùng và tất cả những cách tiếp cận hoàn toàn thực dụng và khoái lạc khác đối với cuộc sống” (Bài giảng cho Năm Thánh Thể thao, ngày 12 tháng 4 năm 1984).
Từ quan điểm này, chúng ta hãy suy ngẫm về ba điều cụ thể khiến thể thao, ngày nay, trở thành phương tiện quý giá để rèn luyện các đức tính của con người và của Kitô giáo.
Đầu tiên, trong một xã hội được đánh dấu bằng sự cô đơn, nơi chủ nghĩa cá nhân cực đoan đã chuyển trọng tâm từ “chúng tôi” sang “tôi”, dẫn đến sự thiếu hụt mối quan tâm thực sự đến người khác, thể thao – đặc biệt là thể thao đồng đội – dạy giá trị của sự hợp tác, làm việc cùng nhau và chia sẻ. Như chúng ta đã nói, đây chính là cốt lõi của cuộc sống của chính Thiên Chúa (x. Ga 16:14-15). Do đó, thể thao có thể trở thành một phương tiện quan trọng để hòa giải và gặp gỡ: giữa các dân tộc và trong cộng đồng, trường học, nơi làm việc và gia đình.
Thứ hai, trong một xã hội ngày càng kỹ số hóa, nơi kỹ thuật đưa những người xa cách lại gần nhau hơn, nhưng thường tạo ra khoảng cách giữa những người gần gũi về mặt thể chất, thể thao chứng tỏ là một phương tiện có giá trị và cụ thể để đưa mọi người lại gần nhau hơn, mang lại cảm giác lành mạnh hơn về cơ thể, không gian, nỗ lực và thời gian thực. Nó chống lại sự cám dỗ trốn thoát vào thế giới ảo và giúp duy trì sự tiếp xúc lành mạnh với thiên nhiên và với cuộc sống thực, nơi tình yêu đích thực được trải nghiệm (x. 1 Ga 3:18).
Thứ ba, trong xã hội cạnh tranh của chúng ta, nơi dường như chỉ những người mạnh mẽ và chiến thắng mới xứng đáng được sống, thể thao cũng dạy chúng ta cách thua cuộc. Nó buộc chúng ta, trong quá trình học nghệ thuật mất mát, phải đối diện với một trong những sự thật sâu sắc nhất của tình trạng con người: sự mong manh, những hạn chế và không hoàn hảo. Điều này rất quan trọng, vì chính qua trải nghiệm về những giới hạn này mà chúng ta mở lòng đón nhận hy vọng. Những vận động viên không bao giờ mắc lỗi, không bao giờ thua cuộc thì không tồn tại. Những nhà vô địch không phải là những cỗ máy hoạt động hoàn hảo, mà là những người đàn ông và đàn bà thực thụ, những người khi ngã xuống, tìm thấy lòng can đảm để đứng dậy. Thánh Gioan Phaolô II đã nói đúng khi ngài nói rằng Chúa Giêsu là “vận động viên đích thực của Thiên Chúa” vì ngài đã đánh bại thế gian không phải bằng sức mạnh, mà bằng lòng trung thành của tình yêu (xem Bài giảng tại Thánh lễ mừng Năm Thánh của các Vận động viên nam và nữ, ngày 29 tháng 10 năm 2000).
Không phải ngẫu nhiên mà thể thao đóng vai trò quan trọng trong cuộc sống của nhiều vị thánh thời nay, vừa là một kỷ luật cá nhân vừa là phương tiện truyền giáo. Chúng ta có thể nghĩ đến Chân phước Pier Giorgio Frassati, vị thánh bổn mạng của các vận động viên, người sẽ được phong thánh vào cuối năm nay vào ngày 7 tháng 9. Cuộc đời thẳng thắn và trong sáng của ngài nhắc nhở chúng ta rằng, cũng giống như không ai sinh ra đã là nhà vô địch, thì cũng không ai sinh ra đã là thánh. Chính sự rèn luyện hằng ngày trong tình yêu đưa chúng ta đến gần hơn với chiến thắng cuối cùng (x. Rm 5:3-5) và giúp chúng ta đóng góp vào việc xây dựng một thế giới mới. Thánh Phaolô VI cũng đã nhận thấy điều này, hai mươi năm sau khi Chiến tranh thế giới thứ hai kết thúc, khi ngài nhắc nhở các thành viên của một hiệp hội thể thao Công Giáo về việc thể thao đã giúp khôi phục hòa bình và hy vọng như thế nào trong một xã hội bị tàn phá bởi hậu quả của chiến tranh (x. Diễn văn gửi đến các thành viên của C.S.I., ngày 20 tháng 3 năm 1965). Ngài tiếp tục nói: “Những nỗ lực của các bạn hướng đến việc hình thành một xã hội mới..., với sự công nhận rằng thể thao, nhờ các giá trị giáo dục lành mạnh mà nó thúc đẩy, có thể là phương tiện hữu ích nhất để nâng cao tinh thần của con người, điều kiện tiên quyết và không thể thiếu cho một xã hội có trật tự, hòa bình và xây dựng”.
Các vận động viên thân mến, Giáo hội trao cho các bạn một sứ mệnh cao cả: phản ảnh tình yêu của Thiên Chúa Ba Ngôi trong mọi hoạt động của các bạn, vì lợi ích của chính các bạn và vì lợi ích của anh chị em mình. Hãy thực hiện sứ mệnh này với lòng nhiệt thành: với tư cách là vận động viên, là huấn luyện viên, là các hiệp hội và nhóm, và trong gia đình của các bạn. Đức Giáo Hoàng Phanxicô thích chỉ ra rằng Tin Mừng trình bày Đức Trinh Nữ Maria như luôn năng động, luôn di chuyển, thậm chí là “chạy” (x. Lc 1:39), luôn sẵn sàng, như những người mẹ, để lên đường khi có dấu hiệu của Thiên Chúa để giúp đỡ con cái mình (x. Diễn văn gửi đến các tình nguyện viên của Ngày Giới trẻ Thế giới, ngày 6 tháng 8 năm 2023). Chúng ta hãy cầu xin Mẹ đồng hành với nỗ lực và lòng nhiệt thành của chúng ta, và luôn hướng dẫn chúng ta đến chiến thắng vĩ đại nhất: giải thưởng là sự sống vĩnh cửu trên sân chơi nơi các trò chơi sẽ không bao giờ kết thúc và niềm vui của chúng ta sẽ trọn vẹn (x. 1 Cr 9:24-25; 2 Tm 4:7-8).