Giáo xứ Giáo hoàng Thánh Tô-ma Villanova (Castel Gandolfo), Chúa Nhật, ngày 13 tháng 7 năm 2025

Anh chị em thân mến,

Tôi rất vui mừng được cử hành Thánh lễ này cùng với anh chị em. Tôi chào tất cả mọi người hiện diện, cộng đoàn giáo xứ, các linh mục, Đức Hồng Y, Giám mục Giáo phận, và các nhà chức trách dân sự và quân sự.

Trong Tin Mừng Chúa Nhật này, chúng ta đã nghe một trong những dụ ngôn đẹp đẽ và cảm động nhất của Chúa Giê-su. Tất cả chúng ta đều biết dụ ngôn Người Samari nhân hậu (Lc 10:25-37).

Dụ ngôn này không ngừng thách thức chúng ta suy gẫm về cuộc sống của chính mình. Nó làm xáo trộn lương tâm đang ngủ yên hoặc bị phân tâm của chúng ta, và cảnh báo chúng ta về nguy cơ của một đức tin tự mãn, hài lòng với việc tuân giữ lề luật bề ngoài nhưng không có khả năng cảm nhận và hành động với cùng một lòng trắc ẩn thương xót như Thiên Chúa.

Dụ ngôn này thực sự nói về lòng trắc ẩn cảm thương. Đúng vậy, câu chuyện Tin mừng nói về lòng cảm thương đã thúc đẩy người Samari hành động, nhưng trước hết, nó nói về cách người khác nhìn người bị thương nằm bên vệ đường sau khi bị bọn cướp tấn công. Chúng ta được kể rằng một tư tế và một thầy Lê-vi “thấy người ấy và đi ngang qua” (câu 32). Tuy nhiên, về người Samari, Tin mừng nói rằng “ông ấy thấy và chạnh lòng thương” (câu 33).

Anh chị em thân mến, cách chúng ta nhìn người khác mới là điều quan trọng, bởi vì nó cho thấy những gì trong lòng chúng ta. Chúng ta có thể nhìn và đi ngang qua, hoặc chúng ta có thể nhìn và cảm động với lòng cảm thương. Có một kiểu nhìn hời hợt, lơ đãng và vội vàng, một kiểu nhìn mà giả vờ không nhìn. Chúng ta có thể nhìn mà không bị lay động hay bị thách thức bởi cái nhìn đó. Rồi cũng có kiểu nhìn bằng con mắt của trái tim, nhìn gần hơn, đồng cảm với người khác, chia sẻ trải nghiệm của họ, để cho chính mình được lay động và thách thức. Kiểu nhìn này đặt ra câu hỏi về cách chúng ta sống cuộc đời mình và trách nhiệm mà chúng ta cảm thấy đối với người khác.

Dụ ngôn này trước hết nói với chúng ta về cách Thiên Chúa nhìn chúng ta, để đến lượt chúng ta, chúng ta có thể học cách nhìn hoàn cảnh và con người bằng đôi mắt của Người, tràn đầy tình yêu thương và lòng trắc ẩn. Người Samari nhân hậu thực sự là hình ảnh của Chúa Giêsu, Người Con vĩnh cửu mà Chúa Cha đã sai đến trong lịch sử của chúng ta chính vì Người đã nhìn nhân loại với lòng trắc ẩn và không bỏ qua. Giống như người đàn ông trong Tin mừng đang đi từ Giêrusalem xuống Giêricô, nhân loại đang đi xuống vực sâu của sự chết; ngay cả trong thời đại của chúng ta, chúng ta cũng phải đối diện với bóng tối của sự dữ, đau khổ, nghèo đói và mầu nhiệm của cái chết. Tuy nhiên, Thiên Chúa đã nhìn chúng ta với lòng trắc ẩn; Người muốn đi cùng con đường của chúng ta và xuống giữa chúng ta. Trong Chúa Giêsu, người Samari nhân hậu, Người đã đến để chữa lành vết thương của chúng ta và đổ trên chúng ta dầu thơm tình yêu và lòng thương xót của Người.

Đức Thánh Cha Phanxicô, người thường nhắc nhở chúng ta rằng Thiên Chúa là lòng thương xót và lòng trắc ẩn, đã từng gọi Chúa Giêsu là “lòng trắc ẩn của Chúa Cha đối với chúng ta” (Kinh Truyền Tin, ngày 14 tháng 7 năm 2029). Thánh Augustinô nói với chúng ta rằng, như người Samari nhân hậu đã đến giúp đỡ chúng ta, Chúa Giêsu “muốn được biết đến như người lân cận của chúng ta. Thật vậy, Chúa Giêsu Kitô cho chúng ta nhận ra rằng chính Người đã chăm sóc người đàn ông nửa sống nửa chết bị bọn cướp đánh đập và bỏ lại bên vệ đường (De Doctrina Christiana, I, 30.33).

Vậy thì, chúng ta có thể hiểu tại sao dụ ngôn này lại thách thức đến vậy đối với mỗi người chúng ta. Nếu Chúa Kitô cho chúng ta thấy dung mạo của một Thiên Chúa giàu lòng thương xót, thì tin vào Người và trở thành môn đệ của Người có nghĩa là để cho mình được biến đổi và mang lấy những cảm xúc tương tự của Người. Điều đó có nghĩa là học cách có một trái tim biết rung động, đôi mắt biết nhìn và không nhìn đi chỗ khác, đôi tay biết giúp đỡ và xoa dịu vết thương của người khác, đôi vai biết gánh vác những người đang cần.

Trong bài đọc thứ nhất hôm nay, chúng ta nghe lời của Môsê, người nói với chúng ta rằng việc tuân giữ các điều răn của Chúa và hướng lòng trí về Người không phải là việc nhân rộng các hành động bên ngoài, mà là nhìn vào chính trái tim mình và khám phá ra rằng Thiên Chúa đã viết nên luật yêu thương của Người ở đó. Nếu chúng ta nhận ra điều sâu xa Nhờ Chúa Kitô, Người Samari nhân hậu, yêu thương và chăm sóc chúng ta, chúng ta cũng sẽ được thúc đẩy để yêu thương theo cùng một cách và trở nên nhân hậu như Người. Một khi chúng ta được Chúa Kitô chữa lành và yêu thương, chúng ta cũng có thể trở thành chứng nhân cho tình yêu và lòng trắc ẩn của Người trong thế giới này.

Anh chị em thân mến, ngày nay chúng ta cần “cuộc cách mạng tình yêu” này. Ngày nay, con đường từ Giêrusalem xuống Giêricô là con đường mà tất cả những ai sa vào tội lỗi, đau khổ và nghèo đói đã đi qua. Đó là con đường mà tất cả những ai bị đè nặng bởi những rắc rối hay bị tổn thương bởi cuộc sống đã đi qua. Con đường mà tất cả những ai vấp ngã, mất phương hướng và chạm đáy vực thẳm đã đi qua. Con đường mà tất cả những dân tộc bị trấn lột, cướp bóc và cướp giật, nạn nhân của các hệ thống chính trị chuyên chế, của một nền kinh tế đẩy họ vào cảnh nghèo đói, và của những cuộc chiến tranh giết chết ước mơ và chính cuộc sống của họ.

Chúng ta làm gì? Chúng ta chỉ nhìn và bước đi, hay chúng ta mở lòng với người khác, như người Sa-ma-ri? Đôi khi chúng ta chỉ bằng lòng làm tròn bổn phận của mình, hay chỉ coi những người cùng nhóm, cùng suy nghĩ, cùng quốc tịch hoặc cùng tín ngưỡng là người lân cận? Chúa Giêsu đảo ngược lối suy nghĩ này bằng cách trình bày cho chúng ta một người Samari, một người ngoại kiều hay một kẻ dị giáo, hành động như một người lân cận với người bị thương. Và Người yêu cầu chúng ta cũng làm như vậy.

Đức Bênêđictô XVI đã viết, người Samari “không hỏi nghĩa vụ liên đới của mình phải nới rộng đến đâu. Người cũng không hỏi về công trạng cần có để được sống đời đời. Một điều khác xảy ra: trái tim người ấy bị vặn mở ra... Nếu câu hỏi là ‘Người Samari có phải là người lân cận của tôi không?’ thì câu trả lời rõ ràng sẽ là không, xét theo hoàn cảnh lúc bấy giờ. Nhưng giờ đây, Chúa Giêsu đã đảo ngược toàn bộ vấn đề: người Samari, một người ngoại kiều, tự biến mình thành người lân cận và cho tôi thấy rằng tôi phải học cách trở thành người lân cận từ sâu thẳm bên trong và rằng tôi đã có câu trả lời trong chính mình. Tôi phải trở nên giống như một người đang yêu thương, một người có trái tim rộng mở để được lay động bởi nhu cầu của người khác” (Chúa Giêsu thành Nazareth, 197).

Nhìn mà không bước qua, dừng lại nhịp sống hối hả, để cuộc sống của những người khác, dù họ là ai, với những nhu cầu và khó khăn của họ, chạm đến trái tim chúng ta. Đó là điều khiến chúng ta trở nên gần gũi nhau, tạo nên tình huynh đệ đích thực và phá vỡ những bức tường và rào cản. Cuối cùng, tình yêu sẽ chiến thắng, và chứng tỏ mạnh mẽ hơn cả sự dữ và cái chết.

Các bạn thân mến, chúng ta hãy hướng về Chúa Kitô, Người Samari nhân hậu. Hôm nay, chúng ta hãy lắng nghe tiếng nói của Người một lần nữa. Vì Người nói với mỗi người chúng ta: "Hãy đi và làm như vậy" (câu 37).

_____________________

Lời Đức Thánh Cha cuối Thánh Lễ

Giờ đây, tôi muốn tặng Cha Sở của giáo xứ giáo phận này một món quà nhỏ, để tưởng nhớ thánh lễ hôm nay. Đĩa thánh và chén thánh mà chúng ta dùng để cử hành Thánh Thể là những khí cụ hiệp thông, và chúng có thể là lời mời gọi tất cả chúng ta sống trong hiệp thông, và thực sự cổ võ tình huynh đệ này, sự hiệp thông mà chúng ta sống trong Chúa Giêsu Kitô.